شاکری: ممیزی مسئله اصلی ادبیات نیست/قزوه: وزیر را قبول نداشتید، نباید نشان هنری می‌گرفتید
خبرگزاری تسنیم: احمد شاکری در نشست صمیمانه با معاونت فرهنگی ارشاد گفت: تعداد آثاری که به آنها مجوز داده میشود، چندین برابر آثاری هستند که ممنوع می‌شوند بنابراین نباید مسیر را به ممیزی منتهی کنیم، زیرا ممیزی مسئله جدی ادبیات نیست.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست صمیمانه سیدعباس صالحی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با نویسندگان و شاعران دارای نشانه درجه یک هنری شب گذشته دوشنبه 27 آبان در سرای اهل قلم برگزار شد.در این مراسم سیدعباس صالحی در ابتدای این نشست از هنرمندان خواست تا دغدغه‌ها و پیشنهادهای خود را برای بهبود حوزه فرهنگ مطرح کنند.
اسدالله شعبانی: به نخبگان جامعه توجه بیشتری شود
اسدالله شعبانی نویسنده ادبیات کودک و نوجوان با انتقاد از شیوه اعطای نشان درجه یک هنری گفت: من انتظار داشتم که این نشان‌ها از طرف یک نخبه فرهنگی ارائه شود، نه وزیر ارشاد، البته گرفتن این مدرک در جای خود محترم است، اما برای من چندان مهم نبود چرا که من به محمود احمدی‌نژاد رأی نداده بودم، بنابراین نشانی از او دریافت نکردم.
وی همچنین با اشاره به اینکه تاکنون با وجود اینکه یک نویسنده محسوب می‌شدم، حتی یک قدم از مرزهای ایران بیرون نرفته‌ام گفت: تاکنون هیچ دعوتنامه‌ای از نهادهای مختلف و همچنین وزارت ارشاد برای من به جهت بازدید از کشورهای دیگر و آشنایی با ادبیات آنها ارسال نشده است. توقع من این است که به نخبگان مطرح جامعه توجه شود.
شعبانی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این مطلب که چرا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نباید نام‌های بزرگ ادبیات را در کنار خود داشته باشد، گفت: چرا کتاب‌های درسی نمی‌توانند شعر اخوان، فروغ و شاملو را بیان کنند، چرا نوجوانان ما نباید شعر عاشقانه داشته باشند. بیایید ما آثار خود را استفاده کرده و کتابها را ایرانیزه کنیم. خانواده را متقاعد کنیم که کودکان و نوجوانان ما نیازهایی دارند، آنگاه جامعه رونق خواهد گرفت.
پرویز بیگی حبیب‌آبادی پس از سخنان شعبانی گفت: در مدرک نشان درجه یک هنری آمده است، این مدرک به استناد متمم آیین‌نامه مصوب سال 1384 شورای عالی انقلاب فرهنگی اعطا میشود، هرچند وزیر ارشاد آن را امضا کرده اما پشتوانه این مدرک شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
قزوه:اگر وزیری را قبول نداریم نباید از او نشان درجه یک می‌گرفتیم
علیرضا قزوه نیز در پاسخ به اظهارنظرهای شعبانی گفت: ما در برگزاری نخستین جشنواره شعر فجر، شعر اخوان را برگزیده کردیم، همچنین اگر ما به عنوان یک نویسنده، وزیری را قبول نداریم نباید از وی نشان درجه یک هنری دریافت می‌کردیم، زمانی که این نشان را گرفته‌ایم موظفیم به وزیر احترام بگذاریم. در جلسه ای که با حضور وزیر سابق ارشاد در باغ زیبا برگزار شد، یکی از شعرا در این جلسه شرکت نکرد، به عبارت دیگر اگر فردی را قبول ندارید پس در جلسه‌ای که وی حضور دارد، شرکت نکنید و اگر غیر از این است، قطعا وی را در هر سمتی که است، قبول داریم.
