نمایی از ۱۰۰ روز فعالیت دولت/ظرفیت‌های داخلی اقتصاد فراموش شد/تکیه برخارج چربید
خبرگزاری تسنیم: یک اقتصاددان گفت: ارزیابی عملکرد ۱۰۰ روزه دولت یازدهم نشان می دهد، دولتمردان بیش از اندازه بر مذاکرات خارجی برای حل مشکلات اقتصادی دل بسته اند و توان و ظرفیت‌های اقتصاد داخلی به فراموشی سپرده شد.
اقتصاد ایران به دلیل وابستگی شدید به درآمدهای نفتی همواره از مشکلات ساختاری رنج می برد و طی سال های متمادی، به عمق این مشکلات نیز افزوده شده است. تا جایی که اکنون در رکود تورمی به سر می بریم که به اصطلاح اقتصاددانان دچار بیماری هلندی شدیم.
رکود تورمی یعنی افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در شرایط کاهش رشد اقتصادی، پایین آمدن قدرت خرید مردم همچنین پایین آمدن ارزش پول ملی کشور در مقابل سایر ارزها، از بین رفتن تمایل به خرید، کاهش واردات مواد اولیه، از دست رفتن رقابت تولید داخل و جبران آن با واردات و تعطیلی و نیمه‌تعطیلی واحدهای تولیدی که به عقیده‌ی بسیاری از کارشناسان و تحلیل‌گران اقتصادی عمده‌ی مشکلات، ناشی از سیاست‌های غلط اقتصادی سالیان گذشته و کارشکنی دشمنان خارجی است.
به دلیل همین مردم در زمان انتخابات، به شعارهای انتخاباتی آقای روحانی مبنی بر بهبود اوضاع اقتصادی کشور و اجرای برنامه‌های اقتصادی کوتاه‌مدت مؤثر در مدت 100 روز اول کاری اعتماد کردند و ایشان را به سکان‌داری امور اجرایی کشور انتخاب نمودند.
حال که به روزهای پایانی وعده 100 روزه می رسیم، برای ارزیابی عملکرد و رویکردهای اقتصادی دولت یازدهم، خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم با احسان محمدی نیا یکی از کارشناسان اقتصادی گفت‌وگو کرده است که در ادامه می خوانیم.
تسنیم: همانطور که می دانید آقای رئیس جمهور وعده دادند در یک برنامه 100 روزه شرایط اقتصادی را بهبود بخشد اما چندی پیش، رویکرد خود را از راه‌حل‌های 100 روز، به گزارش 100 روز از وضعیت موجود تغییر داد آیا این بدان معناست که آقای رئیس جمهور نمی تواند شرایط اقتصادی را در کوتاه مدت تغییر دهد؟
به نظر می رسد این صحبت ایشان به معنی آن است که وی قصد دارد شرایط را تیره و تار نشان دهد و در آخر بگوید نمی توانستیم در مدت 100 روز کار شاخص اقتصادی انجام دهیم که به بهبود شرایط منجر شود.
به نظر می رسد نشان دادن شرایط بد اقتصادی انتظارات مردم را از دولت کاهش خواهد داد و سطح توقعات را پایین می آورد تا در صورت ناتوانی در تحقق رضایت‌بخش مطالبات مردم، جامعه از او عبور نکند.همچنین وی سعی دارد برای تحقق وعده‌های خود زمان پس‌انداز کند و دیرکرد در عمل به وعده‌ها را توجیه نماید.
اما باهمه این شرایط وقت آن رسیده است که برآوردی اجمالی از تدابیر و تلاش‌های صد روزه‌ی دولت یازدهم را ببینیم زیرا به نظر می رسد در این مدت 3 ماهه زمان خوبی است تا اولین نقد جدی را به عملکرد دولت داشته باشیم اما امید داریم که این نقد سازنده باشد.
تسنیم: یکی از اساسی ترین موضوعات و مواردی که قرار بود دولت به دنبال اصلاح آن باشد تحریم های اقتصادی است شما عملکرد دولت را در این زمینه چگونه ارزیابی می کنید؟
مسئولان اقتصادی دولت بارها اعلام و اظهار کرده‌اند که یکی از اصلی‌ترین گره‌های فعلی اقتصاد کشور تحریم‌ها و کاهش درآمدهای نفتی است.
