دانه‌های ذرت در راهند/از حمله جیرجیرک‌ها تا کچلی ذرت‌ها
خبرگزاری تسنیم: آنها می‌خواهند دلشان قرص باشد و دستشان پر، برای روزی که کشت را آغاز می کنند. اما دانه‌های ذرت در بازار خوزستان نایاب شده و کشاورزان نگرانند که مبادا زمان مناسب کشت از دست برود اما مسئولان می گویند نگران نباشید؛ دانه های ذرت در راهند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اهواز، خوزستان از معدود استان‌های کشور است که کشاورزی در آن رونق زیادی دارد و می‌تواند عاملی برای توسعه پایدار استان به شمار آید. با آغاز فصل کشت ذرت درا ین استان، کشاورزان بسیاری دست به کار شدند تا با کشت این محصول، در توسعه اقتصاد کشور و خانواده خود سهم داشته باشند.
البته برخی با توجه به خسارت‌هایی که سال گذشته متحمل شده بودند، برای کشت مردد ماندند. اما قول‌هایی که از سوی تنها حامی آنها یعنی سازمان جهاد کشاورزی داده شد، آنها را در کار خود دلگرم کرد؛ وعده ای که عملی نشد.
نبود بذر در بازار
رئیس انجمن صنفی کشاورزی شهرستان شوش می گوید: با وجود پیگیری‌های فراوان این انجمن و کارگزاران توزیع کننده، امسال هنوز بذر لازم برای کاشت ذرت به شهرستان شوش که بالاترین سطح زیر کشت ذرت را در کشور به خود اختصاص می دهد، نرسیده است.
عبدالرحیم رحیمی‌نیا می افزاید: واسطه‌های کلان بین شرکت های تولیدکننده و کارگزاران با انحصار طلبی و سوءاستفاده از وضع موجود، شرایط نامطلوبی را برای تحویل بذر اعمال می کنند. اضافه کردن خودسرانه نرخ فروش و فروش اجباری کالاهای همراه از این مشکلات است.
او ادامه می دهد: این در حالی است که در نامه های رسمی هم سهمیه بذر با قیمت مصوب وزارتی برای شهرستان تعیین شده و هم کارگزاران توزیع به طور رسمی به شرکت های تولید بذر معرفی شده اند.
او با بیان اینکه بیش از 70درصد زمین های زراعی، زیرکشت ذرت رفته، می گوید: امسال در شهرستان مشکل آب‌رسانی نداریم، در سال‌های گذشته به دلیل کمبود آب فقط 40هکتار از اراضی زیرکشت ذرت رفت اما امسال بیش از 70درصد عملیات کشت درشهرستان انجام شده و تا اواسط مردادماه اراضی دیگر نیز زیر کشت ذرت می روند.
رحیمی نیا با ذکر نامرغوب بودن بذر سال گذشته می‌گوید: با وجود تمامی اسناد و مدارک کارشناسی شده موجود مبنی بر پایین بودن قوه نامیه (توان جوانه زدن) بذرهای ذرت، هیچ یک از شرکت‌های تولیدکننده بذر، حاضر به پذیرش این مسأله نشدند که مشکل «بدسبزی» مزارع از بذر بوده و آنها از زیر بار پرداخت خسارت‌های ناشی از آن شانه خالی می‌کنند.
مبرهن است که سازمان جهاد کشاورزی متولی رسیدگی به مشکلات کشاورزان محسوب می‌شود و در چنین شرایطی تنها پناه کشاورزان باید این سازمان باشد، در صورتی که جای میانجی گری این نهاد در شرایط کنونی بسیار خالی است.
بذر نامرغوب
با این که استان خوزستان به عنوان قطب تولید ذرت، بیشترین میزان تولید این محصول در کشور را دارد، ولی در دو سال گذشته کشاورزان در این استان با مشکلی به نام بذر نامرغوب مواجه شده اند که محصول را با مشکلی به نام «کچلی» روبه رو می کند.
