کتاب ارشاد شیخ مفید بهترین منبع عاشوراپژوهی است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، آیت الله محمد هادی یوسفی غروی که در نشست علمی اعتبارسنجی منابع عاشورا و در سالن کنفرانس امام موسی صدر دانشگاه ادیان و مذاهب سخن می‌گفت، اظهار کرد: باید بررسی دقیق در زمنیه اعتبار منابع عاشورا صورت گیرد زیرا بسیاری از منابع فاقد مبانی اصلی کتب عاشورایی هستند.

استاد حوزه علیمه قم به مقتل ابی مخنف اشاره کرد و افزود: آخرین نسخه دست نویس این اثر متعلق به دوره حکومت مشعشعین حاکم در جنوب ایران و عراق است اما به نظر می‌رسد ابی‌مخنف این مقتل را در دهه 130 نوشته است، از آنجایی که حادثه عاشورا در سال 61 هجری اتفاق افتاده، پس فاصله زمانی اش خیلی به حادثه عاشورا نزدیک بوده ولی ابی‌مخنف حدود 70 سال با حادثه کربلا فاصله داشت.

نویسنده کتاب کتاب وقعة الطف لأبی مخنف  تصریح کرد: لوط بن یحیی بن سعید ابومخنف از چند نفر روایت کرده که در حادثه کربلا حاضر بودند، منتها تعداد اینها کم است. از بعضی ‌ها هم با یک واسطه نقل کرده، از بعضی‌ها هم با دو واسطه نقل کرده، البته آنچه از این طریق از مقتل ابی‌مخنف به دست ما رسیده 64 گزارش تاریخی بیشتر نیست، نه این که مقتل این مقدار بوده، بلکه این مقدارش از طریق تاریخ طبری و ارشاد شیخ مفید و تذکرة الخواص به دست ما رسیده است.

آیت الله یوسفی غروی خاطر نشان کرد: به طور حتم کتاب موجود در بازار مقتل ابی‌مخنف نیست زیرا اشتباهات زیاد دارد و مسلم است که آن را بعدها کسی یا کسانی نوشته‌اند و به ابی‌مخنف نسبت داده‌اند، از مقتل ابی‌مخنف مورد بحث هم چیزهایی در آن هست ولی مجعولات و مطالب افسانه‌ای و غلط‌های تاریخی بسیار زیادی در آن است که محرف بودن آن‌را آشکار می کند.

نویسنده کتاب «موسوعه التاریخ الاسلامی» با اشاره به به کتاب نفس المهموم  محدث قمی اظهار کرد: «قره الباصره» و «منتهی الامال» از دیگر کتب محدث قمی بود که یوسفی غروی از آنان به عنوان منابعی مورد اعتماد در تاریخ عاشورا یاد کرد.

استاد حوزه علیمه قم  افزود: کتاب «اکسیر العبادات فی اسرار الشهادات» اثر بن عابد دربندی مشهور به فاضل دربندی که بخش میانی آن به زبان فارسی و با نام «اسرار الشهادات» ترجمه شده از دیگر منابع مورد اعتماد شیعه در زمنیه واقعه عاشورا است.

آیت الله یوسفی غروی خاطر نشان کرد: کتاب «الملهوف علی قتلی المطفوف» مشهور به «لهوف» ابن طاووس از دیگر مقاتل مورد اعتبار سنجی است که در واقع همان کتاب «مقتل الحسین» خوارزمی است زیرا از روی آن نوشته شده و مطلب جدیدی ندارد.

نویسنده کتاب کتاب وقعة الطف لأبی مخنف  تصریح کرد: کتاب ارشاد شیخ مفید از بهترین منابع واقعه عاشورا است ولی با این حال تاریخ طبری تنها منبعی در این زمینه بوده که مرسل نیست، بلکه مسند است و اسناد اخبار خود را آورده اما در عین حال ارشاد شیخ مفید ارجح است.

وی با اشاره به منشاء کلمه روضه و سنت روضه خوانی افزود: برخی آغاز پیدایش این واژه را به ابن جوزی و بیهقی سبزه واری می رسانند اما واژه روضه متعلق به فتال نیشابوری و کتاب «روضه الواعظین» است و چون نوحه سرایان این کتاب را می خوانده اند، این ترکیب روضه خوانی شکل گرفته و باب شده است.

پایان پیام/ آ