حاشیه نشینی؛ معضل امروز، بحران فردا/ مشهد ۲ برابر میانگین کشوری حاشیه‌نشین دارد
خبرگزاری تسنیم: فرقی نمی‌کند بزرگ یا کوچک، سست یا مقاوم، روشن یا تاریک، مهم سقفی است که روی سرمان است اینها حرف‌های نوجوانی است که مرا به خانه‌شان میهمان می‌کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، حسین شاید یک نوجوان بی‌سواد حاشیه‌نشین باشد که به جای استشمام بوی مهر و آغاز ماه مدرسه، بوی زباله‌های شهر را برای پیداکردن کارتن، نان خشک، شیشه تحمل می‌کند اما با دستان کوچکش چراغ خانه‌ای را که دیوارهایی نمور و تاریک دارد با سقفی ترک برداشته و مشمایی پلاستیکی که نقش در را ایفا می‌کند، گرما و روشنایی بخشیده است.
اینجا یکی از محلات حاشیه نشین مشهد، شهر بهشت است اما اینجا از زرق و برق زندگی شهری، امکانات، آسایش و رفاه، بهداشت و حتی امنیت خبری نیست. ساکنان اینجا همان گونه که محرومیت و فقر را می‌شناسند، با مفهوم جرم هم بیگانه نیستند، سرقت، نزاع‌های دسته جمعی، اعتیاد، خرید و فروش مواد مخدر، تجاوز به عنف،فروش کودکان از جمله آسیب‌هایی است که شغل برخی از زنان و مردان این منطقه محسوب می‌شوند.
قول داده‌ام اسم محله‌شان را نیاورم چرا که هنوز هستند کسانی که در نهایت فقر با آبرو زندگی می‌کنند و حتی فقر و فلاکت و حاشیه‌نشینی نگذاشته است چشم از آسمان بردارند، چرا که انگار سرنوشت برخی را در حاشیه نوشته‌اند، آدم‌هایی که در حاشیه به دنیا آمده و در حاشیه زندگی می‌کنند، کار می‌کنند و در حاشیه نیز می‌میرند و کسی از آنها باخبر نمی‌شود.
همانقدر بگویم که اکثر خانه‌های اینجا پلاک شهرداری ندارد، انشعابات آب و برق ندارد، فقدان خدمات زیرساختی و زیربنایی، فرسودگی‌بافت، وضعیت نامناسب ساختمان‌ها، مقاوم‌نبودن سازه‌ها، نامشخص‌بودن وضعیت مالکیت، تغییر کاربری، غیرمسکونی‌بودن محله‌ها، تنگی معابر، فقدان کاربری‌های موردنیاز و آموزش‌جرم را می‌توان از جمله مهم‌ترین مشکلات حاشیه‌شهر دانست، اینجا از لحاظ فرهنگ هم فقیر هستند، آداب و رفتار معاشرت آنها متفاوت از فرهنگ غالب جامعه است، اما هرطور که باشند حرمت و کرامت انسانی دارند، بنابراین باید قدمی برای آنها برداشت چرا که اینها نیز شهروندان شهر بهشت و مجاوران حریم رضوی محسوب می‌شوند.
براساس آمار رسمی، بیش از یک میلیون حاشیه نشین ساکن شهر مشهد هستند
این میزان در مقایسه با جمعیت 7 میلیونی حاشیه نشین کشور، یک هفتم این تعداد را شامل می‌شود، ثبت یک سوم از جمعیت شهر مشهد به صورت حاشیه‌نشین نشان‌دهنده این است که مشهد بیشترین جمعیت حاشیه‌نشین کشور را دارد.
البته حاشیه‌نشینی در دیگر شهرهای خراسان رضوی نیز وجود دارد از جمله شهرهای سبزوار، تربت حیدریه و نیشابور که بعد از مشهد به ترتیب بیشترین حاشیه‌نشین را در استان دارند و رتبه های 22، 33و 35 حاشیه نشینی در کشور را به خود اختصاص داده‌اند، البته 700مرکز حاشیه نشین با هفت میلیون نفر جمعیت در کشور وجود دارد، از این رو مسئولان امر باید مشکلات حاشیه‌نشینی و سکونتگاه‌های غیررسمی را از اولویت‌های شهر و کشور قرار دهند.
محسن انتظاری هروی، نایب رئیس شورای چهارم شهر مشهد مشهد گفت: موضوع حاشیه نشینی یکی از دغدغه‌های اصلی شورای شهر است و قرار است کمیسیونی در شورای شهر به منظور رسیدگی به مشکلات حاشیه شهر مشهد تشکیل شود.
وی اظهار کرد: این کمیسیون قرار است با کمک 6کمیسیون دیگر به طور ویژه به مشکلات و معضلات حاشیه‌نشینی بپردازد چرا که در حال حاضر مهم‌ترین مشکل حاشیه نشینی در کشور اشتغال و مهاجرت است و مشهد به عنوان شهری مهاجرپذیر با گسترش این آسیب روبه رو ست از طرفی شرایط اقتصادی سبب شده است تا مردم توان زندگی در سطح شهر را نداشته باشند و از مرکز شهر به حاشیه شهر مهاجرت کنند.
