لزوم بازنگری در شیوه مدیریت موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

به گزارش خبرنگار گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، واکنش ها به رفتارها و مواضع اخیر موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) سبب شد تا نام این موسسه بیش از هر زمان دیگری بر سر زبان ها بیفتد.

هفته گذشته نیز این موسسه نسبت به جنجال صفحه اجتماعی خانم اشراقی جوابیه ای را منتشر کرد تا به نوعی در مقام دفاع از خود برآید. آنچه قائم مقام این موسسه بیان داشته قطعا مورد بررسی قرار خواهد گرفت، اما آنچه در این گزارش به آن خواهیم پرداخت، ماهیت وجودی این موسسه و آسیب شناسی آن است.

**فعالیت موسسه چگونه آغاز شد

بنا بر آنچه در سایت این موسسه ثبت شده است: «امام خمینی در شهریور 1367 ه.ش. در پاسخ به نامه حجت الاسلام و المسلمین حاج سید احمد خمینی با پیشنهاد تاسیس موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) بر مبنای طرح تشکیلات و شرح وظایف ارائه شده به معظم له، موافقت نمودند. طرح «تشکیلات و شرح وظایف مؤسسه» که توسط آقایان محمدعلی و حمید انصاری تدوین و کلیات آن مورد موافقت حضرت امام و یادگار ایشان و رؤسای سه‌قوه قرار گرفت.

این مؤسسه شش سال با هدایت و نظارت یادگار امام، خدمات ارزنده‏ ای را ارائه نمود و پس از رحلت یادگار امام تاکنون با نظارت مستقیم حجت‌الاسلام والمسلمین حاج سید حسن خمینی فعالیت روبه توسعه خویش را در بخش‏ های مختلف مانند پژوهشی، هنری، فرهنگی و ارتباطات، انتشارات و بین‏ الملل ادامه داده است و علاوه بر سازمان مرکزی دارای دفاتر نمایندگیهای وابسته و پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی نیز می باشد.»

اما آنچه مرحوم حجت ‏الاسلام والمسلمین سید احمد خمینى(س) خطاب به حضرت امام خمینى(س) نوشتند چه بود:

بسم‏ اللَّه الرحمن الرحیم

پدر عزیز و مراد بزرگوارم، پس از سلام:

1- یکى از مسائل بسیار مهم که بعد از جنابعالى - خدا آن روز را نیاورد - موجب موضع‌گیریهاى فرزندان انقلاب و افراد گوناگون و محققین و احیاناً اختلاف آنها مى ‏گردد، برداشتهاى گوناگون سیاسى و غیرسیاسى آنان از یک متن است و از این بسیار گسترده ‏تر، از اختلاف بین متون منتشر شده حضرتعالى با آنچه به عنوان اسناد سیاسى و غیره از صدا و فیلم و متنهاى دستنویس جنابعالى که منتشر نشده و در اختیار ماست، سرچشمه مى‏ گیرد. شما بهتر از هر کس مى‏ دانید که به علل گوناگون گاهى خود شخصاً و گاهى اینجانب و یا مسؤولین و حتى بعض افراد معمولى پیشنهاد حذف یک قسمت و یا قسمتهایى از سخنرانیها یا حذف و تغییر و اضافه جمله و یا جملاتى بسیار در اعلامیه ‏ها خدمتتان عرضه شده ‏است که حضرتعالى گاهى قبول نمى ‏فرمایید و گاهى پس از دقت، دستور حذف و یا تغییر و اضافه را بدان صورت که مایل باشید، صادر مى‏ فرمایید که انجام گیرد، حال اگر روزى تصمیم بر این گردد - که حتماً مى‏ گردد - متن سخنرانیها و یا اعلامیه‏ ها و چیزهایى از این قبیل که با صدا و خط حضرتعالى منتشر گردد، مسلماً متن دستخط و یا متن اصلى صدا و فیلم به عنوان سند خدشه‏ ناپذیر اصل قرار مى‏ گیرد و آنچه از زیاد و کم بدان صورتى که گذشت ولو بسیار هم مهم باشد یا کنار گذاشته مى‏ شود و یا تحت ‏الشعاع خط و یا متن اصلى سخنرانى قرار مى‏ گیرد و این از مسائلى است که باید جدى براى آن فکرى کرد.

