آمانو: همکاری جدید ایران و آژانس گامی مهم محسوب می‌شود

به گزارش خبرنگار گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، جدیدترین گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌‌ای ایران روز پنجشنبه در اختیار 35 عضو شورای حکام قرار گرفت.

یوکیا آمانو گزارش خود را در 13 صفحه به علاوه سه صفحه ضمیمه 1 و 2 درباره فعالیت‌ها و برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران برای بررسی در اختیار 35 عضو شورای حکام قرار داد.

ضمیمه اول شامل فهرست تأسیسات هسته‌ای اعلام شده و مکان‌های خارج از تأسیسات در ایران است و ضمیمه دوم به وضعیت سانتریفیوژها در ایران، خلاصه‌ای از جریان و تولید UF6 و تبدیل (مواد) در اصفهان اشاره دارد که با استفاده از جداول و نمودار روند فعالیت و پیشرفت ایران در این زمینه‌ها را نشان داده است که در گزارش‌های آژانس کم‌سابقه است.

این گزارش در حالی منتشر می‌شود که دوشنبه گذشته (20 آبان) ایران و آژانس در چارچوب رویکرد جدید دولت ایران و تصمیم برای رفع ابهام‌های آژانس از برنامه هسته‌یی‌اش در قالب تفاهم‌نامه‌ای جدید، بیانیه‌ای مشترک در شش بند امضا کردند.

بر اساس مذاکرات کارشناسی و فنی که میان معاونان آمانو و صالحی و بر اساس بیانیه مشترک تازه به امضا رسیده برگزار شد، ایران به بازرسان آژانس اجازه داد تا فراتر از تعهدات پادمانی‌اش از تأسیسات تولید آب سنگین اراک و معدن گچین بندرعباس بازدید کنند.

در بخش خلاصه این گزارش آمده است: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نبود انحراف در فعالیت‌های هسته‌ای ایران را که تحت پادمان‌های آژانس است، تایید می‌کند اما در موقعیتی نیست که تضمین قابل اتکایی در خصوص وجود نداشتن مواد و فعالیت‌های هسته‌ای غیر اعلام شده در ایران ارائه و نتیجه‌گیری کند که همه مواد هسته‌ای در ایران برای فعالیت‌های صلح‌آمیز است.

در این گزارش همچنین آمده است: چارچوب همکاری که به تازگی آژانس با ایران امضا کرده است، گامی مهم محسوب می‌شود. در این چارچوب آژانس و ایران توافق کردند برای فعالیت‌های راستی آزمایی آژانس درباره حل و فصل همه مسائل گذشته و کنونی همکاری کنند و ایران اقدامات عملی اولیه را در سه ماه آینده به کار خواهد بست.

مدیرکل آژانس در این گزارش می‌افزاید: آن بخش از موضوعات باقی مانده که در این اقدامات عملی به آنها پرداخته نشده از جمله موضوعاتی که در گزارش‌های قبلی مدیرکل به شورای حکام آمده است، در گام‌های بعدی به آنها پرداخته خواهد شد.

در ادامه این گزارش نیز آمده است: مدیرکل آژانس دوباره از ایران می‌خواهد همه تعهدات پادمانی و سایر وظایف خود را به صورت کامل اجرا کند. مدیرکل آژانس پیشرفت‌های آینده از جمله در زمینه اجرای اقدامات عملی اولیه را در جلسه بعدی شورای حکام در ماه مارس 2014 (اسفند 1392) گزارش خواهد کرد.

متن کامل این گزارش به شرح زیر است:

"اجرای موافقت‌نامه پادمان معاهده منع اشاعه هسته‌ای و مفاد مربوط به قطعنامه‌های شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران 
گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
GOV/2013/56
14 نوامبر 2013

تحولات عمده

تحولات عمده از زمان گزارش قبلی مدیرکل به شرح ذیل است:

*در تاریخ 11 نوامبر 2013 (20 آبان 1392) آژانس و ایران یک بیانیه مشترک در مورد "چهارچوبی برای همکاری" امضاء کردند که شامل شش اقدام عملی مقدماتی است که از سوی ایران ظرف سه ماه انجام خواهند شد.

* میزان تولید UF6 غنی شده تا سقف 5 درصد از اورانیوم 235 مشابه چیزی که در گزارش قبلی ذکر شده باقی مانده است؛ میزان مواد هسته‌ای که به شکل UF6 غنی شده تا سقف 5 درصد از اورانیوم 235 باقی مانده 7154.3 کیلو گرم است.

*مقادیر تولید UF6 غنی شده تا سقف 20 درصد از اورانیوم 235 مشابه چیزی که در گزارش قبلی ذکر شده، باقی مانده است؛ فرآوری بیش‌تر چنین موادی ادامه داشته است؛ میزان مواد هسته‌ای که به شکل UF6 غنی شده تا سقف 20 درصد از اورانیوم 235 باقی‌مانده تقریبا 196 کیلوگرم است.

*سانتریفیوژهای IR-2m بیش‌تری در کارخانه غنی‌سازی سوخت (FEP) نصب نشده‌اند. هیچ‌ یک از سانتریفیوژهای IR-2m نصب شده با UF6 خوراک‌دهی نشده‌اند.

*اجزاء مهم بیش‌تری در راکتور IR-40 نصب نشده است؛ تولید اکسید اورانیوم UO2 برای مجموعه‌های سوخت جهت راکتور در کارخانه تولید سوخت (FMP) ادامه یافته است؛ مجموعه سوخت جدید هنوز کامل نشده است.

A. مقدمه

1. این گزارش مدیرکل به شورای حکام و هم‌زمان به شورای امنیت در خصوص اجرای موافقت‌نامه پادمان NPT و مفاد مربوطه قطعنامه‌های شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران (ایران) است.