به همین دلیل همان طور که از برنامه‌ها و دیدارها و رایزنی‌های رئیس‌جمهور و هیئت همراه در سفر پنج‌روزه‌ی رئیس جمهور به نیویورک به روشنی قابل فهم بود دولت شاه‌کلید حل مشکلات اقتصادی کشور را در سیاست خارجه و روابط دیپلماتیک با اروپا و آمریکا می‌داند و تا به امروز، چه در سفر نیویورک و چه در مذاکرات ژنو، تا به حال از هیچ اقدامی در جهت به اصطلاح اعتمادسازی فروگذار نکرده است.
تسنیم: آنچه مهم است و باید به آن اشاره کرد این است که این اقدامات به چه اندازه در اقتصاد کشور اثرگذار بوده است؟ آیا با رایزنی‌های صورت‌گرفته، فشار تحریم‌ها رفع و یا کاهش یافته است؟
براساس آنچه هر روز در رسانه ها منتشر می‌شود، دشمنان قسم‌خورده ایران تا به امروز نه تنها به فکر کم کردن فشارها و تحریم‌ها نبوده و نیستند، بلکه اخیراً به مؤثر بودن تحریم‌ها ایمان آورده‌اند و سعی می‌کنند با اعمال فشار بیشتر، ایران را به باج دادن و گذشتن از حقوق حقه‌ی خود مجبور کنند.
در رابطه با اوضاع داخلی اقتصادی کشور هم به وضوح مشخص است تغییرات محسوسی در سطح برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌های کلان کشور نداشته‌ایم. بازار همچنان در وضعیت رکودی گرفتار است و هر چند وقت یک بار، موجی مبنی بر گرانی یک کالا نگرانی و تنش را در بازار ایجاد می‌کند.
تسنیم: به نظر می رسد یکی از مشکلات دولت یازدهم که بارها از زبان وزرای اقتصادی مختلف به گوش می رسد بحث قانون هدفمندکردن یارانه ها است...
قطعا همانطور که گفتید یکی دیگر از دغدغه‌های اصلی مردم، بحث هدفمندی یارانه‌ها و تصمیمات دولت بر نحوه‌ی چگونگی اجرای آن در گام دوم است؛بنابه اخبار منتشر شده، دولت یازدهم از همان آغاز کار با مشکل تأمین منابع پرداخت یارانه‌ی خانوار مواجه شد و تا به امروز با استقراض از بانک مرکزی و وزارت نفت توانسته است از عهده‌ی این هزینه‌ی سنگین برآید. به همین دلایل و البته به گفته‌ی سخن‌گوی اقتصادی دولت، برای جلوگیری از افزایش حجم نقدینگی در اقتصاد کشور، دولت طرح حذف سه دهک از یارانه‌بگیران را به مجلس پیشنهاد داده است که البته مجلس نیز اعلام کرد تا پایان سال جاری پرداخت یارانه ها همانند سابق اجرا خواهد شد.
تسنیم: حرکت و اقدام دولت در خصوص نرخ ارز در این 100 روز را چگونه ارزیابی می کنید؟
همانطور که شاهد بودید پس از انتخابات، به دلیل خوش‌بینی مردم و امید به حل مشکلات اقتصادی توسط دولت جدید، به دلیل تغییر رویکرد ایران در مناسبات خارجی، با تغییر انتظارات تورمی مبنی بر کاهش تورم، نرخ ارز رو به کاهش گذاشت و کاهش مطلوبی را تجربه کرد. در این شرایط و فضای آماده برای کاهش بیشتر نرخ ارز و به تبع آن، کاهش نرخ تورم و حل بخشی از مشکلات معیشتی مردم، رئیس بانک مرکزی، که سکان‌دار یکی از مهم‌ترین نهادهای اقتصادی کشور است، در اظهارات خود مانع کاهش قیمت دلار شد به طوری که اعلام کرد قیمت دلار در بازار به کف رسیده و کاهش بیشتر منطقی نیست.
وی در این سخنان، به جای استقبال از افزایش ارزش پول ملی و کاهش التهابات سال‌های اخیر در بازار ارز، مخالفت خود را با کاهش نرخ ارز نشان داد که اظهارات وی باعث صعود دوباره‌ی نرخ ارز شد.
تسنیم: البته در این مدت 100 روز شاهد افزایش قیمت در برخی از حامل های انرژی نیز بودیم که تاثیرات منفی را نیز در بین مردم در خصوص عملکرد دولت داشت در این زمینه نیز توضیح دهید.