2- یکى دیگر از مسائلى که خوب است حضرتعالى براى آن فکرى کنید، این است که آنچه از حضرتعالى منتشر شده است در جراید و صدا و سیما و حتى بولتنها، به یک صورت نیست، گاهى دیده شده در روزنامه ‏اى و یا مجله‏ اى به علل ، چه سیاسى و چه غیرسیاسى و یا سهواً، جمله یا جملاتى از لابه‌لاى اعلامیه‏ ها و یا سخنرانیها در روزنامه‏ اى آورده شده و در روزنامه دیگر نیامده است، کدام را باید اصل قرار داد، آن متنى که این جمله را دارد و یا متنى که فاقد آن جمله است؟ بدیهى است این تردید، در جایى است که دسترسى به صدا و خط حضرتعالى نیست و این هم بسیار است، چرا که خیلى وقت ها است که صحبتهاى جنابعالى را من و یا دوستان مى‏ نویسیم و بعد از تصویب شما به مطبوعات و غیره مى‏ دهیم، چه کسى باید تشخیص دهد آن جمله از حضرتعالى است یا نه؟ روشن است که گاهى تغییر و یا حذف و یا اضافه کلمه‏ اى بطور کلى معناى جمله را تغییر مى‏ دهد.

3- مسأله دیگر این است که تکلیف نامه‏ ها و نوشته ‏ها و پیام‏ ها و فیلم و نوارها و اشعارتان که بطور کلى منتشر نشده است و در بایگانى دفتر موجود است را هم روشن بفرمایید.

4- پرونده ‏هاى حضرتعالى در ساواک است (که الان در اختیار وزارت اطلاعات مى ‏باشد) و یک نسخه از آن را اینجانب در اختیار دارد، لازم است به اطلاع حضرتعالى برسانم که تنها پرونده‌هاى جنابعالى در سازمان امنیت شاه در تهران 48 جلد است که تقریباً هر جلد حدود پانصد صفحه مى‏ باشد که انتشار آن بدون شک پرده از مسائل بسیارى برمى‏ دارد و طبیعى است که گرانقدرترین اسناد انقلاب اسلامى است.

5- کتابها و نوشته‏ هایى که صرفاً علمى و یا اخلاقى است، از ارزشمندترین کتبى است که مى‏ تواند زیربناى انقلاب فقهى، اخلاقى، فلسفى، عرفانى و اصولى باشد.

6- بهره ‏بردارى و تحقیق و تحلیل و نیز انتشار اسناد و نامه‏ ها و بولتنهایى که قبل و بعد از انقلاب به عنوان حضرتعالى و یا دفتر ارسال گردیده و هم اکنون نیز در اختیار دفتر مى ‏باشد، دو - سه نمونه از مواردى که باعث نوشتن این نامه شد، به عنوان ضمیمه و استشهاد تقدیم مى‏ گردد.

خدا یار و نگهدارتان باد
فرزند شما: احمد خمینى(نیمه اول شهریور 1367)

حضرت امام(ره) هم در جواب فرزند خود مرقوم فرمودند:

بسم ‏اللَّه الرحمن الرحیم
فرزند عزیزم احمد - حفظه ‏اللَّه تعالى و ایده

از آنجا که شما را بحمداللَّه تعالى در مسائل سیاسى و اجتماعى صاحبنظر مى‏ دانم و در تمامى فراز و نشیب‏ها در کنار من بوده ‏اى و هستى و با صداقت و کیاست امور سیاسى و اجتماعى اینجانب را متصدى هستى، لهذا شما را براى تنظیم و تدوین کلیه مسائل مربوط به خود، که بسا در رسانه‏ هاى گروهى اختلافات و اشتباهاتى رخ داده‏ است، انتخاب مى ‏نمایم و از خداوند متعال که حاضر و ناظر است توفیقات شما را خواستارم. امید است با صرف وقت و دقت‏ نظر، این امر را به پایان برسانى.

والسلام علیکم
پنجشنبه 17 شهریور67 / 26 محرم ‏الحرام 1409
روح ‏اللَّه الموسوى الخمینى

به موجب این حکم ”مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) “ تشکیل شد و فعالیت‌های خود را طبق اساسنامه آن که به امضای تولیت آن -حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینی- رسید، آغاز نمود.

پس از نامه حضرت امام خمینی به مرحوم حاج احمد آقا ، بنیان تشکیل موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) شکل گرفت. «اساسنامه مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)» در تاریخ 21/4/68 به تصویب تولیت مؤسسه (مرحوم حاج سید احمد آقا) و به دنبال آن تحت شماره 6840/6 به تاریخ 4/5/1368 به تصویب اداره ثبت شرکتها و مؤسسات غیر تجاری تهران رسید.