انتظاری گفت: در شورای شهر تمام تلاش خود را خواهیم کرد تا با آینده‌نگری علمی و فنی و البته شناخت مشکلات و آسیب‌ها اجازه ندهیم مهاجرت و در راستای آن حاشیه نشینی گسترش یابد.
سید جلال فیاضی، دیگر عضو شورای شهر مشهد نیز گفت: باید به مسئله حاشیه شهر ریشه‌ای نگاه کنیم حاشیه شهر حاصل سیاست‌های غلط دولت‌های مختلف بوده است، در آغاز پیروزی انقلاب 30درصد مردم در شهرها و 70 درصد در روستاها زندگی می‌کردند اما سیاست‌های نادرست و عدم ایجاد اشتغال در روستاها سبب مهاجرت شده است و در کنار آن حاشیه نشینی ایجاد شده که مشهد در این میان مشهد بیشترین سهم را دارد به طوری که متوسط حاشیه نشینی در کلانشهرها 16 درصد جمعیت است اما مشهد، 30درصد جمعیت حاشیه نشین دارد.
طرحی که صورت مسئله حاشیه نشینی را پاک کرد
وی بیان کرد: مشکلات حاشیه نشینی کالبدی است، چرا که زمین‌هایی که ساخته شده، بدون طرح تفضیلی است و افرادی زمین خوار و سود جو اقدام به فروش این زمین‌ها کرده‌اند بنابراین تقسیم بندی مناسبی ندارد به طوری که در این مناطق معابر، خیابان، شبکه فاضلاب، دیده نشده است و کوچه‌های باریک و ناهمسان این مناطق گاهی سبب بروز مشکلات می‌شود به طوری که کار برای ارائه خدمات بسیار سخت می‌شود.
فیاضی افزود: اولین و مهم‌ترین مشکل حاشیه نشینی مسائل کالبدی و زیرساختی است که باید اصلاح شود در شورای سوم مناطق حاشیه نشین به محدوده شهر ملحق شدند به طوری که در حال حاضر در قوانین شهری حاشیه نشینی نداریم اما این موضوع مسئله را حل نکرده است و شورای سوم تنها صورت مسئله حاشیه نشینی را پاک کرده است چرا که داستان حاشیه نشینی کالبدی است و تا این معضل همراه باشد نمی‌توان امکانات و خدمات را به بدنه این مناطق تزریق کرد.
این فعال رسانه‌ای با اشاره به برنامه پنجم توسعه بیان کرد: در برنامه پنجم توسعه دولت مکلف شده است که زیر ساخت‌های حاشیه نشینی را فراهم کند اما با وجود اینکه تنها یک سال و نیم از این برنامه زمان باقی مانده است اما متاسفانه هنوز هیچ اقدامی در این راستا صورت نگرفته است به طوری که در سفر دوم دکتر احمدی نژاد به مشهد که از این مناطق بازدید صورت گرفت، دستور داده شده 50 هزار هکتار زمین به این موضوع اختصاص داده شود تا 15 هزار خانه ساخته شود تا در دیگر مناطق حاشیه شهر اصلاح ساختار صورت بگیرد اما متاسفانه این موضوع از سوی دولت تامین نشد.
وی عنوان کرد: مشکل حاشیه شهر تنها به وسیله شورای قابل حل نیست بلکه دولت باید در این راستا قدم بردارد، شورای شهر با تشکیل کمیسیون نسبت به اجرای این تکلیف قدم برداشته است اما صرف ارائه خدمات و تقسیمات منطقه‌ای مشکل حاشیه نشینی را حل نمی‌کند.
حسین حاتمی، کارشناس شهرسازی نیز گفت: مهم‌ترین علل حاشیه نشینی در مشهد مهاجرپذیری و انعطافی است که در این چندسال اخیر شهرداری به مردم داشته است و با وجود مهاجرت‌هایی که به مشهد صورت می‌گیرد بناهایی در حواشی مشهد ایجاد شده است که که از نظر قانونی و شهری تعریفی ندارند اما با توجه به انعطافی که شهرداری داشته است این بخش‌ها ادعای شهرنشینی دارند در حالی که هر شهری، دارای تقسیمات منطقه‌ای و طرح تفضیلی است.
وی گفت: با توجه به تخصص‌هایی که اعضای شورای شهر در زمینه برنامه‌ریزی شهری دارند می‌توان امیدوار بود که معضلات و مشکلات حاشیه نشینی با پایش و نظارت همه دستگاه‌های متولی صورت بگیرد.
شب آرام آرام از راه می‌رسد و من در حاشیه شهر از خانه‌هایی عبور می کنم که هر کدامشان به امید روشنایی فردایشان چراغ خانه که نه چراغ سقف بالای سرشان را خاموش می‌کنند اما اگر فردا با یک باد و باران چراغ خانه‌شان روشن نشد اگر مادر خانه مریض شد و به بیمارستان نرسید اگر خانه‌ای اتش گرفت و آتش نشانی نتوانست خدمت رسانی کند، اگرجوان خانه به دام اعتیاد افتاد....
انتهای پیام/