سال گذشته ذرت کاران شمال خوزستان به خصوص در شهرهای شوش و شوشتربا این مشکل مواجه شدند.این بذر به علت نواقص و مشکلات ژنتیکی که داشت، باعث شد زحمت کشاورزان آن چنان که باید و شاید به بار ننشیند و محصول مرغوب به عمل نیاید.
رئیس انجمن کشاورزی شوشتر با تأیید این موضوع می گوید: بذرهایی که سال گذشته بین کشاورزان توزیع شد، مشکل ژنتیکی داشت و محصول گرفتار نوعی کچلی می شد و در نتیجه محصول مرغوب تولید و برداشت نشد.
«علی اسدی» می افزاید: در این اوضاع کل خسارت ها هم به گردن کشاورز است و واسطه ها در این خسارت ها و مشکلات متضرر نمی شوند. در سال زراعی جدید کشاورزان باید انگیزه لازم را برای کاشت ذرت داشته باشند.
او با ذکر این که خطای صورت گرفته در تحویل بذر نامرغوب به کشاروزان خسارت های فراوانی به آنها زده است، ادامه می دهد: کشاورز مظلوم است و صدایش به جایی نمی رسد. کشاورز و خانواده اش تمام زحمات و بی خوابی های شبانه برای کاشت و برداشت را متحمل می شوند ولی این دلال ها از حاصل دسترنج آنها، سودی چند برابر به جیب می زنند.
کشت ذرت با احتیاط
یکی از کشاورزان روستای بندقیر شوشتر می گوید: بذرهایی که برای کشت به ما دادند، سبز نشده و زمین از ذرت خالی است. یک ماه پیش مسئولان اداره کل جهادکشاورزی تأیید کردند که برخی بذرهای ذرت کاشته شده در مزارع تنها 35درصد توان جوانه زدن دارند. تراکم مزارع ذرت اصًلا خوب نیست و تمامی مشکلات، از بذر پاشیده شده در زمین‌هاست.
«کریم چاوشی» می افزاید: سال گذشته هم در زمین هایمان ذرت کشت کردیم، سبز شد اما محصول نداد. در هر هکتار از مزارع زیر کشت ذرت تنها 7 کیلو ذرت برداشت کردیم. وقتی محصول مشکل مواجه شود، کشت بعدی را هم که عمدتا گندم است دچار مشکل می کند، چرا که با کاشت مجدد ذرت (واکاری)، کشت گندم نیز به تعویق می افتد. با آغاز بارندگی ها هم که دیگر به هیچ عنوان نمی توان کشت کرد.
او با یادآوری خسارت های کشت سال گذشته خود می افزاید: تمام کشاورزانی که در کشت سال گذشته دچار مشکل شده بودند، به دادگستری شکایت کردند و حالا که بعدا ز تقاضای تجدیدنظر از سوی اداره کل جهاد کشاورزی، دادگستری رأی به سود کشاورزان صادر کرده، سازمانی متولی حمایت از کشاورزان است، حاضر به پرداخت خسارت ها نیست.
چاوشی می گوید: کشاورزان این منطقه امسال تمایل کمی داشتند که ذرت بکارند چرا که مشکلات سال گذشته را دیده بودند اما اصرار رئیس جهادکشاورزی شوشتر و قول وی مبنی بر ارائه بذر مرغوب و تضمینی و جبران خسارت های سال گذشته، باعث شد تا این محصول را کشت کنیم اما هیچ یک از قول های مسئولان اداره کل جهاد کشاورزی عملی نشد. کشاورزان منطقه می توانستند به جای ذرت در مزارع خود حبوبات کشت کنند که احتمال آسیب دیدن این محصول کمتر بود اما ذرت کشت شده امسال، دولپه ای شده و این باعث کوتاه شدن ساقه ذرت و در برخی از موارد کچلی می شود.
