فرمان تشکیل بسیج مستضعفین/رحلت شیخ طوسی/درگذشت مبتکر پیوند کلیه در جهان

به گزارش خبرگزاری تسنیم مهمترین رویدادهای تاریخی امروز سه‌شنبه 5 آذر ماه به شرح زیر است:

• تشکیل بسیج مستضعفین به فرمان "امام خمینی"(ره) و روز بسیج

به دنبال پیروزی انقلاب، دست غارتگران استعمارگر از ایران قطع شد و منافع آنان به خطر افتاد. آنان از آن پس برای حفظ منافع خود به فکر مقابله با انقلاب افتاده و علیه آن توطئه کردند. یکی از خطراتی که انقلاب نوپای اسلامی را تهدید می‏کرد، حمله نظامی بود.

بنابراین حضرت امام خمینی(ره) در پنجم آذرماه سال 1358 فرمان تشکیل بسیج مستضعفین را صادر کردند و همگان را به تشکیل ارتش بیست میلیونی فرا خواندند. این نهاد مردمی با داشتن نیروهای با ایمان، فداکار و پرتلاش که از متن جامعه برخاسته‏اند، در تمام صحنه‏های انقلاب اسلامی به ویژه در طول 8 سال دفاع مقدس ملت ایران، نقشی تعیین کننده داشته است.

در طول هشت سال دفاع مقدس، بسیج آن‏چنان درخشید که دشمنان اعتراف کردند قدرتی که در بسیج نهفته است، توان مقابله با ارتش‏های کلاسیک جهان را دارد. بسیج، وظیفه جذب، آموزش و سازمان‏دهی نیروهای مردمی و اعزام آنها به جبهه‏های نبرد را برعهده داشت و توانست با سامان دادن به نیروهای مؤمن و ارزشی، ارتشی مردمی را پی ریزی کند. بسیج، اکنون نیز در عرصه‏های اجتماعی، فرهنگی و نظامی ایران اسلامی، با همان شور و نشاط اولیه، حضوری فعال دارد.

• مرگ "محمدعلی فروغی" سیاستمدار و نخست وزیر رژیم پهلوی 

محمدعلی فروغی در سال 1254 شمسی به دنیا آمد و پس از مرگ پدر به "ذکاءالملک" ملقب گردید. جد اعلای این خانواده از یهودیان بغداد بود که برای تجارت به ایران آمد و در اصفهان سکنی گرفت و مسلمان شد.

پدر فروغی از معاریف فرهنگی زمان خود به شمار می‏رفت که تحت تأثیر میرزا ملکم خان از پیشکسوتان ترویج فرهنگ غربی و فراماسونری در ایران به شمار می‏رود. محمدعلی فروغی مشوّق احمدشاه قاجار برای استعفا بود و در به قدرت رسیدن رضاخان و تأسیس سلسله پهلوی، نقشی اساسی ایفا کرد. او نخستین رییس الوزرای رضاخان بود که شانزده سال بعد نیز برای اولین بار تاج پادشاهی را بر سر محمدرضا پهلوی نهاد.

فروغی معتمدترین شخصیت سیاسی ایران از نظر دربار لندن جهت پیشبرد سیاست‏های استعماری بریتانیا در ایران محسوب می‏شد. او در تمام مراحل سیاست‏های ضداسلامی خود و رضاخان، مورد حمایت مستقیم انگلیس قرار داشت. فروغی همچنین در چندین دوره مجلس شورای ملی به نمایندگی برگزیده شد و یک بار به ریاست آن رسید. پس از فرار رضاخان، ذکاءُالملک، عامل مهمی در کنترل اوضاع داخلی و روی کار آوردن و تثبیت محمدرضا بود و توانست با وعده‏های توخالی، مردم را فریب دهد.

فروغی پنج بار وزیر امور خارجه، چهاربار وزیر دارایی، سه بار وزیر دادگستری، چهار بار وزیر جنگ، یک بار وزیر اقتصاد، یک بار کفیل نخست وزیر، یک بار رییس مجلس شورای ملی و سه بار نخست وزیر شد. محمدعلی فروغی سرانجام در 5 آذر 1321 ش، در 67 سالگی، هنگامی که وزیر دربار محمدرضا پهلوی بود، بر اثر سکته قلبی درگذشت. فروغی دارای دو چهره متضاد است.