2. شورای امنیت تاکید کرده است که اقدامات مورد درخواست شورای حکام در قطعنامه‌هایش در خصوص ایران الزام‌آور است. مفاد مربوط به قطعنامه‌های یاد شده شورای امنیت که بر اساس فصل هفتم منشور سازمان ملل تصویب شده‌اند مطابق شرایط این قطعنامه‌ها الزام‌آور هستند. اجرای کامل تعهدات ایران جهت اعاده اعتماد به ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ایی‌ا‌ش لازم است.

3. این گزارش به تحولات پس از آخرین گزارش مدیرکل (Gov/2013/40,28 August 2013) و هم‌چنین مسائل طولانی باقی‌مانده می‌پردازد.

B. شفاف‌سازی مسائل حل نشده

4. همان‌طور که قبلا گزارش شده بود، شورای حکام در قطعنامه نوامبر 2011 (آبان 1390) خود (GOV/2011/69) تاکید کرده برای ایران و آژانس ضروری است به منظور حل و فصل فوری همه مسائل محتوایی باقی‌مانده با هدف آشکارسازی در خصوص آن‌ها شامل دسترسی به تمامی اطلاعات مربوطه، مستندات، سایت‌ها‍، مواد و اشخاص در ایران به گفت‌وگوی خود شدت بخشند. شورا در قطعنامه 13سپتامبر 2012 (22 شهریور 1391) خود (GOV/2012/50) تصمیم گرفت که همکاری ایران با درخواست‌های آژانس با هدف حل و فصل همه مسائل باقی‌مانده اساسی به منظور اعاده اعتماد بین‌المللی نسبت به ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران، ضرورت و فوریت دارد. بین ژانویه 2012 (دی ماه 1391) و مه 2013(اردیبهشت 1392)، آژانس و ایران ده دور مذاکرات در وین و تهران با هدف دستیابی به توافق در مورد سند رویکرد ساختاری به منظور حل و فصل موضوعات باقی‌مانده مربوط به برنامه هسته‌ای ایران برگزار کردند. با این حال، هیچ نتیجه مشخصی حاصل نشد.

5. در گفتگوهای 28 و 29 اکتبر 2013 (6 و 7 آبان 1392) در وین، آژانس و ایران به این جمع‌بندی رسیدند که با توجه به این‌که مذاکرات در مورد سند رویکرد ساختاری به بن بست رسیده و هیچ چشم‌اندازی برای توافق روی این سند وجود ندارد رویکرد جدیدی به منظور اطمینان از ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران باید طراحی شود.

6. در نشستی در تهران به تاریخ 11 نوامبر 2013 (20 آبان 1392) مدیرکل از سوی آژانس و جناب آقای علی‌اکبر صالحی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی، از طرف ایران "بیانیه مشترکی در مورد چهارچوبی برای همکاری" (چهارچوب برای همکاری) را امضاء کردند (GOV/INF/2013/14 November 2013).

7. در چهارچوب برای همکاری، آژانس و ایران توافق کردند در رابطه با فعالیت‌های راستی‌آزمایی که از سوی آژانس به منظور حل و فصل موضوعات جاری و گذشته انجام می‌شود همکاری بیش‌تری داشته باشند و چنین فعالیت‌هایی را گام به گام پیش ببرند. اقدامات عملی مقدماتی که از سوی ایران ظرف سه ماه انجام خواهند شد و در ضمیمه این چهارچوب تعیین شده، به شرح ذیل هستند:

* فراهم کردن اطلاعات مربوطه بر اساس توافق متقابل و دسترسی مدیریت شده به معدن گچین در بندرعباس

* فراهم کردن اطلاعات مربوطه بر اساس توافق متقابل و دسترسی مدیریت شده به کارخانه تولید آب سنگین

* فراهم کردن اطلاعات در مورد کلیه راکتورهای تحقیقاتی جدید

* فراهم کردن اطلاعات در رابطه با شناسایی 16 سایتی که برای ساخت نیروگاه تعیین شده‌اند.

* شفاف‌سازی اظهارات ایران درباره تاسیسات غنی‌سازی اضافی

* روشن سازی بیشتر در مورد اعلام صورت گرفته از سوی ایران در خصوص فن‌آوری غنی سازی لیزری

آژانس هم‌چنان نگرانی‌های امنیتی ایران از جمله از طریق استفاده از دسترسی مدیریت شده و حفاظت از اطلاعات محرمانه را مورد توجه قرار خواهد داد. آژانس در مورد پیشرفت در خصوص اجرای این اقدامات عملی به شورای حکام گزارش خواهد داد.

8. مدیر‌کل زمانی که در تهران بود هم‌چنین ملاقاتی با جناب آقای محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران داشت که در آن شماری از موضوعات مورد علاقه مشترک مورد گفت‌وگو واقع شدند.

9. در نشست فنی مورخ 11 نوامبر 2013 در تهران، مقامات آژانس و ایران در مورد ترتیبات آغاز اجرای این شش گام عملی مقدماتی که در ضمیمه چهارچوب برای همکاری فهرست شده‌اند، گفت‌وگو کردند. گفت‌وگوهای بیش‌تر در نشست فنی بعدی که برای 11 دسامبر 2013 (20 آذر 1392) برنامه‌ریزی شده، انجام خواهد گرفت.

C. تاسیسات اعلام شده تحت موافقت‌نامه پادمان ایران

10. ایران طبق موافقت‌نامه پادمان خود، وجود 17 مورد تاسیسات هسته‌ای و 9 مکان خارج از تاسیسات را که مواد هسته‌ای به طور معمول در آنجا استفاده می‌شود (LOFs)به آژانس اعلام کرده است. با وجود این‌که بعضی از فعالیت‌هایی که از سوی ایران در برخی از تاسیسات انجام می‌شود، بر خلاف قطعنامه‌های شورای حکام و شورای امنیت است همان‌طور که در ذیل نشان داده می‌شود، آژانس به راستی‌آزمایی منع انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده در این تاسیسات و مکان‌های خارج از تاسیسات (LOFs) ادامه می‌دهد‍.

D. فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی

11. ایران برخلاف قطعنامه‌های مربوطه شورای حکام و شورای امنیت فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی خود را در تاسیسات اعلام شده ذیل که تحت پادمان آژانس است تعلیق نکرده است. همه این فعالیت‌ها تحت پادمان آژانس است و همه مواد هسته‌ای، آبشارهای نصب شده و ایستگاه‌های خوراک دهی و بازپس‌گیری در این تاسیسات تحت اقدامات مراقبتی و نظارتی آژانس قرار دارند.

12. ایران اعلام کرده است که هدف غنی‌سازی UF6 تا 5 درصد U-235، تولید سوخت برای تاسیسات هسته‌یی‌اش و هدف غنی‌سازی UF6تا 20 درصد U-235، تولید سوخت برای رآکتورهای تحقیقاتی است.

13. از زمانی که ایران غنی‌سازی اورانیوم را در تاسیسات اعلام شده خود آغاز کرده است، در آن تاسیسات موارد ذیل را تولید کرده است:

o 10357 کیلوگرم (653+ کیلوگرم از زمان گزارش قبلی مدیرکل) UF6 غنی‌شده تا 5 درصد U-235 که 7154.3 کیلوگرم (380.3 + کیلوگرم از زمان گزارش قبلی مدیرکل) آن به شکل UF6 غنی‌شده تا 5 درصد U-235 باقی‌مانده است و بقیه مشمول فرآوری بیش‌تری شده‌اند (همان‌طور که در پارگراف‌های 22، 28 و 41 ذیل تشریح شده است): و 410.4 کیلوگرم (37.9+ کیلوگرم از زمان گزارش قبلی مدیرکل) UF6 غنی‌شده تا 20 درصد U-235 که 196 کیلوگرم آن (10+ کیلوگرم از زمان گزارش قبلی مدیرکل) به شکل UF6 غنی‌شده تا 20 درصد U-235 و بقیه مشمول فرآوری بیش‌تری شده‌اند (همان‌طور که در پاراگراف 50 ذیل تشریح شده است).

D.1. نطنز

14. کارخانه غنی‌سازی سوخت: کارخانه غنی‌سازی سوخت (FEP) یک کارخانه غنی‌سازی با استفاده از سانتیریفیوژ برای تولید اورانیوم با غنای پایین(LEU) غنی‌شده تا 5 درصد U-235 است که اولین بار در سال 2007 عملیات آن شروع شد. این کارخانه به سالن تولید A و سالن تولید B تقسیم شده است. مطابق با اطلاعات طراحی ارائه شده توسط ایران، 8 واحد برای سالن تولید A برنامه‌ریزی شده است که هر واحد شامل 18 آبشار است و در مجموع حدود 25000 سانتریفیوژ در 144 آبشار است. در حال حاضر یک واحد آن دارای سانتریفیوژهای IR-2m، پنج واحد آن دارای سانتریفیوژهای IR-1 است و دو واحد دیگر سانتریفیوژ ندارد. ایران هنوز باید اطلاعات طراحی مشابه را برای سالن تولید B ارائه کند.

15. ایران تا تاریخ 9 نوامبر 2013 (18 آبان 1392) در سالن تولید A90 آبشار IR-1 را به طور کامل نصب کرده و کار نصب اولیه سایر 36 آبشار IR-1 را تکمیل کرده بود. در همان تاریخ ایران اعلام کرد که 52 آبشار به طور کامل نصب شده با UF6 طبیعی را خوراک‌دهی کرده است.

16. تا 9 نوامبر 2013 (18 آبان 1392) در یکی از واحدهای سالن تولید A شش آبشار با سانتریفیوژهای IR-2m نصب شده بودند که در شرایط خلاء قرار داشتند و کارهای مقدماتی نصب سایر 12 آبشار IR-2m را در آن واحد نیز تکمیل شده بودند. تا همان زمان، هیچ یک از سانتریفیوژهای IR-2m در کارخانه غنی‌سازی سوخت با UF6 طبیعی خوراک‌دهی نشده بودند. همان‌گونه که در گزارش قبلی آمده ایران خاطرنشان کرده است که عملکرد آبشارهای IR-2m با استفاده از شش آبشاری که به طور کامل نصب شده‌اند، مورد آزمایش قرار خواهد گرفت و ایران قصد دارد به طور موقت محصول و دورریزهای این آبشارها را از آبشارهایی که دارای سانتریفیوژهای IR-1 هستند جدا کند.

17. آژانس بین تاریخ‌های 19 اکتبر 2013 و 11 نوامبر 2013 (27 مهر 1392 و 20 آبان 1392)، به منظور راستی‌آزمایی موجود اعلام شده ایران در تاریخ 20 اکتبر 2013 (28 مهر 1392)، یک راستی‌آزمایی موجودی فیزیکی (PIV) را در کارخانه غنی‌سازی سوخت اجرا کرده است. ایران تا 5 نوامبر 2013 (14 آبان 1392) از زمان آغاز تولید در فوریه 2007 (بهمن 1386) مقدار 118470 کیلوگرم UF6 طبیعی در کارخانه غنی‌سازی سوخت به آبشارها خوراک‌دهی کرده و مقدار کل تقریبا 10357 کیلوگرم UF6 غنی‌سازی شده تا 5 درصد U-235 را تولید کرده است.

18. بر اساس نتایج تحلیل نمونه‌های محیط زیستی که در کارخانه غنی‌سازی سوخت برداشته شده است و سایر اقدامات راستی‌آزمایی، آژانس به این نتیجه رسیده است که این تاسیسات همان گونه که ایران در پرسشنامه اطلاعات طراحی (DIQ) مربوطه اعلام کرده، عمل کرده است.