قانون نحوه حفظ آثار و یاد حضرت امام خمینی(س) ـ‏ رضوان الله تعالی علیه ـ تحت شماره 86258/ق36 به تاریخ 27/8/1368 و الحاقیه آن در تاریخ 11/7/69 در شماره روزنامه رسمی کشور 82018 پس از تصویب در مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای محترم نگهبان توسط رئیس جمهور وقت (حضرت آیت‏الله هاشمی رفسنجانی) ابلاغ شد.

این نگاه ظریف و دقیق مرحوم سید احمد خمینی نشان از نگرانی هایی داشت که ایشان با تیزبینی خاص خود نسبت به آینده و تحریف افکار و اندیشه های امام خمینی (ره) داشت. آغاز چنین حرکتی و مدیریت خوب ایشان هم تا پایان عمر پربرکت ایشان گواه چنین مسئله ای است.

موسسه در زمان حیات کوتاه حاج احمد آقا پس از رحلت امام بیشتر در جهت جمع آوری سخنرانی ها و نامه و عکس ها و... تلاش نمود. پس از درگذشت حاج احمد آقای خمینی و بنابر وصیت او، تولیت موسسه تنظیم و نشر آثار امام (ره) و حرم مطهر به فرزند ارشدش سیدحسن خمینی که 22 سال داشت، واگذار شد. حاج سید حسن خمینی درباره این مسوولیت و وصیت پدرش از مقام معظم رهبری درخواست تنفیذ کرد. رهبر انقلاب در پاسخ به این نامه، وصیت مرحوم سید احمد خمینی را تنفیذ فرمودند.

**نگرانی هایی که از چند سال پیش شروع شد

متاسفانه آغاز حرکات برخلاف اندیشه های حضرت امام(ره) از دوره اصلاحات شکل جدی به خود گرفت.

سومین سال تولیت حاج سید حسن خمینی، با روی کار آمدن آقای سید محمد خاتمی در دوم خرداد 76 مصادف می گردد. در تمام طول دوره اصلاحات، برخی افرادی که نسبت های فامیلی و نسبی با خانواده امام (ره) و متولیان موسسه داشتند از جریان اصلاحات بودند، میانداری موسسه را به دست می گیرند و در مقابل توهین‌های مکرر گروههای افراطی به حضرت امام (ره) و تخریب‌هایی که علیه ولایت فقیه صورت می پذیرد سکوت می کنند. متولیان موسسه حتی کوچکترین موضعی نسبت به اقدامات و تحرکات برخی نمایندگان مجلس ششم که همنوا با اکبر گنجی در تلاش بودند تا امام را به موزه های تاریخ بسپارند، انجام نمی دهند و همچنان سکوت پیشه می کنند. ثمره ارتباط گیری منسجم جریان دوم خرداد با موسسه تنظیم نشر آثار تا آنجا پیش رفت که این موسسه در سی امین سالگرد انقلاب اسلامی ویژه نامه ای را منتشر می کند که در آن بیشتر کسانی که در سالهای اصلاحات به تحریف و تخطئه افکار امام راحل یادداشت و مصاحبه ای در آن به یادگار می گذارند. موضوع آنجاست که برخی گردانندگان روزنامه‌هایی که جرایدشان در سالهای اصلاحات پاتوق اکبر گنجی و عبدالکریم سروش و بشیریه بودند، وظیفه تهیه این ویژه نامه را عهده‌دار می‌شوند.

**نقطه عطف مواضع موسسه

اما شاید نقطه اوج رفتارهای تلخ موسسه به پس از انتخابات سال 88 برگردد. در طول دوره بعد از انتخابات سال 88 که جریانات موسوم به سبز با کار شکنی و رفتارهای ناپسند به نظام تهمت تقلب زدند و شعارهایی زننده و ساختار شکن و متناقض با آرمانهای امام خمینی (ره) سر دادند، موسسه کوچکترین واکنشی نشان نداد. سکوت در قبال نفی شعارهای اصیلی که یادگار حضرت روح‌الله بودند، تنها گوشه ای از اغماض تلخ موسسه منسوب به امام (ره) بود. شعارهای "نه غزه، نه لبنان ، جانم فدای ایران"، مرگ بر ..که متولیان بیت امام فقط آنها را گوش کردند و دریغ از کوچکترین موضع گیری.