یکی سیاستمدار و دیگر دانشمند، ادیب و فیلسوف. وی علاوه بر اینکه آثار متعددی را پدید آورده است ولی در بعد سیاسی، از افراد ذی نفوذ و مؤثر در تثبیت سلطنت استبدای پهلوی اول و دوم به شمار می‏رود.

• درگذشت "سیدحسن میرخانی" استاد خوشنویسی معروف به "سراج الکُتّاب"

استاد سیدحسن میرخانی معروف به سراج الکُتّاب فرزند سید مرتضی حسینی برغائی در سال 1291 ش در تهران به دنیا آمد. وی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی، هنر خطاطی را نزد پدر و استادان برجسته خطاطی ایران فرا گرفت.

او در مدتی بسیار کوتاه، در خوشنویسی به درجه استادی رسید و سپس به تدریس پرداخت. استاد میرخانی در نوشتن تمام انواع خط از قبیل نسخ، ثلث، تعلیق و شکسته و به ویژه خط نستعلیق، مهارتی بسیار داشت و در سرودن شعر نیز توانا بود. این استاد بزرگ خوشنویسی، بیش از شصت جلد کتاب با خط خوش نوشت که خوشنویسی کلیات سعدی و دیوان حافظ و نیز دیوان اشعارش از آن جمله است.

ایشان هم‏چنین در تأسیس انجمن خوشنویسی ایران نقش مهمی ایفا کرد. استاد سید حسن میرخانی سرانجام در پنجم آذر 1369ش در 78 سالگی در تهران درگذشت.

**رویدادهای مهم این روز در تقویم هجری

• تولد "حسن بن حسن" معروف به "ابن هیثم" ریاضی‏دان شهیر اسلام و جهان 

ابوعلی حسن بن حسن بن هیثم ابن هیثَم در سال 354 قمری به دنیا آمد. وی فیزیکدان بود و توصیفات او درباره‏ی چشم انسان، مخاط خارجی، قرنیه، شبکیّه و عنبیّه قابل توجه است. ابن هثیم تألیفاتی درباره‏ی هیأت، هندسه‏ی کائنات جَو، منطق، حساب، طبّ و تشریح دارد.

اختراع ذره‏بین نیز از اوست. وی در دوره‏ی خلیفه‏ی فاطمی مصر به نام الحاکم باللَّه زندگی می‏کرد که از ترس این خلیفه، خود را به دیوانگی زد و پس از مرگ الحاکم، اظهار عقل نمود. ابن هیثم در دوران شکوفایى علوم در تمدن اسلامی می‏زیست و از میراث علمی عظیمی که به دست دانشمندان برجسته‏ی مسلمان شرح و بسط داده شده بود، بهره‏ های بسیاری برد. مهم‏ترین کتاب ابن هیثم "المَناظر" نام دارد که این اثر مورد استفاده کُپلر ستاره‏شناس آلمانی نیز قرار گرفته است. ابن هیثم در سال 430 ق در 76 سالگی در قاهره درگذشت.

• رحلت "شیخ طوسی" عالم شهیر شیعه و مؤسّس حوزه‏ ی علمیه ‏ی نجف اشرف 

شیخ ابوجعفر محمد بن الحسن طوسی معروف به شیخُ الطّائفه از ستارگان درخشان جهان اسلام در سال 385 قمری در خراسان به دنیا آمد. در سال 408 قمری یعنی 23 سالگی به بغداد که مرکز بزرگ علوم و فرهنگ اسلامیِ آن زمان بود مهاجرت نمود و تا پایان عمر در عراق ماند.