19. کارخانه نیمه صنعتی غنی‌سازی سوخت (PFEP): کارخانه نیمه صنعتی غنی‌سازی سوخت جزو تاسیسات تولید اورانیوم با غنای پایین و جزو تاسیسات تحقیقات و توسعه است که نخستین بار در اکتبر 2003 (مهر 1382) راه‌اندازی شده است. این تاسیسات می‌تواند شش آبشار را در خود جای دهد و به دو محوطه تقسیم می‌شود که یکی برای تولید UF6 غنی‌سازی شده تا 20 درصد اورانیوم 235 (آبشارهای 1 و 6) تعیین شده و محوطه دیگر برای تحقیق و توسعه (آبشارهای 2، 3، 4 و 5) تعیین شده است.

20. آژانس بین تاریخ‌های 14سپتامبر 2013 و اول اکتبر 2013 (23 شهریور 1392 و 9 مهر 1392) به منظور راستی‌آزمایی موجودی اعلام شده از سوی ایران در تاریخ 15 سپتامبر 2013 (24 شهریور 1392) یک راستی‌آزمایی موجودی فیزیکی را در کارخانه نیمه صنعتی غنی‌سازی سوخت اجرا کرده است. آژانس اکنون در حال ارزیابی نتایج این راستی‌آزمایی موجودی فیزیکی است.

21. محوطه تولید: تا تاریخ 28 اکتبر 2013 (6 آبان 1392) ایران UF6 با غنای پایین را به دو آبشار متصل به هم (آبشارهای 1 و 6) شامل در مجموع 328 سانتریفیوژ IR-1 خوراک‌دهی می‌کرد.

22. ایران تا تاریخ 15 اکتبر 2013 (23 مهر 1392) مقدار 8/1540 کیلوگرم UF6 با غنای 5% U-235 به آبشارهای محوطه تولید از زمان آغاز تولید آن در فوریه 2010 (بهمن 1389) خوراک‌دهی کرده و تقریبا 0/189 کیلوگرم UF6 با غنای 20% U-235را تولید کرده است که 8/182 کیلوگرم آن از فرآوری کنار گذاشته شده و آژانس آن را راستی‌آزمایی کرده است.

23. محوطه تحقیق و توسعه: از زمان گزارش قبلی مدیرکل، ایران به طور متناوب UF6 طبیعی را به سانتریفیوژهای IR-6s به عنوان ماشین‌های مجزا و به سانتریفیوژهای IR-1، IR-2m، IR-4 و IR-6، بعضی اوقات به ماشین‌های مجزا و گاهی به آبشارهایی با اندازه‌های گوناگون خوراک‌دهی کرده است. تک سانتریفیوژ نصب شده IR-5 هنوز با UF6 طبیعی تغذیه نشده است.

24. بین 17 اوت 2013 و 25 اکتبر 2013 (26 مرداد 1392 و 3آبان 1392)، تقریبا در مجموع 245.3 کیلوگرم UF6 طبیعی به سانتریفیوژهای محوطه تحقیق و توسعه خوراک‌دهی شده است، اما هیچ اورانیوم با غنای پایین به دلیل این‌که محصول و دورریز آن دوباره ترکیب شده‌اند کنار گذاشته نشده است.

25. براساس نتایج تحلیل نمونه‌های زیست محیطی در کارخانه نیمه صنعتی غنی‌سازی سوخت و سایر اقدامات راستی‌آزمایی، آژانس نتیجه گرفته است که تاسیسات، همان‌طور که ایران در پرسشنامه اطلاعات طراحی (DIQ) مربوطه اعلام کرده، فعالیت کرده است.

D.2. فردو

26. کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو: فردو بر اساس پرسشنامه اطلاعات طراحی مورخ 18 ژانویه 2012 (28 دی 1391)، یک کارخانه غنی‌سازی با استفاده از سانتریفیوژ برای تولید UF6 غنی‌شده تا 20 درصد U-235 و تولید UF6 غنی‌شده تا 5 درصد U-235 است. این تاسیسات که برای اولین بار در سال 2011 راه‌اندازی شد به نحوی طراحی شده است که 2976 سانتریفیوژ را در 16 آبشار در بر می‌گیرد و بین واحد یک و واحد دو تقسیم شده‌اند.تا امروز تمامی سانتریفیوژهایی که نصب شده‌اند از نوع ماشینهای IR-1 هستند.ایران هنوز باید آژانس را از این امر مطلع کند که کدام آبشارها را برای غنی‌سازی تا 5 درصد U-235 و یا برای غنی‌سازی تا 20 درصد U-235 بکار میگیرد.

27. تا تاریخ 2 نوامبر 2013 (11 ابان 1392) ایران به خوراک‌دهی چهار آبشار (که به شکل دو آبشار متصل به هم طراحی شده‌اند) در واحد 2 با UF6 غنی‌شده تا 5 درصد U-235 ادامه داده است. هیچ‌ یک از 12 آبشار دیگر در فردو با UF6 خوراک‌دهی نشده بودند.

28. تا تاریخ 1 نوامبر 2013 (10 آبان 1392) ایران 1609.3 کیلوگرم UF6 غنی‌شده تا 5 درصد U-235 را از زمان آغاز تولید آن در دسامبر 2011 (آذر 1390) به آبشارهای کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو خوراک‌دهی کرده و در مجموع تقریبا 221.4 کیلوگرم UF6 غنی‌شده تا 20 درصد U-235 را تولید کرده بود که 195.4 کیلوگرم آن از فرآوری کنار گذاشته شد و از سوی آژانس مورد راستی‌آزمایی قرار گرفته است.

29. بر اساس نتایج تحلیل نمونه‌های زیست محیطی در تأسیسات فردو و سایر اقدامات راستی‌آزمایی، آژانس به این نتیجه رسیده است که این تأسیسات همان‌گونه که ایران در آخرین پرسشنامه اطلاعات طراحی برای تاسیسات فردو اعلام داشته فعالیت کرده است.