بله در این مدت 100 روز شاهد افزایش هزینه‌های پستی،افزایش در قیمت برق و گاز بودیم به عنوان مثال در حالی که در اوایل سال جاری هزینه‌ی انشعاب کنتور برق حدود دو برابر شد و کنتور 25 آمپر تک‌فاز از 200 هزار تومان به حدود 350 هزار تومان واگذار می‌شد، در روزهای اخیر، این مسئله تکرار شده و قیمت این نوع از انشعاب، که اغلب مصارف خانگی را در بر می‌گیرد، به 860 هزار تومان رسید که به عقیده‌ی مدیر عامل شرکت توانیر، هزینه‌ی نصب کنتور برق افزایش نیافته، بلکه واقعی شده است.
در زمینه افزایش قیمت هر متر مکعب آب و گاز نیز باید گفت هرچند که مسئولان مدعی هستند آب‌بها افزایش نیافته است، اما در رابطه با مبالغ اضافه‌شده در قبوض آب مدعی هستند که این افزایش بر اساس بخشنامه‌ی آب و فاضلاب کشور است که به ازای هر متر مکعب 10 تومان از مشترکان برای کمک به آب و فاضلاب روستایی دریافت می‌شود که در خصوص گاز نیز همین موضوع مطرح است.
تسنیم: عملکرد دولت در خصوص تعیین قیمت خودرو را در این مدت 100 روزه چگونه ارزیابی می کنید؟
در خصوص قیمت خود رو نیز چند مورد را نیز باید مطرح کرد اول اینکه وزیر صنعت چندی پیش اعلام کرد که شورای رقابت مرجع قیمت‌گذاری خودرو نیست. به طوری که وی در مراسم تودیع و معارفه‌ی مدیرعامل یکی از خودرو سازان داخلی اعلام کرد شورای رقابت مرجعی برای تعیین قیمت خودرو نیست،زیرا شورای رقابت به عنوان یک نهاد فراقوه‌ای مسئول تعیین قیمت کالاهای انحصاری است، در حالی که وزارت صنعت خودرو را کالای انحصاری ندانسته و خواستار عدم ورود شورای رقابت به این حوزه است.
باید گفت همه این صحبت ها نتوانسته است تغییراتی در بازار خودرو ایجاد کند و ادامه‌ی روند کاهشی تولید خودرو از ابتدای امسال و عدم عرضه‌ی خودرو به اندازه‌ی نیاز داخل از سوی خودروسازان، قیمت برخی خودروها را در بازار با افزایش همراه کرده است حتی کار به جایی رسیده است که خودروسازان به طور رسمی اعلام کرده اند از سال آینده قیمت ها را افزایش خواهند داد بنابراین باید منتظر جهش مجدد قیمت خودرو نیز در سال آتی باشیم.
تسنیم: شاه بیت اقدامات 100 روزه دولت بحث واردات بنزین به اندازه 5 میلیون لیتر در روز است و حتی وزیر نفت اعلام کرده است می خواهد واردات بنزین را نیز افزایش دهد...
در شرایط کنونی که هزینه‌های دولت از منابع آن بیشتر است و با کسری بودجه مواجه شده هستیم، دولت با ارائه‌ی لایحه‌ی اصلاحی به مجلس در صدد رفع مشکل کسری بودجه است. اما طبق قانون از راه‌حل‌های مشکل کسری بودجه و تأمین منابع مالی، افزایش 38درصدی قیمت حامل‌های انرژی مطرح شده، ولی این در حالی است که دولت برای جلوگیری از تشویش اذهان عمومی و افزایش فشار اقتصادی بر مردم هر گونه افزایش قیمت احتمالی بنزین، به عنوان پرطرفدارترین فرآورده‌ی نفتی در ناوگان حمل‌ونقل را منتفی اعلام کرد به همین دلیل برای جبران کسری بنزین موجود به جای افتتاح پالایشگاه ها به دنبال واردات بنزین از هند و چند کشور دیگر رفت.
به نظر می رسد دولت به جای آنکه بخواهد شرایط داخلی اقتصاد را بهبود بخشد بیشتر به دنبال بهبود شرایط خارجی است زیرا فکر می کند اگر شرایط خارجی بهبود یابد شرایط داخلی نیز بهبود خواهد یافت ازاین رو این درخواست را داریم که دولت باید ذهنیت خود را اصلاح کند و به جای آنکه از اقتصاد مقاومتی به عنوان راه حل نجات حمایت کند این اقتصاد را با اقتصاد ریاضتی تطبیق می دهد به طوری که مشخص شده دولت هیچ اعتقادی به اقتصاد مقاومتی ندارد.
از این رو برنامه ریزان اقتصادی باید به فکر اصلاح طرز تفکر خودشان باشند تا شرایط اقتصادی بهبود یابد.
انتهای پیام/
