رئیسعلى دلوارى، قهرمان مبارزه با استعمار انگلیس
خبرگزاری تسنیم: ۱۲ شهریور سالروز شهادت رئیسعلى دلوارى؛ روز ملى مبارزه با استعمار انگلیس نامگذارى شده است. رئیسعلى بعد از اینکه قواى انگلیس، بوشهر را به تصرف خود درآوردند، به مقابله با تجاوزگران پرداخت و شکستهاى سنگینى بر آنان وارد کرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، دلوار، دهى از دهستان ساحلى بخش اهرم شهرستان بوشهر، در سى کیلومترى جنوب باختر اهرم، کنار جاده سابق بوشهر به لنگه در ساحل دریا واقع شده است. این روستا که جزء خاک تنگستان محسوب مىشود، در شش فرسخى بوشهر قرار دارد.
رئیسعلى دلوارى فرزند رئیسمحمد، کدخداى ده دلوار بود که در سال 1260 شمسى برابر با هزار و دویست و نود و نه هجرى قمرى در روستاى دلوار تنگستان دیده به جهان گشود.
او در عصر مشروطیت، جوانى بیستوچهارساله، بلندهمت، شجاع، در صدق و وفا بىمانند و در حبّ وطن کمنظیر و در توکل به خدا ضربالمثل بود. اگرچه سواد کامل و معلومات کافى نداشت، اما پاکى سرشت و صفات حمیده او طورى بود که زبانزد خاص و عام بود.
او در همین دوران به صفوف مبارزین مشروطهخواه جنوب ایران پیوست و همکارى نزدیکى را با محافل انقلابى و عناصر مشروطهطلب ایران شروع کرد. با کودتاى ضدانقلابى لیاخوف روسى علیه مشروطهخواهان در هزار و سیصد و بیست و شش هجرى قمرى و بمباران مجلس شوراى ملى و استقرار دیکتاتورى محمدعلى شاه قاجار، رئیسعلى به همراه سیدمرتضى علمالهدى به مبارزه علیه استبداد صغیر پرداخت.
در سال هزار و سیصد و بیست و هفت هجرى قمرى با کمک تفنگچى تنگستانى، بوشهر را از عناصر مستبد وابسته به دربار محمدعلى شاه پاک کرد و اداره گمرک و انتظامات و دیگر ادارات را تسخیر کرد. این کار دلیران تنگستان بر انگلیسىها که اداره گمرک را در اجاره داشتند، گران آمد و آنان براى تضعیف مشروطهخواهان و استمرار سلطه بر حیات اقتصادى و سیاسى جنوب ایران به جنگ با دلیران تنگستانى پرداختند و در این راه از دیگر خوانین جنوب ایران یارى جستند.
جنگ بین رئیسعلى و دلیران تنگستان از یک طرف و انگلیسىها و خوانین متحد آنان از سوى دیگر، بهطور متوالى و پراکنده تا شوال هزار و سیصدو سى و سه ه.ق ادامه یافت و انگلیسىها نتوانستند بر رئیس على و یارانش تفوق یابند تا اینکه در گیرودار حمله انگلیسىها به بوشهر در شب بیست و سه شوال هزار و سیصد وسىوسه ه.ق (سوم سپتامبر هزار و نهصد و پانزده میلادى) هنگامىکه رئیسعلى در محلى به نام «تنگک صفر» قصد شبیخون به قواى انگلیسىها را داشت، از پشت مورد هدف گلوله یکى از همراهان خائن قرار گرفت و در دم به شهادت رسید. وى هنگام شهادت حدود سىوچهار سال داشت. مبارزات و شهادت رئیسعلى دلوارى برگ زرین دیگرى در تاریخ مقاومت دلیرمردان ایران در مبارزه با استعمار است. مقام معظم رهبرى در دیدار اقشار مختلف مردم بوشهر و در وصف دلاورىهاى این قهرمان مبارزه با استعمار مىفرماید: «شجاعتهاى رئیسعلى دلوارى و نیز پشتیبانى مردم بوشهر از مبارزات آیت الله سید عبدالحسین لارى و شجاعتهاى شهید عاشورى، از جمله یادگارهاى ارزنده تاریخى ایران است و حضور چشمگیر مردم در صحنههاى مبارزات و مقاومت در جنگ تحمیلى و پاسدارى از مرزهاى آبى کشور، نشانههایى از افتخارات مردم دلیر استان بوشهر محسوب مىشود.»
12 شهریور سالروز شهادت رئیسعلى دلوارى؛ روز ملى مبارزه با استعمار انگلیس نامگذارى شده است. رئیسعلى بعد از اینکه قواى انگلیس، بوشهر را به تصرف خود درآوردند، به مقابله با تجاوزگران پرداخت و شکستهاى سنگینى بر آنان وارد کرد.