E. فعالیت‌های بازفرآوری

30. متعاقب قطعنامه‌های مربوطه شورای حکام و شورای امنیت، ایران موظف است تا فعالیت‌های بازفرآوری خود از جمله تحقیق و توسعه را به حال تعلیق درآورد. ایران بیان داشته است که " فعالیت‌های بازفرآوری ندارد".

31. آژانس نظارت خود را بر کاربرد سلول‌های داغ در راکتور تحقیقاتی تهرانTRR و تاسیسات تولید رادیوایزوتوپ مولیبدن، ید و زینون (MIX) را ادامه داده است. آژانس در تاریخ 27 اکتبر 2013 (5 ابان 1392) یک بازرسی و راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی (DIV) را در رآکتور تحقیقاتی تهران و در تاریخ 9 اکتبر 2013 یک راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی را در تاسیسات MIX انجام داده است. آژانس تنها در ارتباط با رآکتور تحقیقاتی تهران، تاسیسات MIX و دیگر تاسیساتی که آژانس به آنها دسترسی دارد، می‌تواند تایید نهایی کند که هیچ‌گونه فعالیت مرتبط با بازفرآوری در ایران وجود ندارد.

F. پروژه‌های مرتبط با آب سنگین

32. برخلاف قطعنامه‌های مربوطه شورای حکام و شورای امنیت، ایران کار بر روی تمامی پروژه‌های مرتبط با آب سنگین از جمله در اراک و رآکتور تحقیقات هسته‌ای ایران (راکتور IR-40) که در حال ساخت است و تحت پادمان آژانس قرار دارد و تولید آب سنگین در کارخانه تولید آب سنگین (HWPP) را که تحت پادمان آژانس قرار ندارد به حال تعلیق در نیاورده است.

33. رآکتور IR-40: راکتور IR-40 یک رآکتور تحقیقاتی متوسط آب سنگین 40 مگاواتی است و به نحوی طراحی شده است که حاوی 150 مجموعه سوخت اورانیوم طبیعی به شکل UO2 است.

34. در 26 اکتبر 2013 (4 ابان 1392)، آژانس یک راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی در راکتور IR-40 انجام داد و مشاهده کرد که از زمان گزارش قبلی مدیرکل، با این‌که محفظه‌های راکتور به لوله‌کشی کند‌کننده‌ها و سیستم خنک‌کننده متصل شده‌اند، اما هیچ‌یک از اجزای اصلی از جمله تجهیزات اتاق کنترل، ماشین تجدید سوخت و پمپ‌های سردکننده راکتور هنوز نصب نشده‌اند. همان‌طور که قبلا گزارش شد، ایران به اطلاع آژانس رسانده که آب سنگین کافی برای راه‌اندازی راکتور IR-40 تولید کرده است.

35. از زمان گزارش قبلی مدیرکل، ایران به تولید مجموعه‌های سوخت حاوی مواد هسته‌ای برای راکتور IR-40 ادامه داده است (نگاه کنید به بند47 در زیر).

36. همان‌طور که قبلا گزارش شد، ایران به آژانس اطلاع داده است که تاریخ آغاز فعالیت راکتور IR-40 در سه ماهه اول سال 2014 میلادی امکان‌پذیر نیست.

37. ایران باید پرسشنامه بروز شده اطلاعات طراحی را برای راکتور IR-40 (نگاه کنید به بخش I در زیر) به آژانس ارائه کند، اما از سال 2006 (1385) تاکنون این کار را نکرده است. در آن زمان راکتور IR-40 در ابتدای مراحل ساخت بود. آژانس به منظور کسب اطمینان از شناسایی تمام راه‌های احتمالی انحراف و اتخاذ تدابیر پادمانی متناسب، و این‌که تجهیزات معین پادمانی در محل خود نصب شده باشند، هرچه سریع‌تر به این اطلاعات نیاز دارد.

38. کارخانه تولید آب سنگین: کارخانه تولید آب سنگین تاسیساتی برای تولید آب سنگین با ظرفیت طراحی سالانه تولید 16 تن آب سنگین در درجه هسته‌ای است.

39. از زمان بازدید آژانس از کارخانه تولید آب سنگین در تاریخ 17 اوت 2011 (26 مرداد 1390)، آژانس چندین بار درخواست دسترسی به آن را ارائه کرده است. ایران در چارچوب موافقت‌نامه همکاری پذیرفته است که ظرف سه ماه دسترسی هدایت شده به اطلاعات ذی‌ربط مورد قبول دو طرف در خصوص کارخانه تولید آب سنگین را فراهم کند. در 11 نوامبر 2013 (20 آبان 1392) در نشست فنی مذکور (نگاه کنید به پاراگراف 9)، توافق شد که ایران در آینده نزدیک دسترسی به کارخانه تولید آب سنگین را فراهم سازد. ایران در نامه مورخ 12 نوامبر 2013 (21 آبان 1392) پذیرفت که دسترسی به آب سنگین ذخیره شده در تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) را فراهم ساخته و به آژانس اجازه دهد اندازه‌گیری‌های غیر مخرب را انجام دهد. ایران هم‌چنین اظهار داشته که به دلیل "مشکلات فنی" نمونه‌برداری برای آنالیز مخرب آب سنگین صرفا در "آینده نزدیک" میسر است. آژانس اندازه‌گیری‌های غیر مخرب را در مورخ 12 نوامبر 2013 (21 آبان 1392) به انجام رساند.

G. تبدیل اورانیوم و تولید سوخت

40. اگرچه ایران موظف است همه فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی و پروژه‌های مرتبط با آب سنگین را تعلیق کند، اما شماری از فعالیت‌ها را در تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF)، کارخانه پودر دی اکسید اورانیوم غنی‌شده (EUPP)، کارخانه تولید سوخت (FMP) و کارخانه تولید صفحه سوخت FPFP در اصفهان به شرح ذیل انجام می‌دهد که ناقض آن تکالیف است، با وجود این‌که آن تاسیسات تحت پادمان آژانس قرار دارند.