وی مدت پنج سال ازمحضر درس شیخ مفید مستفیض شد و 23 سال هم از خدمت سیدمرتضی شاگرد ارزشمند شیخ مفید بهره‏مند گشت. شیخ طوسی پس از استادش سید مرتضی، ریاست علمی و فتوایى شیعه را بر عهده گرفت و به علت یک سلسله آشوب‏های به وجود آمده از سوی مخالفان، خانه و کتابخانه‏اش به تاراج رفت. شیخ که خانه، کتاب‏ها و دست‏نوشته‏های خود را در بغداد از دست داده بود، به نجف اشرف مهاجرت کرد. او حوزه‏ی علمی جدیدی را در آنجا به وجود آورد و پایه‏های استوار این مرکز بزرگ را بنا گذاشت به طوری که پس از گذشت هزار سال از آن تاریخ، هنوز اصالت علمی خود را حفظ کرده و دیگر مراکز اسلامی را تغذیه‏ی فرهنگی می‏کند.

شیخ طوسی فقه را با نگارش کتاب "المَبسوُط" وارد مرحله‏ای جدید نمود، ولی دو اثر بسیار مهم ایشان با نام "تَهذیب" و "اِستِبصار" در کنار کتاب "کافی از کلینی" و "من لایَحضُرُه الفَقیه از شیخ صدوق" کتب چهارگانه‏ی حدیث شیعه را تشکیل می‏دهند.

شمار آثار شیخ طوسی به بیش از 50 جلد می‏رسد که التِبْیان فی تفسیر القرآن در 10 جلد، تَلْخیصُ الشّافی، کتابُ الابْواب و... از آن جمله‏اند. گذشته از آثار گرانبها و ارزشمند علمی، دانشوران بزرگی در حوزه‏ی درسی شیخ طوسی پرورش یافتند که شمار آنان را افزون از سیصد دانشمند مجتهد نوشته‏اند. شیخ طوسی سرانجام در محرم سال 460 قمری در 76 سالگی رخ در نقاب خاک کشید و در نجف اشرف به خاک سپرده شد.

• آغاز جنگ چالدران بین پادشاهی ایران و امپراتوری عثمانی

پس از روی کار آمدن سلطان سلیم اول به پادشاهی عثمانی در 918 ق، وی اقدام به قتل عام بیش از چهل هزار تن از شیعیان نمود. در سال 920 ق جنگ سختی در چالدران روی داد که به شکست شاه اسماعیل صفوی انجامید و تبریز به دست عثمانی افتاد. هرچند بر اثر مقاومت مردمی شاه عثمانی مجبور به تخلیه‏ی آذربایجان شد ولی اثر این شکست تا آخر عمرِ شاهِ صفوی، او را می‏آزُرد.

**رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی

• درگذشت "آدام میتس‏ کیویچ" شاعر و نویسنده برجسته لهستانی 

آدام میتس‏کیویچ شاعر و نویسنده بزرگ لهستانی در 24 دسامبر سال 1798م در لهستان به دنیا آمد. وی پس از اتمام تحصیلات متوسطه، راهی دانشگاه شد و به تحصیل فلسفه پرداخت. اما دیری نپایید که فلسفه را رها کرد و به سراغ ادبیات و هنرهای زیبا شتافت. میتس‏کیویچ در 22 سالگی عالی‏ترین اثر دوران جوانیش با نام حماسه جوانان را منتشر کرد و به شهرت دست یافت.

این منظومه، نوعی شعر رمانتیک سیاسی بود که میان مردم قرن نوزدهم لهستان بسیار مشهور گشت. اشعاری که میتس‏کیویچ در این دوره می‏ساخت، علی‏رغم توقیف شدن، در صدها نسخه خطّی، دست به دست می‏گشت و همه جوانان آن‏ها را از حفظ می‏خواندند. او در دوره‏ای می‏زیست که لهستان میان روسیه، اتریش و پروس تقسیم شده بود و وی برای اتحاد مجدد کشورش فعالیت می‏کرد. به همین دلیل در سال 1823م به جرم ترویج میهن‏پرستی نامعقول از طرف دولت روسیه، به این کشور تبعید شد. میتس‏کیویچ پس از 6 سال تبعید از روسیه به فرانسه گریخت و به تدریس ادبیات پرداخت.