او می گوید: جوانان این روستا بیکار شده اند. نتیجه این کشت برای کشاورزان، تنها زمینی خالی وبیکاری کشاورزانی است که کار و درآمدی جز کشاورزی ندارند. کشاورزان در این منطقه تنها با کشاورزی گذران زندگی می کنند و این اتفاق، شریان زندگی اقتصادی این افراد را تحت تأثیر قرار می دهد.
نبود کشت مناسب، زیان های وارده به کشاورز از طریق خرید حق آب و کود، بارهای مضاعفی بر دوش کشاورزان است که این امور خود باعث تضعیف این افراد شده است.
حمله جیرجیرک‌ها
«حمید چنانی» دیگر کشاورز شوشی است که در این باره می گوید: امسال 20 هکتار از سطح زیرکشت را ذرت کاشته ام اما به دلیل هجوم جیرجیرک ها و آسیب رسیدن به جوانه های ذرت مجبور به واکاری هستم که این امر متضرر شدن من می شود. از طرفی دیگر مشکل کم آبی نداشتیم اما به دلیل عدم توزیع مناسب، بذر به موقع به دست ما نرسید و این امر باعث به تأخیر افتادن زمان کاشت ذرت شد و با اینکه سهمیه بذر ما 20 کیسه بود تنها 16 کیسه دریافت کردیم.
او می افزاید: کمبود سوخت از دیگر مشکلات کشاورزان برای کاشت بود؛ وعده ای که هر ساله قبل از شروع زمان کاشت به کشاورز داده می شود اما هیچگاه عملی نمی شود. امسال سوخت ماشین آلات کشاورزی به شدت کاهش یافته است واین به خودی خود در روند کاشت اختلال ایجاد می کند.
قطب‌های تشنه
تولید ذرت ایران در شرایطی خودکفایی در تولید ذرت را به عنوان یکی از محصولات استراتژیک از اهداف خود قرار داده که پیش از آن، نیازمند اصلاح شیوه های سنتی کشاورزی است چرا که این مشکل مانع استفاده بهینه از داده های طبیعی شده است. ایران به لحاظ جغرافیایی در منطقه خشک و نیمه خشک کره زمین قرار دارد و به تبع آن باید در بخش کشاورزی به تولید محصولاتی که کشت آنها آب زیادی نیاز ندارد، روی بیاورد و با اصلاح روش های سنتی کشاورزی و آبیاری، سطح تولیدات خود را افزایش دهد.
استان های فارس، خوزستان و کرمانشاه اکنون قطب های تولید ذرت در کشورند. این استان ها در شرایطی به عنوان قطب تولید ذرت استان اول انتخاب شده اند که از نظر تأمین آب دچار مشکل هستند. از سوی دیگر کشت ذرت که جزو محصولات آب بر است در سال های کم آبی و بی آبی، دچار رکود می شود.
با توجه به رشد جمعیت و مسأله امنیت غذایی، خودکفایی در بخش کشاورزی اهمیت بسیاری پیدا کرده است، از این رو خودکفایی در تولید ذرت دانه ای به عنوان یکی از اهداف دولت در بخش کشاورزی، جزو اهداف سند چشم انداز 20ساله کشور و برنامه های توسعه ای اقتصادی قرار گرفت. براساس تحقیقی که روی میزان تولیدات بر اساس عوامل مؤثر بر آن در سال های 79 تا 83 در استان فارس، خوزستان و کرمانشاه انجام شد، مشخص شد که دولت به زودی نمی تواند به خودکفایی دست یابد و در صورت دستیابی نیز این شرایط مقطعی و زود گذر است.
با آنکه تحقیقات اولیه که البته پس از تعیین برنامه و اهداف انجام شد، نشان داد که آب پرهزینه ترین عامل در کشت ذرتا است با این حال قطب های کشاورزی کشور در نقطه کم آب و خشک قرار دادند و با توجه به شرایط طبیعی ایران، ذرت دائم در معرض تهدید است.
گزارش از ایناس عبدالخانی
انتهای پیام/الف