41. ایران از زمانی که تبدیل و تولید سوخت را در تأسیسات اعلام شده خود آغاز کرده از جمله به موارد زیر اقدام کرده است:

o 550 تن UF6 طبیعی در تاسیسات تبدیل اورانیوم تولید کرده که 129 تن آن به کارخانه غنی‌سازی سوخت FEP انتقال یافته است؛

o 53 کیلوگرم از UF6 غنی‌شده تا غنای 3.34 درصد اورانیوم 235 را به فرآیند تبدیل تحقیق و توسعه تزریق کرده است و 24 کیلوگرم اورانیوم را به شکل UO2 تولید کرده است؛

o 213.5 کیلوگرم از UF6 غنی‌شده تا غنای20 % اورانیوم 235 (28.4 کیلوگرم بیش‌تر از زمان گزارش پیشین مدیرکل) به فرآیند تبدیل در کارخانه تولید صفحه سوخت تزریق کرده و 88.4 کیلوگرم اورانیوم به شکل U3O8 تولید کرده است؛ و
o 20 مجموعه سوخت حاوی اورانیوم غنی‌شده تا غنای 20% اورانیوم U-235 و دو مجموعه سوخت حاوی اورانیوم غنی‌شده تا غنای 3.34 درصد اورانیوم U-235 را به راکتور تحقیقاتی تهران منتقل کرده است.

42. تاسیسات تبدیل اورانیوم: تاسیسات تبدیل اورانیوم تاسیساتی برای تولید UF6 و UO2 طبیعی است که هر دو از کنسانتره سنگ اورانیوم گرفته شده است. هم‌چنین طبق برنامه‌ریزی انجام شده، تاسیسات تبدیل اورانیوم قالب‌های فلزی اورانیوم از UF4 طبیعی و ضعیف شده، و UF4 را از UF6 ضعیف شده تولید خواهد کرد.

43. در نتیجه راستی‌آزمایی موجودی فیزیکی (PIV) در تاسیسات تبدیل اورانیوم از سوی آژانس در آوریل 2013 (فروردین 1392)، با وجودی که معمولا با اندازه‌گیری در چنین تاسیساتی همراه است، آژانس فهرست موجودی اعلام شده از سوی ایران در تاریخ 20 آوریل 2013 (31 فروردین 1392) را راستی‌آزمایی کرده است.

44. ایران از زمان گزارش قبلی به فعالیت‌های تحقیق و توسعه با استفاده از ترکیبات اورانیوم غنی‌شده با درجه پایین برای تولید UO2 ادامه داده است. ایران اظهار کرده است که تا مورخ 26 اکتبر 2013 (4 آبان 1392) به میزان 11.5 تن اورانیوم طبیعی به شکل UO2 از طریق تبدیل کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) تولید کرده است. آژانس راستی‌آزمایی کرده که تا همان تاریخ، ایران تمام این ماده را به کارخانه تولید سوخت انتقال داده است.

45. کارخانه پودر دی اکسید اورانیوم غنی‌شده (EUPP): این تاسیسات، کارخانه‌ای برای تبدیل UF6 غنی‌شده تا غنای 5% اورانیوم U-235 برای تولید پودر UO2 است. آژانس در تکمیل پرسشنامه اطلاعات طراحی اولیه مربوط به این تاسیسات در 30 اکتبر 2013 (8 آبان 1392)، تایید کرد که تاسیسات مذکور هنوز راه‌اندازی نشده است. ایران در 4 نوامبر 2013 (13 آبان 1392) طرح عملیاتی مربوط به کارخانه پودر دی اکسید اورانیوم غنی‌شده را به اطلاع آژانس رساند که حاکی از این است که تست‌های داغ در 7 دسامبر 2013 (16 آذر 1392) آغاز شده و بلافاصله پس از آن فعالیت‌های عملیاتی در این تاسیسات شروع خواهد شد.

46. کارخانه تولید سوخت (FMP): کارخانه تولید سوخت، تاسیساتی است که برای نیروگاه‌ها و رآکتورهای تحقیقاتی مجموعه‌های سوخت هسته‌ای تولید می‌کند.

47. آژانس در روزهای اول تا سوم سپتامبر 2013 (10 تا 12 شهریور 1392) یک بازرسی و راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی در کارخانه تولید سوخت اجرا کرد که نتایج آن اکنون در حال ارزیابی است. در 28 اکتبر 2013 آژانس راستی‌آزمایی کرد که ایران، افزون بر ده مجموعه‌ای که آژانس قبلا راستی‌آزمایی کرده، هیچ مجموعه سوخت حاوی مواد هسته‌ای دیگری را با استفاده از UO2 طبیعی برای راکتور IR-40 تولید نکرده است، هرچند آژانس مشاهده کرد که ایران در فرآیند تولید یک مجموعه دیگر بود. تمام مجموعه‌های سوخت در کارخانه تولید سوخت باقی‌مانده است. ایران در نامه 4 نوامبر 2013 (13 آبان 1392) برنامه عملیاتی روزآمد شده کارخانه تولید سوخت را به آژانس ارائه کرد که نشانگر آن است که ایران در نظر دارد تا 8 اوت 2014 (13 مرداد 1393) تعداد 140 مجموعه سوخت هسته‌ای دیگر را برای راکتور IR-40 تولید کند (نگاه کنید به پاراگراف 33 در بالا).

48. کارخانه ساخت صفحه سوخت (FPFP): کارخانه ساخت صفحه سوخت، تاسیساتی است که UF6 غنی‌شده تا غنای20 درصد اورانیوم U-235 را به U3O8 تبدیل می‌کند و مجموعه‌های سوخت ساخته شده از صفحات سوخت حاوی U3O8 را تولید می‌کند.

