تمامی مزایا و معایب موشک‌های کروز نسبت به بالستیک
خبرگزاری تسنیم: بررسی فنی موشک‌های کروز و مزایا و معایب این موشک‌ها نسبت به بالستیک را در این گزارش می‌خوانید.
به گزارش خبرنگار دفاعی خبرگزاری تسنیم، امروزه یکی از مهمترین راهبردهای مقابله کشورها علیه یکدیگر استفاده از سامانه‌های موشکی دوربرد است.
استفاده از موشک‌های دوربرد همواره کم‌هزینه‌ترین راه برای مقابله محسوب می‌شد اما به کارگیری این روش چندان ساده نیست زیرا مقابله تنها با این روش با کشورهایی که پدافند موشکی قدرتمندی دارند به شکست منجر خواهد شد.
در این راستا مقابله با تهدید دشمنان در صورتی که بر پایه توانایی موشکی استوار باشد، نیازمند قدرت پرتاب انبوه، سیستم‌های راداری قدرتمند و دقت بالا در پرتاب و اصابت به هدف است.
اما بخشی از توانایی موشکی کشورها که برگ برنده در لحظات حساس محسوب می‌شود، به کارگبرب موشک‌های هدایت‌شونده یا کروز است.
در اینجا به مزایای استفاده از موشک‌های کروز نسبت به موشک‌های بالستیک می‌پردازیم:
همان‌طور که عنوان شد دقت در برخورد و اصابت به هدف و عبور از سامانه‌های پیشرفته پدافندی توسط موشک‌ها نیازمند توانایی فنی بالایی برای موشک است که این قابلیت در موشک‌های کروز کنترل وجود دارد.
البته در اینجا لازم است ذکر کنیم به صورت کلی کروز یا "هدایت‌شونده" نوعی سامانه است و اطلاق این عبارت تنها برای موشک صحیح نیست اما از آنجا که در این گزارش مطالبی پیرامون توانایی موشکی مطرح می‌شود از عبارت کروز برای موشک و قدرت هدایت پذیری راکت‌ها استفاده می‌شود.
پیش از این درباره موشک‌های سوخت جامد و مایع جمهوری اسلامی ایران مطالبی عنوان شد و گفته شد که ساختار موتورهای به کار رفته در این دو نوع موشک کاملا با یکدیگر متفاوت هستند.
در اینجا باید گفت که نیروی محرکه موشک‌های هدایت‌شونده توسط موتورهایی از نوع توربوفن تامین می‌شود که با نوع موتورهایی که در موشک‌های بالستیک استفاده می‌شود کاملا متفاوت است.
در هواگردهای کروز که موشک یکی از آنهاست؛ همه چیز برای مسیریابی و حرکت قابل کنترل است و این از مهمترین مزایای موشک‌های هدایت شونده است.
در اینجا به بخشی از مزایا و ویژگی‌های موشک‌های کروز اشاره می‌کنیم:
1-حرکت موشک کروز در ارتفاع پایین انجام می‌شود و در این راستا از نیروی برا کمک می‌گیرد.
نیروی برا نیرویی ناشی از ویژگی‌های هندسی و جنس جسم هدایت‌شونده و متحرک در سیال(هوا) است که موجب حرکت جسم متحرک که در اینجا موشک باشد در هوا می‌شود.
یکی از نیازمندی‌های موشک کروز در هوا برای استفاده از نیروی برای ایرودینامیکی، باله و بال است و از این رو موشک‌های کروز دارای باله یا بالک هستند که به این هواگرد امکان حرکت در سیال هوا را در ارتفاع کم می‌دهد.
موشک‌های کروز به خاطر پرواز در سطح پایین عمدتا از دید رادارها پنهان می‌مانند و ردیابی و انهدام موشک‌های کروز با کلاهک اتمی به دلیل پرواز نزدیک به زمین برای سیستم‌های ردیاب و رادار مشکل است و به این دلیل جزو سلاح‌های هسته‌ای استراتژیک محسوب می‌شوند.
موشک کروز از نوع تاماهاوک
البته پرواز در ارتفاع کم لزوما مزیت محسوب نمی‌شود و تنها از این‌رو که از دید رادارها پنهان می‌مانند و پدافندهای هوایی قادر به رهگیری و نابودی آنها نیستند نقطه قوت محسوب می‌شود.
2-قابلیت حرکت و پرواز در ارتفاع‌های متفاوت و تغییر مسیر از بزرگ‌ترین ویژگی‌های موشک‌های هدایت‌شونده است که موجب می‌شود اهداف متحرک و متغیر را با تغییر مسیر حرکت نابود کند.
از برتری‌های موشک‌های کروز نسبت به موشک‌های بالستیک در هدایت‌پذیری این نوع موشک‌ها در کل طول مسیر است و در این راستا با موشک‌های بالستیک که تنها پرتاب و اصابت آنها قابل کنترل است تفاوت دارد.