تلخی سکوت موسسه تنظیم و نشر آثار امام آنجا به اوج می رسد که پس از 16 آذر و هتک حرمت به تمثال نورانی امام، قائم مقام موسسه در یک موضع گیری، صدا و سیما را مقصر عنوان کرده، هتاکان به عکس امام را "عده ای نامشخص" خوانده و در نامه ای خطاب به ضرغامی چنین می‌نویسد: "16 آذر ماه، تلویزیون جمهوری اسلامی در چند بخش خبری تصویری را پخش کرد که حاوی حرمت شکنی نسبت به امام عظیم الشان بوده است. بر فرض آنکه آنچه که در تصاویر تنظیم شده و نامرتبط نشان داده شده است، در گوشه ای از تجمعات آن روز، توسط فردی مجهول و مغرض انجام یافته باشد، توسعه آن به گونه ای که گویی جو غالب چنان بوده است، دروغی بیّن و مسلم می‌باشد."

عجیب آنکه این موسسه به جای محکوم کردن حرکت همان افراد به اصطلاح مجهول و مغرض، پخش تصاویر را محکوم می‌کند. عجیب تر آنکه مسئولان موسسه گویی تصویر و تصوری از عصر انفجار اطلاعات ندارند و فکر می‌کنند، با فرو بردن سر در برفِ، می‌توانند اصل ماجرا را نادیده انگارند.

نمونه دیگر آنکه در ایام دهه فجر سال 88، صدا و سیما مستندی، مبتنی بر گفتارهایی از حضرت امام (ره) را پخش می کند. به دلیل همزمانی پخش این مستند با ایام فتنه 88، بازخوانی برخی مواضع امام (ره) در مقابل فتنه‌گری‌های منافقین و کج فهمی برخی نزدیکان انقلاب از مسائل روز، به شدت با اعتراض مواجه می شود. نهایتا یکی از مدیران ارشد موسسه نیز در نامه ای خطاب به عزت ا... ضرغامی، این مستند را "بزرگنمایی غلط و تحریف گونه قضایای گذشته" قلمداد می کند و می‌نویسد:" چنانکه از منابع موثق شنیده‌ام، برنامه‌ای تحت عنوان شاخص در تلویزیون پخش می‌شود و به گونه‌ای غیر صادقانه و تحریف‌آمیز، شخصیت جامع عارف کامل و مهربان و رهبری مقتدر امام خمینی(س) را مخدوش نموده است."

عزت الله ضرغامی نیز در واکنش به این نامه می نویسد:" چارچوب مستند شاخص مشابه مستند قبلی «امام روح الله» است که از ناحیه جنابعالی و موسسه نشر آثار حضرت امام (ره) مورد تحسین و تقدیر قرار گرفت؛ نکته تأمل برانگیز این است که در این فاصله کوتاه زمانی چه اتفاقی رخ داده که شاخص‌های قضاوت اطرافیان شما را تا این حد دگرگون ساخته است؟ "

رییس رسانه ملی از اینکه موسسه چشم بر اتفاقات هشت ماه گذشته، بسته است، توهین‌های مکرر فتنه گران به امام را یادآور می سازد و ادامه می دهد:" ای کاش همین گونه هم نسبت به حوادث 8 ماه گذشته و جفائی که دشمنان انقلاب و اسلام به اساس نظام جمهوری اسلامی و میراث گرانبهای امام کردند و بغض و کینه سالیان خود را در کوچه و خیابان فریاد زدند، بیانیه می‌دادید و آن اقدامات شرم‌آور را نیز محکوم می‌کردید."

**نقل خاطرات هاشمی و توجیه

اما آنچه باعث شد تا طی هفته های اخیر، این موسسه مورد نقدهای بسیاری قرار گیرد، ابتدا بازنشر مطالبی تحت عناوین مذاکره با آمریکا و موافقت امام با حذف شعار مرگ بر آمریکا بود. مطالبی که پایگاه اطلاع رسانی آقای هاشمی بر روی صفحه خود قرار داد. سایت شخصی آقای هاشمی رفسنجانی بخشهایی از کتاب صراحتنامه (آقای هاشمی) را روایت می‌کند. این اظهار نظر که با انتقاد های گسترده مواجه می‌شود، با نیمه کاره ماندن سخنرانی آقای هاشمی، (به خاطر سر دادن مکرر شعار مرگ برآمریکا توسط مردم) در کرمانشاه نمود مردمی نیز پیدا می کند. بالاخره پس از یک هفته موسسه تنظیم و نشر آثار امام در موضع گیری کاملا دو پهلو مساله حذف شعار مطرح شده از سوی هاشمی را موضع شخصی وی و نه به نقل از امام(ره) معرفی کرده و گفت: "طبعا موسسه از آراء و مبانی نظری امام(ره) دفاع می‌کند. موسسه در جایی حق اظهار نظر دارد که مطلبی به امام(ره) نسبت داده شده باشد و یا تفسیری از دیدگاه امام(ره) و به نام امام(ره) ارائه شود که خلاف نص بیان ایشان بوده باشد."