49. در 20 اوت 2013 (29 مرداد1392) ایران با توجه به راستی‌آزمایی موجودی فیزیکی (PIV) در آینده نزدیک و به منظور انجام عملیات تعمیر و نگهداری، موقتا فرآیند تبدیل UF6 غنی‌شده تا غنای 20 درصد اورانیوم U-235 به اورانیوم به شکل U3O8 را در کارخانه ساخت صفحه سوخت متوقف کرد. در روزهای 9 تا 11 سپتامبر 2013 (18 تا 20 شهریور1392)، آژانس یک PIV و یک DIQ در کارخانه ساخت صفحه سوخت انجام داد که نتایج آن توسط آژانس در حال ارزیابی است. ایران آژانس را مطلع کرد که فرآیند تبدیل از 5 نوامبر 2013 (14 آبان 1392) از سر گرفته شد.

50. آژانس راستی‌آزمایی کرد که ایران از 6 نوامبر 2013 (15 آبان 1392) میزان 5/213 کیلوگرم از UF6 غنی‌شده تا غنای20 درصد اورانیوم(U-235 144.2 کیلوگرم اورانیوم) را به فرآیند تبدیل کارخانه ساخت صفحه سوخت خوراک‌دهی کرده و به میزان 88.4 کیلوگرم از اورانیوم به شکل U3O8 تولید کرده است. آژانس در همان تاریخ راستی‌آزمایی کرد که 28.7 کیلوگرم از اورانیوم در پسماند جامد و مایع قرار دارد. باقی‌مانده اورانیوم نیز که به فرآیند تزریق شده بود، هم‌چنان در فرآیند و در پسماند باقی‌مانده است.

51. آژانس راستی‌آزمایی کرده است که در تاریخ 6 نوامبر 2013 (15 آبان 1392) ایران یک مجموعه سوخت آزمایشگاهی و 22 مجموعه سوخت از نوع رآکتور تحقیقاتی تهران را در کارخانه تولید صفحه سوخت تولید کرده است که 20 مجموعه آن شامل مجموعه آزمایشگاهی به راکتور تحقیقاتی تهران انتقال یافته است.

H. ابعاد نظامی احتمالی

52. گزارش‌های قبلی مدیرکل مسایل باقی‌مانده مربوط به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران و اقداماتی را که لازم است ایران برای حل این مسایل انجام دهد مشخص کرده‌ است. آژانس از سال 2002 (1381) به نحو فزاینده‌ای نسبت به وجود احتمالی فعالیت‌های آشکار نشده مرتبط با امور هسته‌ای که سازما‌ن‌های نظامی مربوطه در آن دخیل بوده‌اند از جمله فعالیت‌های مرتبط با توسعه یک کلاهک هسته‌ای برای موشک نگرانی داشته است. ایران ملزم شده است تا به طور کامل با آژانس در زمینه همه موضوعات باقی‌مانده به ویژه آن‌ها که نگرانی در مورد ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران را بالا می‌برد، همکاری کند که این امر شامل اجازه دسترسی بدون تاخیر به همه سایت‌ها، تجهیزات، اشخاص و اسناد مورد درخواست آژانس است.

53. ضمیمه گزارش نوامبر 2011 (آبان 1390) مدیرکل (GOV/2011/65) تحلیل مفصلی از اطلاعات در دسترس آژانس را ارائه کرد که نشان می‌داد ایران فعالیت‌هایی را اجرا کرده است که با توسعه یک وسیله انفجاری هسته‌ای مرتبط است. بنا به ارزیابی آژانس این اطلاعات روی هم رفته معتبر هستند. ایران نگرانی‌های آژانس را عمدتا به دلیل آن‌که بر پایه ادعاهای بی‌اساس است، رد کرده است. آژانس از نوامبر 2011 (آبان 1390) اطلاعات بیش‌تری به دست آورده است که تحلیل مندرج در ضمیمه مذکور را بیش‌تر مورد تایید قرار می‌دهد.

54. موضوعات باقی‌مانده‌ای که در اقدامات عملی فهرست شده در ضمیمه چارچوب همکاری مورد توجه قرار نگرفته‌اند، از جمله موضوعاتی که در گزارش‌های قبلی مدیرکل به شورای حکام مشخص شده‌اند، در گام‌های بعدی مورد توجه واقع خواهند شد. در این ارتباط آژانس پیگیر دریافت پاسخ ایران به سوالات دقیق ارائه شده در مورد پارچین و کارشناس خارجی بوده و هم‌چنین درخواست دسترسی به یک محل در سایت پارچین را خواهد کرد که بر اساس اطلاعاتی که آژانس از کشورهای عضو دریافت کرده، ایران در آن‌جا یک محفظه انفجاری بزرگ ساخته بود تا در آن آزمایشات هیدرودینامیکی انجام دهد. از زمان اولین درخواست آژانس برای دسترسی، فعالیت‌های گسترده‌ای در این مکان انجام شده است که توانایی آژانس را برای راستی‌آزمایی موثر به طور جدی تضعیف کرده است.

I. اطلاعات طراحی

55. بر اساس مفاد موافقت‌نامه پادمان و قطعنامه‌های شورای حکام و شورای امنیت، ایران ملزم شده است تا مفاد کد اصلاحی 3.1 بخش عمومی ترتیبات فرعی موافقت‌نامه پادمان را در مورد ارائه زود هنگام اطلاعات طراحی اجرا کند. ارائه زودهنگام چنین اطلاعاتی، علاوه بر افزایش اعتماد در خصوص فقدان تاسیسات هسته‌ای اعلام نشده، آژانس را قادر می‌سازد تا طراحی تاسیسات اعلام شده را راستی‌آزمایی کرده و پادمان موثر را برای چنین تاسیساتی اجرا کند. این موضوع به ویژه با تاسیسات زیر ارتباط پیدا می‌کند.

56. راکتورهای تحقیقاتی: همان‌طور که در بالا ذکر شد (پاراگراف 37)، اطلاعات طراحی به روز شده برای راکتور IR-40 مورد نیاز فوری است و از ایران خواسته شده است.