فریدون عموزاده خلیلی نویسنده ادبیات کودک و نوجوان که در این نشست بود، در سخنانی گفت: بحث آسیب‌دیدن فرهنگ بالاتر از بحث اعطای مدرک است، این سال‌ها هیچ نشانه‌ای از اینکه اهل کتاب و فرهنگ حرمت ببینند نبوده است، اشاره آقای کرمیار درست است. زمانی که شما برای نویسنده‌ای که 30 سال در عرصه فرهنگ و ادب کار کرده است و دلسوزی‌اش از کسانی که تازه از راه رسیده‌اند بیشتر است. حرمت قائل نشوید و یک جوان 20 ساله را مسئول نظارت بر کار او کنید و کسی هم پاسخگو نباشد، حرمتی قائل نشده‌اید. طی سال‌های گذشته این رویه حاکم بر ممیزی بوده و همه ما این صابون به تنمان خورده است. زمانی که پای درددل نویسندگان بنشینیم می‌فهمیم چه بر سر ادبیات آمده است.
وی با اشاره به ذکر خاطره‌ای از قیصر امین‌پور گفت: هیچ کس تردیدی در شاعر بودن قیصر و انقلابی بودن او ندارد. سال 84 که من با قیصر در انتشارات علمی و فرهنگی همکار بودم و وی مسئول بخش ادبیات بود و من بخش ادبیات کودک و نوجوان، مدیر جدیدی مسئول واحد کتاب شد، او قیصر را صدا کرد و زمانی که قیصر از اتاق او بیرون آمد، آنقدر عصبی و آشفته بود که من تاکنون وی را اینگونه ندیده بود. قیصر گفت «یک بچه تازه از راه رسیده که فرق ادبیات را نمی‌فهمد»؛ آن مدیر جوان کتابی را که قیصر برای چاپ تایید کرده بود و ویراستاری آن را برعهده داشت ایراد گرفته بود. او بدون آنکه قیصر را بشناسد چنین کاری انجام داده بود. قیصر در همانجا از مدیریت ادبیات کودک و نوجوان انتشارات استعفا داد.
عموزاده خلیلی: مشخص کردن روشی روشن برای ممیزی شأن ساحت عمومی ادبیات را بالا خواهد برد
عموزاده خلیلی افزود: از این اتفاقات بسیار افتاده است، بازگرداندن حرمت اهل قلم با اعطای یک مدرک ممکن نیست اینگونه مدرک‌ها چیزی به نویسندگانی چون محمود حکیمی و محمدعلی بهمنی اضافه نمی‌کند، اما اگر می‌خواهید شأن ساحت عمومی ادبیات بالا رود، حداقل یک روش برای تایید کتاب و دادن مجوز مشخص کنید که روشن باشد و حرمت اهل قلم حفظ شود.
این نویسنده افزود: من هرچند که معتقد به سانسور به مفهومی که اکنون هست، نیستم و حذف سانسور را احترام به اهل قلم می‌دانم و معتقدم که می‌توان در حوزه کتاب نیز مانند نشریات ممیزی پس از چاپ داشت؛ اما خواهش می‌کنم در روندی که برای صدور مجوز کتاب در پیش دارید، تسهیل و تسریع کنید چرا که شایسته نیست بزرگان ادبیات ما سال‌ها در انتظار چاپ کتاب‌های خود بمانند.
احمد شاکری از جمله نویسندگان و پژوهشگران ادبیات دفاع مقدس که اواخر دولت دهم نشان درجه یک هنری را دریافت کرده بود، گفت: من حضور معاونت فرهنگی در این نشست را نوعی تواضع می‌دانم، چرا که مدیری که از اهالی نظر، نظر می‌خواهد به این معنی است که خود را اهل نظر نمی‌داند.بر این اساس این نشست زوایای مثبتی تاکنون داشته است.
