برنامه هسته‌ای ایران صلح آمیز است، اما نقاط مبهم آن باید رفع شود
خبرگزاری تسنیم: کارشناس اندیشکده واشنگتن مدعی است که گزارش آژانس در مورد برنامه هسته‌ای ایران در کل خوش بینانه است، اما ابهاماتی در آن وجود دارد که باید با تلاش آژانس و نیز مذاکره کنندگان بر طرف شود.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از اندیشکده واشنگتن، کارشناس این اندیشکده ضمن بررسی گزارش آژانس انرژی اتمی در مورد برنامه هسته‌ای ایران، به نکاتی اشاره می‌کند که باید از طرف ایران توضیحات لازم در مورد آنها ارائه شود. وی همچنین اذعان می‌کند که مذاکره کنندگان باید به مسائل فاش شده پیرامون برنامه هسته‌ای ایران دقت کرده و اعتماد بین‌المللی را به روند مذاکرات جلب کنند.
گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد برنامه هسته‌ای ایران، که در 14 نوامبر منتشر شد، گزارش‌های خبری و سرمقاله‌های خوش بینانه فراوانی را ایجاد کرده است. بنابر نظر آژانس، تهران تعداد سانتریفیوژ‌های نصب شده در تأسیسات شناسایی شده را افزایش نداده یا سانتریفیوژ‌های پیشرفته‌تر را به کار نینداخته است و ذخیره هگزافلوراید اورانیوم 20 درصد غنی شده آن، زیر خط قرمز بحرانی باقی مانده است. در این میان، کار در راکتور اراک به آهستگی در حال پیشروی است؛ که قادر به تولید پلوتونیوم می‌باشد که ماده منفجره هسته‌ای جایگزین به حساب می‌آید. سه روز قبل از انتشار این گزارش، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلان کرد که ایران قبول کرده است که به آژانس این اجازه را بدهد که به اطلاعات مربوط به برخی از جنبه‌های بلوکه شده سابق برنامه هسته‌ای خود دسترسی پیدا کند.
آنچه در این گزارش بسیار کمتر مورد توجه قرار گرفته و از نظرها پنهان مانده است، بدگمانی مداوم آژانس در مورد انگیزه صحیح ایران است، که تحت عنوان «ابعاد احتمالی نظامی» مورد بررسی قرار گرفته است. همانطور که صفحه 10 این گزارش 30 صفحه‌ای بیان می‌کند، از سال 2002، آژانس انرژی اتمی به طور فزاینده‌ای در مورد وجود احتمالی تشکیلات کشف نشده مربوط به مسئله هسته‌ای، از جمله فعالیت‌های مربوط به توسعه ظرفیت برای موشک، نگران بوده است. آژانس همچنین اطلاعاتی دریافت کرده است حاکی از اینکه ایران فعالیت‌هایی را انجام داده است مربوط به گسترش تجهیزات هسته‌ای منفجره. این گزارش این اطلاعات را معتبر فرض کرده و بیان داشته است که آژانس انرژی اتمی اطلاعات بیشتری را از سال 2011 به دست آورده است که تحلیل‌های آن را بیش از پیش تأیید می‌کنند.
علاوه براین، در این گزارش ذکر شده است که ایران نگرانی‌های آژانس را نادیده گرفته و آنها را به عنوان اظهارات بی پایه و اساس مد نظر قرار داده است. از این رو، ایران هنوز به سؤالات تفصیلی آژانس پاسخ نمی‌دهد یا امکان دسترسی به سایت پارچین را، که خارج از پایتخت قرار دارد، فراهم نمی‌کند؛ این سایت احتمالاً دارای تأسیساتی با قابلیت آزمایش مواد منفجره متعارف برای استفاده احتمالی در بمب اتمی از نوع انفجار از درون بوده است.
به لحاظ نظری، می‌توان استدلال کرد که سرسختی تهران مطابق با حکایت اوست که برنامه هسته‌ای ایران تنها برای مقاصد صلح آمیز بوده و هست. رویکرد دولت به انرژی هسته‌ای به تفصیل در وب سایت جدید و ظاهراً رسمی «نوکلیر انرژی» توضیح داده شده است، که بر تصمیم ایران مبنی بر تسلط بر تمام وجوه چرخه هسته‌ای و ادامه یک برنامه تولید انرژی هسته‌ای غیر نظامی بسیار گسترده تأکید می‌کند. با این حال، جدای از شواهد و قراین محکم راجع به «ابعاد احتمالی نظامی»، این رویکرد در مورد توسعه انرژی برای کشوری که از لحاظ ذخایر نفتی چهارمین کشور و از لحاظ ذخایر گازی دومین کشور جهان است، اما منابع اورانیوم محدودی دارد، عجیب به نظر می‌رسد.
در یک دوره طولانی‌تر، هدف ظاهری دیپلماسی فعلی حصول اطمینان از این مسئله است که فعالیت‌های هسته‌ای ایران تحت کنترل نظام حفاظتی دقیق و سختگیری باقی بماند. چنین نظامی نیازمند شفافیت در مورد آنچه ایران تاکنون انجام داده و احتمالاً هنوز در حال انجام دادن آن به طور پنهانی است، می‌باشد؛ که نه تنها امکان اجرای نهایی یک معامله را فراهم می‌کند، بلکه نگرانی‌های متحدان منطقه‌ای آمریکا را، که در مورد اعطای امتیاز به ایران بیمناک هستند، کاهش می‌دهد.
در گذشته، تهران در مورد چنین فعالیت‌هایی آزاد نبوده است. برای مثال، اعلامیه آن متعاقب توافق نامه سال 2003 با انگلستان، فرانسه و آلمان، ذکر برنامه پیشرفته سانتریفیوژ و سایر فعالیت‌های کلیدی آن را از قلم انداخته است. همچنین مدرک قانع کننده‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه ایران قبل از سال 2005 و به موازات مذاکرات، در حال طراحی و آماده سازی کارخانه زیرزمینی غنی سازی فردو بوده است. بنابراین، توافق موقتی جدید نمی‌تواند به مرحله اجرا در آید، مگر اینکه تهران تمام مکان‌های غنی سازی فعلی و سابق خود، تمام سانتریفیوژ‌هایی که تولید و نصب کرده است، تمام ذخایر هسته‌ای خود، از جمله کیک زرد، را فاش کند. همچنین تهران باید اطلاعاتی را در مورد تولید اجزای باقیمانده راکتور آب سنگین اراک فراهم کند.
همچنانکه گفتگوها در ژنو در هفته جاری ادامه دارد، مذاکره کنندگان باید بر این مسائل و سایر موضوعات فاش شده تمرکز کنند تا اعتماد بین‌المللی را به جریان دیپلماتیک به حداکثر رسانده و از اعطای امتیازات بیجا به تهران، که ممکن است فسخ آنها دشوار باشد، جلوگیری کنند. با توجه به کل ماجرا، اعتبار نظام جهانی منع گسترش تسلیحات کشتار جمعی در معرض خطر قرار داد، همانطور که اختیار و نفوذ شورای امنیت سازمان ملل برای اجرای قطعنامه‌هایش در معرض خطر است.
انتهای پیام/