57. چنان‌که قبلا گزارش شده است ایران به آژانس اطلاع داده است که چهار راکتور تحقیقاتی جدید در "مرحله اولیه گزینش سایت" قرار دارند و برخی محل‌های احتمالی "تحت ارزیابی" هستند. در چارچوب موافقت‌نامه همکاری، ایران پذیرفته است که ظرف سه ماه اطلاعات مربوط به تمام راکتورهای تحقیقاتی جدید را در اختیار آژانس قرار دهد.

58. تاسیسات غنی‌سازی: در فوریه سال 2010 (بهمن 1390) ایران اعلام کرد که تکنولوژی غنی‌سازی لیزری را در اختیار دارد، و در اوت 2010 (مرداد 1390) اعلام کرد که ساخت ده تاسیسات جدید غنی‌سازی را در دست بررسی دارد که برای سایت پنج عدد از آن‌ها تصمیم‌گیری شده است. در چارچوب موافقت‌نامه همکاری ایران قبول کرده است که ظرف سه ماه در مورد هر دو این موضوعات برای آژانس شفاف‌سازی کند.

59. نیروگاه‌های هسته‌یی: ایران در چارچوب موافقت‌نامه همکاری پذیرفته است که ظرف سه ماه اطلاعات مربوط به شناسایی 16 سایت مشخص شده برای ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای را به آژانس ارائه کند.

J. پروتکل الحاقی

60. برخلاف قطعنامه‌های مربوط شورای حکام و شورای امنیت، ایران پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کند. آژانس در موقعیتی نخواهد بود که تضمین معتبر درباره فقدان مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در ایران را ارائه دهد، مگر این‌که و تا زمانی‌که ایران همکاری لازم را با آژانس از جمله اجرای پروتکل الحاقی به عمل آورد.

K. سایر موضوعات

61. همان‌طور که در گزارش قبلی مدیرکل ذکر شده بود، آژانس در تاریخ 26 مه 2013 (5 خرداد 1392) در راکتور آب سنگین صفر قدرت واقع در اصفهان، وجود 36 مجموعه سوخت نمونه را که در کارخانه تولید سوخت تولید شده بودند را راستی‌آزمایی کرد. ایران در نامه‌ای به تاریخ 18 مه 2013 (28 اردیبهشت 1392) به آژانس اطلاع داد که در نظر دارد این 36 مجموعه سوخت نمونه برای آزمایشاتی به منظور "اندازه‌گیری برخی پارامترهای سوخت و برخی پارامترهای شبکه آب سنگین" مورد استفاده واقع شوند. از زمان گزارش قبلی، ایران به آژانس اطلاع داده که این مجموعه‌های سوخت در قلب راکتور قرار داده شده‌اند.

62. در بازرسی انجام شده در 27 اکتبر 2013 (5 آبان 1392)، آژانس تایید کرد که پنج مجموعه سوخت که توسط ایران تولید شده بود و حاوی اورانیوم غنی‌شده تا 3.5 درصد و تا 20 درصد U-235 بود، در قلب راکتور هسته‌ای تهران بودند. در همان تاریخ آژانس مشاهده کرد که نمونه مجموعه سوخت IR-40 برای آزمایش پرتوافکنی در قلب راکتور تحقیقاتی تهران قرار دارد.

63. از تاریخ 9 اکتبر 2013 (17 مهر 1392)، تاسیسات تولید رادیوایزوتوپ مولیبدن، ید و زینون (MIX) هنوز از کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو (FPFP) صفحه‌های سوختی را شامل مخلوطی از U3O8 (با غنای تا20درصد) و آلومینیوم برای تولید ایزوتوپ‌های مولیبدن99، زینون 133و ید 132 دریافت نداشته است.

64. آژانس در تاریخ 30 اکتبر 2013 (8 آبان 1392) راستی‌آزمایی موجود فیزیکی را در نیروگاه اتمی بوشهر انجام داد که در آن زمان راکتور با 100 درصد قدرت اسمی خود کار می‌کرد.

L. خلاصه

65. درحالی که آژانس به فعالیت‌های راستی‌آزمایی در خصوص انحراف نداشتن مواد هسته‌ای اعلام شده در تاسیسات هسته‌ای و مکا‌ن‌های خارج از تاسیسات هسته‌ای اعلام شده از سوی ایران که تحت موافقت‌نامه پادمان هستند، ادامه می‌دهد، آژانس در وضعیتی قرار ندارد که درخصوص فقدان فعالیت‌ها و مواد هسته‌ای اعلام نشده اطمینان موثقی ارائه دهد، بنابراین نمی‌تواند نتیجه‌گیری کند که تمامی مواد هسته‌ای در ایران برای فعالیت‌های صلح‌آمیز هستند.

66. "چهارچوب برای همکاری" یک گام مهم به جلو را رقم زد. ذیل چهارچوب برای همکاری، آژانس و ایران موافقت کردند در رابطه با فعالیت‌های راستی‌آزمایی که از سوی آژانس به منظور حل و فصل موضوعات جاری و گذشته انجام می‌شود همکاری بیش‌تری داشته باشند و ایران اقدامات عملی مقدماتی را ظرف سه ماه انجام دهد. موضوعات باقی‌مانده که اقدامات عملی فهرست شده در ضمیمه چهارچوب، به آنها نمی‌پردازد از جمله موضوعاتی که در گزارشات قبلی مدیرکل به شورای حکام شناسایی شده‌اند در گام‌های بعدی مورد توجه قرار خواهند گرفت.

67. مدیرکل هم‌چنان اصرار دارد که موافقتنامه پادمان و سایر تعهداتش را به طور کامل اجرا کند.

68. مدیرکل در پی گزارش کردن پیشرفت‌های بیش‌تر از جمله در رابطه با اجرای اقدامات عملی مقدماتی به نشست بعدی شورای حکام در مارس 2014 (اسفند 1392) است.

منبع: جمهوری اسلامی

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.