پس از اشغال بوشهر در رمضان سال 1333 ق، نیروهاى انگلیسى قصد تصرف دلوار را مىکنند. محلى که پیش از آن، چند بار سربازان انگلیسى به آنجا یورش برده و هر بار طعم تلخ شکست را چشیده بودند. رییسعلى همراه با یاران خود، علیه اشغالگران وارد نبرد شده و نیروهاى متجاوز را که قریب به پنجهزار نفر بودند، تارومار مىکند.
نهضت جنوب ایران به جلودارى رئیسعلى دلوارى و همراهى و همگامى سران قبایل تنگستان، بوشهر، دشتى و دشتستان، نقطه عطفى در تاریخ مبارزات مردم جنوب ایران بهشمار مىرود. این نهضت خودجوش و مردمى که بر پایه دو اصل اساسى زندگى، یعنى عقیده و جهاد بنا شده بود، «هدایت دینى» را از علماء آگاه زمان از جمله: شیخ الشریعه اصفهانى، سیّد مصطفى کاشانى از نجف اشرف و مجتهدین منطقه، سیّد عبدالله بهبهانى، سیّد مرتضى اهرمى و شیخ محمّد حسین برازجانى و «هویّت ملّى» را از احرار و سران عشایر غیور و میهندوست دریافت نمود.
انگیزههاى قیام علیه استعمار انگلیس
در آغاز جنگ جهانى اول (1914) قواى روس از شمال و نیروهاى انگلستان از جنوب، کشور ما را در معرض هجوم قرار دادند و کشتىهاى جنگى انگلستان در مقابل بوشهر لنگر انداختند و نیروهاى اشغالگر در 17 مرداد 1294، شهر بوشهر را به اشغال خود درآورند. یک روز پس از اشغال بوشهر، چهارده نفر از ساکنین آن علیه اشغالگران اعتراض کردند، ولى چون اهل جدال و اسلحه نبودند، دستگیر و به هندوستان تبعید شدند.
«رئیسعلى خان دلوارى» و «شیخ حسین خان چاه کوتاهى» و «زایر خضرخان اهرمى» سه نفر از بزرگان دلیر تنگستان از این وقایع آگاه شدند و تصمیم گرفتند که علیه دشمن قیام و در مقام دفاع از وطن برآیند.
حدود دو ماه قبل از اینکه قواى انگلستان بوشهر را اشغال کنند، ژنرال کاکس، کنسول انگلستان در خلیج فارس، نامهاى به مرحوم «شیخ محمد حسین برازجانى» روحانى متنفذ و مجتهد معروف دشتستان نوشت که جواب آن نامه، انگیزه قیام رئیسعلى دلوارى، آن قهرمان نامى ایران و اسلام شد.
کنسول انگلستان در این نامه از شیخ محمدحسین برازجانى خواسته بود که از نفوذ خود استفاده کند و از هرگونه آشوب و قیام علیه اشغالگران جلوگیرى نماید. در این نامه تأکید شده بود که از دشمنى با دولت انگلستان هیچ سودى عاید ملت ایران نخواهد شد، بلکه در صورتىکه ایرانیان وارد جنگ شوند، انگلستان یکسوم خاک ایران را به تصرف خود در خواهد آورد.
شیخ، در پاسخ به این نامه، تمام مصیبتها را از طرف دولت انگلستان برشمرده و اعلام کرده بود که چنانچه عملیات انتقامجویانه علیه اشغالگران صورت پذیرد، مسؤولیت آن بر عهده انگلیسىها خواهد بود.
رئیسعلى، در نامههاى متعدد به شیخ محمدحسین برازجانى براى جهاد و قیام علیه قواى انگلستان کسب تکلیف مىکند که سرانجام مرحوم شیخ صورتى از حکم جهادى که مراجع شیعه از نجف اشرف ارسال داشته بودند به ضمیمه حکم خود مبنى بر وجوب جهاد با کفار انگلیسى و جلوگیرى از رخنه آنها به بنادر جنوب و دشتستان و تنگستان و لزوم همکارى خوانین این مناطق و بسیج مردم مسلمان براى رفتن به میدان جنگ صادر مىکند و براى همه خوانین مىفرستد.
رئیسعلى دلوارى همینکه از حکم جهاد مرحوم شیخ محمد حسین برازجانى و دیگر مراجع دینى آگاهى مىیابد، آماده نبرد با امپراطورى انگلستان مىشود و مقدمات کار را در خانه حاج سید محمد رضاى کازرونى فراهم مىسازد.
رئیسعلى همراه دوستش خالو حسین دشتى در اوایل ماه رمضان 1333 ه.ق، در عمارت حاج سید محمدرضا کازرونى، پس از مذاکراتى با وى آمادگى خود را براى دفاع از بوشهر و جلوگیرى از پیشروى نیروهاى انگلیسى اعلام مىدارد. رئیسعلى پس از اظهار تشکر، قرآن مجید را مىطلبد و همین که خادم قرآن را مىآورد، بر مىخیزد و تعظیم مىکند و با احترام تمام آنرا روى میز جلو خود مىگذارد، آنگاه رو به حاضرین کرده و مىگوید: «اى کلام الله! گفتار مرا شاهد باش. من به تو سوگند یاد مىکنم که اگر انگلیسىها بخواهند بوشهر را تصرف کنند و به خاک وطن من تجاوز نمایند، در مقام مدافعه برآیم و تا آخرین قطره خون من بر زمین نریخته است، دست از جنگ و ستیز با آنان نکشم و اگر غیر از این رفتار کنم، در شمار منکرین و کافرین به تو باشم و خدا و رسول از من بیزار شوند.»