وی خطاب به اسدالله شعبانی نویسنده‌ای که مطرح کرده بود به دلیل اینکه به محمود احمدی‌نژاد رأی نداده بود، تمایلی برای دریافت نشان هنری از وی نداشت، گفت: من در انتخابات به آقای روحانی رأی نداده‌ام، اما ایشان منتخب مردم ایران هستند و با تنفیذ رهبر انقلاب رئیس جمهور ایران محسوب میشود، بنابراین برای من افتخار خواهد بود از دست ایشان نشان دریافت کنم. اینکه در این نشست عنوان شد از رئیس جمهوری که به آن رأی نداده‌ام نشان دریافت نمی‌کنم سخنی نارواست.
احمد شاکری: ممیزی یک مسئله سطحی است
شاکری با بیان این مطلب که چکیده 15 سال تأمل در حوزه داستان را به صورت خلاصه در 10 بند مطرح خواهم کرد، گفت: اول اینکه، مسائل حقیقی حوزه ادبیات پنهان و مغفول واقع شده‌اند، زیرا رسانه‌ها به دنبال مسائل حقیقی از حوزه ادبیات نیستند، اما یکی از مقولات ممیزی است، از پیش از انتخابات این مسئله مطرح بود و پس از آن نیز همواره بیان می‌شد که ممیزی را چه کنیم؟، برداریم؟، شل کنیم؟، روش را عوض کنیم؟ و ... لذا برگزاری جلسات بسیار شما را به سوی مسائل حقیقی در این حوزه هدایت می‌کند، لزوماً شاعر به ماهو شاعر آگاه به مسائل شعر نیست، نویسنده نیز این گونه است، تحلیل‌گر ادبیات نیست لذا چنین جلساتی با حضور همین جمع و حضور منتقدان، پژوهشگران در دانشگاه‌ها دریچه دید شما را فراخ می‌کند.
شاکری: نباید انتظار داشت، اشعار فروغ و شاملو در کتاب‌های درسی درج شود
وی ادبیات رسانه‌ها را دچار نام‌گرایی و نویسنده‌گرایی دانست و گفت: رسانه‌ها گمان می‌کنند، نویسنده از آن جهت که اثری خلق کرده می‌تواند مکتب ارائه دهد، اما اینگونه نیست. مطلب دیگر کرامت اجتماعی است که باید مدنظر قرار گیرد، اینکه نام‌هایی چون صادق هدایت به عنوان نویسنده شاخص مطرح میشود و یا افرادی چون فروغ و شاملو، چرا باید انتظار داشته باشیم که این نام‌ها در کتب درسی درج شود و بچه‌ها با هرزه‌نگاری و خرافه‌نگاری او آشنا شوند.
تعداد آثاری که مجوز می‌گیرند، چندین برابر آثار ممنوع هستند
شاکری با اشاره به پرهیز از توجهات سطحی به حوزه ادبیات گفت: در این زمینه باید، منصفانه قضاوت کنیم، تعداد آثاری که به آنها مجوز داده میشود، چندین برابر آثاری هستند که ممنوع می‌شوند بنابراین نباید مسیر را به ممیزی منتهی کنیم، زیرا ممیزی مسئله جدی کشور ما نیست و نگاه سطحی است، ادبیات در یک کشور با نظریه‌پردازی تفسیر میشود البته نگاه بنیادی بسیار مهم است مثلاً آقایانی که آثارشان در سایر کشورها منتشر شده است چه گلی بر سر ادبیات ما زده‌اند! من می‌گویم ممیزی مقابل هرزه‌نگاری‌ها را می‌گیرد.
وی پرهیز از سیاست جشنواره‌ای را خواستار شد و گفت:این رویه غلطی است که در ادبیات ما وجود دارد، گمان می‌کنیم با جشنواره عقب‌ماندگی‌‌ها برطرف میشود، اما آیا 110 سکه جایزه جلال آل احمد که به کمتر کسی داده میشود، توانست طی این سال‌ها ادبیات ما را شکوفا کند؟ جشنواره‌های ادبی یک ویترین هستند و در حقیقت باید گفت، یک نمایش ساده‌انگارانه از توفیقات ادبی است و راه تنفس ادبیات را بسته‌اند.