اما این پایان هفته جنجالی موسسه نبود.

قائم مقام موسسه در نامه اخیر خود در رابطه با اظهار نظرهای شخصی آقای هاشمی در مورد شرح وظائف موسسه نکاتی را یاد آور شده و نوشته بود:" هرگونه توهین و افترا به امام(ره) می تواند از سوی این موسسه نه تنها اطلاع رسانی شود، بلکه مورد پیگیری قضایی و حقوقی قرار گیرد".

اما آیا این اتفاق افتاد و موسسه حضرت امام(ره) حفظ اصول، شخصیت و آرمانهای امام راحل را به غیر ارجحیت داد؟ امامی که با هیچ یک از بستگانش تعارف نداشت و در رابطه با دیگر نوه خود؛"سید حسین خمینی" پسر آقا مصطفی که در مشهد دست به اسلحه برده بود، به نیروهای کمیته پیغام داد: " سید حسین خمینی تحت الحفظ به تهران اعزام شود و اگر دست به سلاحش برد او را با تیر بزنند. "

واکنش موسسه به اظهارات منتسب به نعیمه اشراقی چه بود؟

جعل خاطرات امام راحل، تحریف شخصیت ذو ابعاد ایشان که به کرات از سوی برخی از سابقین انقلاب و نیز افرادی از بیت ایشان صورت پذیرفته است، انگار این روزها شدت نیز گرفته است.

**لزوم تغییر در ساختار موسسه

در بهمن ماه سال 88 مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی طرحی پیشنهادی را مبنی بر "طرح اصلاح قانون نحوه حفظ آثار حضرت امام خمینی(ره) مصوب1368" مطرح می کند. این پیشنهاد به امضای 24 نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی می رسد و تقدیم رئیس مجلس می شود.

اما با گذشت 4سال از مطرح ساختن آن طرح، به نظر می رسد، با گذشت ربع قرن از آغاز فعالیت این موسسه، نیاز جدی به تغییر و اصلاح در چگونگی اداره آن احساس می شود.

متاسفانه طی سال های اخیر برخی ها عامدانه یا سهوا، در جهت منافع دشمنان خمینی کبیر (ره) و زخم خوردگان اندیشه های آن بزرگ مرد تاریخ معاصر ایران قدم برداشته اند. اقداماتی که تمام تلاش خود را در راستای خدشه دار

کردن وجهه علمی و عملی آن بزرگوار به کار بسته است تا تصویر خلاف واقعی از امام خمینی(ره) به نسل‌ ‌های بعدی منتشر کند. چرا که با پنهان شدن پشت افراد نزدیک به امام سعی در مستند کردن عقاید و اوهام خود دارند. اقدامی که متاسفانه واکنش درخور موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) را در پی نداشته است.

همین سکوت یا واکنش های دیرهنگام سبب می شود تا بحث اصلاح در این موسسه ضروری تر به نظر برسد. سکوتی که گاهی اوقات به نظر از سر جهل نیست و برخی ها با رخنه کردن در این موسسه سعی در تخریب جایگاه حضرت امام(ره) و همینطور تولیت آستان ایشان را دارند.

سخنان حجت الاسلام سید حسن خمینی درخصوص اهمیت ظواهر دینی برای حضرت امام(ره) پاسخ خوبی برای برخی ها که اتفاقا از بیت ایشان هستند و راه را کج می پیمایند بود.

اما با شرایط کنونی و سوءاستفاده‌هایی که از این موسسه صورت می‌گیرد، بهتر آن است که ساختار این موسسه و اساسنامه آن تحت نظر حاج سید حسن خمینی مورد بازبینی و اصلاح قرار گیرد.

تشکیل موسسه‌ای به دور از جناح‌بندی‌های سیاسی و با هدف تقویت آرا و اندیشه‌های حضرت امام(ره) می‌تواند نقش موثری در انتقال آرمان‌های آن رهبر عزیز به نسل‌های آینده داشته باشد.

به عنوان پیشنهاد می‌توان ساختار تشکیلاتی این نهاد را به صورت هیئت امنایی اداره کرد. هیئت امنایی که بر اساس ضوابط مشخصی انتخاب شوند. آنچه این روزها ضروری به نظر می‌رسد، دمیدن هوای تازه در کالبد این موسسه است.

قطعا با تغییر ساختار و رویکرد موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) می توان بهره بهتری از آن برد. تولیت آستان می‌تواند از شخصیت‌های دیگری هم در این مجموعه استفاده کند تا بتوان از ظرفیت‌های آن نیز بهره برد.

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.