بعد از اشغال شهر بوشهر در 26 رمضان1333ه.ق، نیروهاى انگلیسى قصد تصرف ناحیه دلوار را مىکنند. دلوار محلى بود که پیش از آن چندبار سربازان انگلیسى به آنجا تجاوز کرده، اما طعم تلخ شکست را در این ناحیه چشیده بودند.
قیام دلیران تنگلستان علیه اشغالگران آغاز مىشود و نیروهاى متجاوز انگلیسى در دام دلیرمردان تنگستانى گرفتار مىآیند و عده زیادى از متجاوزان انگلیسى در این حمله از بین مىروند.
قیام مردم تنگستان بر روى هم هفت سال طول مىکشد و در این مدت دلیران تنگستانى دو هدف عمده را دنبال مىکنند:
1- پاسدارى از بوشهر و دشتستان و تنگستان بهعنوان منطقه سکونت خود.
2- جلوگیرى از حرکت قواى بیگانه به درون مرزهاى ایران و دفاع از استقلال وطن.
رئیسعلى دلوارى که در حقیقت روح قیام شورانگیز مردم جنوب ایران بهشمار مىرفت و از حیث خصایص اخلاقى و نظامى بر سایرین تفوق داشت، قبل از اینکه زندگى را بدرود گوید، بارها مرگ خود را پیشبینى کرده بود تا اینکه سرانجام، در شب هجوم دشمن در ناحیه «تنگک صفر» هنگام شبیخون به دشمن از پشت سر توسط یکى از عوامل انگلیس در روز بیست و سوم شوال1333 ه.ق، به فیض شهادت نایل مىآید.
رئیسعلى سمبل مبارزه با استعمار
رئیسعلى دلوارى در مبارزه با استعمار، چهره واقعى و ژرفاى ایمان خود را نشان داد و به قیام خونین ضد اجنبى مردم نواحى دشتى، دشتستان و تنگستان رنگ خاصى بخشید.
روح استقلالطلبى و عشق به میهن و غیرت و حمیت وى از او شخصیتى بهوجود آورده بود که آوازه جانبازى و فداکارىاش در سراسر ایران طنین افکند. وى نبرد علیه قواى مهاجم را وظیفه ملى و مذهبى خود مىدانست و فعالیتهاى ضد انگلیسى او از این اعتقاد مایه مىگرفت و تقویت مىشد. رئیسعلى قاطعانه تصمیم گرفت خود را فداى استقلال و تمامیت ارضى وطن کند.
مقامات انگلیسى که اغلب با تزویر و نیرنگ و پرداخت رشوه و زر و سیم بر حریف چیره مىشدند، پس از اتخاذ تصمیم قطعى درباره اشغال بوشهر و پیشروى بهسوى شیراز، بهمنظور تطمیع رئیسعلى، دو نفر از متابعان حیدرخان حیات داودى را به دلوار گسیل مىدارند تا بهزعم خود موافقت او را مبنى بر پیادهشدن قواى انگلیس در کرانه خلیج فارس و حرکت بهسوى شیراز جلب کنند. نمایندگان حیدرخان ضمن ملاقات با رئیسعلى، متذکر مىشوند که چنانچه او از قیام علیه قواى اشغالگر صرف نظر کند، مقامات انگلیسى چهلهزار پوند به او خواهند پرداخت. رئیسعلى با صراحت و شجاعت تمام مىگوید: «چگونه مىتوانم بىطرفى اختیار کنم در حالىکه استقلال ایران در معرض خطر جدى قرار گرفته است؟»
پس از مراجعت نمایندگان حیدرخان که تیرشان به هدف مقصود اصابت نکرده بود، نامه تهدیدآمیز از طرف مقامات انگلیسى به
رئیسعلى نگاشته مىشود مبنى بر اینکه: «چنانچه بر ضد دولت انگلستان قیام و اقدام کنید، مبادرت به جنگ مىنماییم، در این صورت خانههایتان ویران و نخلهایتان را قطع خواهیم کرد.»
رئیسعلى در پاسخ مقامات انگلیسى مىنویسد: «خانه ما کوه است و انهدام و تخریب آنها خارج از حیطه قدرت و امکان امپراطورى بریتانیاى کبیر است. بدیهى است که در صورت اقدام آن دولت به جنگ با ما، تا آخرین حد امکان مقاومت خواهیم کرد.»
انتهای پیام/