موشک‌های بالستیک پس از خروج از جو تا زمان ورود مجدد به جو زمین دارای برنامه از پیش تعیین شده هستند و نمی‌توانند میسر خود را تغییر دهند اما موشک‌های کروز نه تنها از جو خارج نمی‌شوند بلکه قادرند در کل مسیر دائم حرکت و خط سیر خود را تغییر دهند.
این تغییر مسیر از سوی موشک‌های کروز توسط سامانه‌های ردیابی، موقعیت‌یاب و جهت‌یاب جغرافیایی انجام می‌شود.
نکته مهم در مورد موشک کروز این است که این موشک به ساعت‌ها پرواز نیاز دارد.
با این وضعیت با توجه به هدایت اینرسی اولیه این امکان وجود دارد که موشک صدها متر از مسیر منحرف شود زیرا اگرچه با هدایت از این نوع اینرسی امکان انحراف برای موشکی که ده‌ها دقیقه پرواز می‌کند کم است، اما برای موشکی که ساعت‌ها باید ادامه طریق دهد مناسب نیست.
برای رفع عیب باید نوعی تصحیح در مسیر انجام شود تا در عمل مکمل هدایت اصلی آن باشد.
بنابراین چندین روش در سامانه‌های هدایت کروز مورد استفاده قرار می‌گیرد که مهمترین آنها عبارتند از سامانه انطباق جغرافیایی، سی.دی.اس و جی.پی.اس.
الف) هدایت جی.پی.اس: در این روش موشک با استفاده از سامانه موقعیت‌یاب جهانی با دریافت فرکانس‌های حاوی اطلاعات ماهواره‌ای موجود در مدار زمین وانجام محاسبات موقعیت دقیق مکانی را محاسبه و تعیین می‌کند.
این روش پرکاربردتربن و متداول‌ترین راه برای هدایت موشک‌های کروز برد بلند است که بر پایه ماهواره استوار است و کشورهایی که از این روش برای هدایت ماهواره‌های خود استفاده می‌کنند نیازمند دارا بودن تعداد زیادی ماهواره موقعیت‌سنج هستند.
هدایت موشک کروز با سیستم موقعیت یاب جهانی
ب) هدایت سی.دی.اس: در این روش از خاصیت انعکاس امواج راداری در سطح زمین و یکسان نبودن آن در نقاط مختلف برای هدایت موشک استفاده می‌شود.
در این روش موشک علاوه بر رادار مجهز به دستگاهی است که نوع امواج راداری منعکس شده از نقاط مختلف زمین را تشخیص می‌دهد.
البته موقعیت دقیق موشک نیز از طریق مقایسه ارقام موجود در حافظه و ارقام مشخص، تعیین می‌شود.
این روش نسبت به روش جی.پی.اس از گستردگی بیشتری برخوردار بوده و هزینه طراحی آن نیز بیشتر است گرچه زیرساخت‌های لازم برای روش هدایت برپایه جی.پی.اس بسیار هزینه‌بر تر است.
ج)سامانه انطباق جغرافیایی: این سامانه براساس اطلاعات دقیق توپوگرافی از زمین استوار است.
روش هدایت با این شیوه این‌گونه است که محوطه‌ای از سطح زمین به طول 10 و به عرض 2 کیلومتر به مربع‌های یکصد متری تقسیم و ارتفاع متوسط در هر کدام از آن‌را مشخص و به صورت ماتریس به صورت دیجیتال به حافظه رایانه وارد می‌شود.
موشک وقتی به محوطه مورد نظر رسید ارقام اندازه‌گیری شده را با ارقام ارسالی از موشک در حافظه مقایسه می‌کند و با توجه به نتیجه مقایسه موقیت محل شناسایی شده و دستور بعدی را از طریق دستگاه محاسبه به سامانه کنترل خودکار صادر می‌کند.
البته در این روش بررسی‌های بعدی در زمانی که موشک به هدف نزدیک می‌شود انجام می‌گیرد و سرانجام مسیر انتخاب می‌شود.
این روش هدایت برای زمین‌هایی که از عوارض و ناهمواری‌های زیاد برخوردارند مناسب است.
از آنجایی که امواج رادار موفق به عبور از مسیرهای صخره‌ای و کوه‌ها نیستند روش سی.دی.اس موفق نیست بنابراین برای مسیرهای سنگ‌لاخی مرتفع یا کوهستان‌ها، موشک‌های کروز بیشتر بر پایه این روش هدایت می‌شوند.
جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به مزایای بسیاری که موشک‌های هدایت شونده دارند، تعداد زیادی از این نوع موشک‌ها را با بردها و وزن کلاهک‌های مختلف طراحی کرده و ساخته است که البته انواع بسیار پیشرفته‌تر با بردهای بالایی را نیز در دست طراحی و سخت دارد.
در ادامه این گزارش به بررسی برخی از موشک‌های کروز ایرانی و قابلیت‌های آنها و علت به کارگیری آنها خواهیم پرداخت.
انتهای پیام/