تشکیل اتاق فکر و برنامه‌ریزی در ادبیات کشور
این نویسنده خواستار تشکیل اتاق فکر، برنامه‌ریزی و افق‌نگری در ادبیات کشور شد و افزود: برقراری پیوند عمیق میان ادبیات انقلاب و مجامع دانشگاهی و حمایت و توجه جدی به مقوله نقد در کشور از جمله ضروریات است که باید بدان توجه کرد، ما اکنون با بحران مواجه هستیم و جامعه ادبی ما نیازمند نقد است، نقد چشم بیدار ادبیات است.
سیاست‌گذاری دقیق و جامع در عرصه آموزش، حمایت از انجمن‌ها و تشکل‌های صنفی و تلاش برای جهانی شدن ادبیات انقلاب اسلامی از دیگر نکاتی بود که شاکری به آنها اشاره کرد و افزود: ادبیات نباید دولتی باشد، لذا تشکل‌ها باید حمایت جدی شوند، البته تشکل‌هایی که آزمون را پس داده‌اند.
وی با تأکید بر لزوم ترجمه آثار شاخص به زبان‌های خارجی گفت: باید به صادرات نشر به کشورهای فارسی زبان و کشورهایی چون لبنان و عراق که با فرهنگ عاشورایی قرابت دارند اهمیت دهیم، ترجمه بی‌ضابطه وضعیت ادبیات ما را خراب‌تر می‌کند از این رو ارشاد که به منابع مالی دسترسی دارد می‌تواند در این راستا فعالیت کند.
عموزاده: ابتذال تنها فکری نیست، ابتذال در فرم نیز وجود دارد
فریدون عموزاده خلیلی پس از اتمام سخنان احمد شاکری در پاسخ به اظهارات وی گفت: ابتذال تنها ابتذال فکری نیست، بلکه ابتذال فرم نیز وجود دارد، بسیاری از بودجه‌هایی که اکنون ارشاد و آموزش و پرورش برای چاپ کتاب‌های انقلاب و مذهبی ضعیف صرف می‌کنند، دور ریخته میشود، چرا که صدها میلیون پول داده میشود، تا کتاب‌هایی با شمارگان بالا که مخاطب کودک و نوجوان رغبتی به مطالعه آن ندارند، منتشر شود، این کتابها توسط نهادها توزیع رایگان میشود و به طور طبیعی در بازار به فروش نمی‌روند. زمانی که نویسنده‌ای که نه داستان را می‌شناسد و نه شخصیت را با بودجه کلان متنی را تولید می‌کند، طبیعتاً آن متن ضعیف خواهد بود.
وی افزود: ما نباید جفا در حق ادبیات کنیم، ادبیات انقلاب هر چند که نیازمند حمایت است، اما ادبیات ایران، همه‌اش ادبیات انقلاب نیست، اگر بگوییم همه گونه‌های ادبی غیر از ادبیات انقلاب تعطیل باشد، اشتباه است. فردوسی، حافظ، مولوی و ... نیز از ادبیات ایران هستند اما باید چون در قالب ادبیات انقلاب نمی‌گنجند آنها را دور بریزیم. بنابراین من معتقدم همه بودجه‌های کشور نباید به ادبیاتی که ما ادبیات انقلاب تعریف می‌کنیم داده شود.
عموزاده با اشاره به باز بودن گستره تعریفی ادبیات انقلاب گفت: انقلاب ما سرشار از شجاعت و رشادت بود. آیا اگر کتابی که از رشادت و شجاعت برای یک کودک سخن گفته باشد به دلیل اینکه اشاره‌ای به انقلاب نداشته نباید از ادبیات انقلاب محصور کنیم.
وی با بیان این مطلب که من نیز معتقدم ابتذال نباید منتشر شود گفت: گاهی ابتذال در آثاری که اتفاقا در قالب ادبیات مذهبی نوشته می‌شوند و در آنها یک ذره اصل ادبیات وجود ندارد نیز دیده میشود.
قزوه: آیا اخوان و شاملو پا به پای انقلاب ما پیش آمدند؟/ نباید بچه های انقلاب را نادیده گرفت
علیرضا قزوه رئیس مرکز آفرینش های حوزه هنری در پاسخ به صحبت‌های خلیلی مبنی بر اجازه انتشار اشعار اخوان ثالت و .... در کتاب های درسی افزود: ما هم افرادی مانند اخوان ثالث و احمد شاملو را قبول داریم، اما آیا واقعا آنها پا به پای انقلاب اسلامی پیش آمده‌اند؟، قطعا ما نباید بچه های انقلاب را نادیده بگیریم؛ چرا که افق‌های بسیار روشنی در انتظار ادبیات است.
در ادبیات انقلاب آثار شاخص و مورد استقبال بسیار است
قزوه با اشاره به این نکته که در راسته کتابفروشی‌های انقلاب آثار احمد شاملو، احمدرضا احمدی و ... به راحتی یافت میشود، گفت: ادبیات انقلاب وجود دارد و ما نباید آن را کنار بگذاریم؛ درواقع ما باید این دوره را به عنوان دوره ادبیات انقلاب اسلامی نامگذاری کنیم. در این دوره آثار شاخصی منتشر شده‌اند که مخاطب نیز به آنها اقبال نشان می‌دهد، برای نمونه تقریظ مقام معظم رهبری بر کتاب «پایی که جا ماند» موجب شد تا این کتاب به فروش بالایی دست یابد.
به زودی سبکی با عنوان ادبیات انقلاب در ادبیات فارسی شکل خواهد گرفت
قزوه گفت: طبیعتاً به زودی سبکی با عنوان ادبیات انقلاب شکل خواهد گرفت؛ همانطور که سبک خراسانی و سایر سبک‌های ادبیات در کشورمان شکل گرفته است.
سیدعباس صالحی معاون فرهنگی نیز پس از پایان سخنان اهالی قلم به برخی نکات مطرح شده اشاره و آن را به چند دسته طبقه‌بندی کرد و گفت: قصد داشتیم تا در نخستین جلسه دیدگاه‌ها مطرح شود که البته مواردی هم پیرامون شورای ارزشیابی مطرح شد، اما بخش دیگر دغدغه‌ها مربوط به مباحث در فضای عمومی‌تر، خاصه حوزه فرهنگ، ادبیات، داستان و شعر بود که آنها را یادداشت کردم و علی‌القاعده استفاده خواهد شد.
وی خواستار افزایش فضا برای گفتوگوهای اهالی فرهنگ با یکدیگر شد و افزود: اهالی قلم ولو اینکه با سلایق مختلف باشند باید با یکدیگر گفتوگوهای بیشتری داشته باشند، وقتی کمتر دور هم می‌نشینیم، فاصله‌ها بیشتر میشود. باید برای رسیدن به این همدلی و همفکری تلاش کنیم، نسلی که برآمده از دوره انقلاب است و با این فضا زیسته است، به نظر بیشتر نیاز به این گفت‌وگو‌ها دارند.
صالحی در پایان گفت: یکی از وظایفی که خانه کتاب می‌تواند و باید داشته باشد آن است که فضاهای اینچنینی به عنوان پاتوق گفت‌وگو و مکالمه رو در رو را فراهم کند و با یک فراخ نظری اجازه دهد حرف‌ها به آرامی مطرح شوند، اگر ادبیات گفت‌وگو‌ها را تلطیف نکنیم ادامه گفت‌وگو و بحث سخت میشود از این رو مدیر خانه کتاب باید این گونه گعده‌ها را بیشتر برنامه‌ریزی کند.
انتهای پیام/