این درس‏ها اگر چه درباره ادبیات زبان‏های اسلاو بود، اما بر پایه ایمانِ مسیحیت قرار داشت. وی در تدریس خود مبانی مذهبی و عرفانی و اصول تازه‏ای از ادبیات دینی را عرضه می‏نمود. او در سال 1848م به اسلامبول رفت تا با تشکیل یک واحد نظامی لهستانی به جنگ با روسیه بپردازد، اما اجل مهلتش نداد و در بیست و ششم نوامبر 1855م در پنجاه و هفت سالگی در این شهر درگذشت. وی تنها شاعر لهستانی است که در کشورهای اروپای غربی شهرت یافته است.

وی در منظومه‏هایى که می‏سرود، به هم‏میهنان خود، رسالتی را که درباره آزادی و عدالت اجتماعی داشتند، عرضه می‏نمود. میتس‏کیویچ، زندگی اجتماعی طبقات جامعه لهستان را به سبکی ساده و بی‏پیرایه تجزیه و تحلیل می‏نمود. شعارهایى هم‏چون "هدف همه، خوش‏بختی همه است" و نیز "اتحاد، قدرت می‏بخشد" دعوتی بود که از جوانان برای تحقق بخشیدن به آرزوی خود که استقلال لهستان بود ارائه می‏کرد.

درباره وی گفته‏اند که او از شاعران کم‏نظیری بود که با حدّ اعلای زیبایی و قدرت و غنا، روح ملتش را تجسم داده است. از آدام میتس‏کیویچ آثاری برجای مانده که منظومه پان‏تادئوش، ملت لهستان و زائران و شامگاه نیاکان از آن جمله‏اند.

• درگذشت "هنری هِرْتْزْ" فیزیک‏دان و ریاضی‏دان معروف آلمانی
هنری هِرتْزْ، فیزیک‏دان معروف آلمانی در 5 فوریه 1857م در هامبورگ آلمان به دنیا آمد. او در ابتدای جوانی، به رشته معماری و مهندسی علاقه‏مند بود، اما خیلی زود از این علاقه دست کشید و به علوم تحقیقی دل بست.

از این رو تحت نظر برخی اساتید بزرگ زمان، به فیزیک روی آورد و پس از مدت کوتاهی، به تدریس فیزیک پرداخت. هرتز در ادامه، کار مطالعاتی خود را با تحقیق در امواج الکتریکی یا نیروی مغناطیسی پیگیری کرد و با ساختن یک فرستنده و یک گیرنده رادیویى، به شهرت دست یافت. او برای اکثر دستگاه‏های الکترونیکی مثل رادیو، تلویزیون و رادار که امروزه در خدمت بشر هستند، اصول استواری را پایه گذاری کرد و ثْابت نمود که می‏تواند امواج الکتریکی را بگیرد و بفرستد.

هرتز طول موج را به دست آورد و اطلاعات گسترده و جالبی درباره فرکانْسِ نوسان‏ها یافت. این دانشمند آلمانی، در سال 1888م بر روی اختراع اسرارآمیزی به نام رادار تحقیق و مطالعه کرد و به عنوان نخستین فرد، به اساس کار این دستگاه پی برد.

هم‏چنین او موفق به اختراع نوعی آنتن شد که در انتقال و گرفتن امواج تلویزیونی به کار می‏رفت. نام او با عبارت سیکل در ثانیه به معنی هرتز، همیشه جاودان خواهد بود چرا که هرتز نخستین کسی بود که ثابت کرد هر موج الکتریکی یا مغناطیسی، مدت زمانی وقت نیاز دارد تا حرکت کند. هنری هرتز سرانجام در حالی که 37 سال از عمرش می‏گذشت در 26 نوامبر 1894م درگذشت.

• سال‏روز تأسیس جمهوری خلق مغولستان 

در سال 1911م مغولستان با حکومت سلطنتی اعلام استقلال کرد، ولی چند سال بعد، تبدیل به تحت الحمایه چین گردید. سرانجام با مرگ آخرین پادشاه مغولستان، در سال 1924 کمونیست‏ها در این کشور، قدرت را در دست گرفتند و بدین ترتیب،در 26 نوامبر همان سال، جمهوری خلق در مغولستان برقرار شد.

مغولستان کشوری است در شرق آسیای مرکزی با 1/566/500 کیلومتر مربع مساحت و نزدیک به 3 میلیون نفر جمعیت که اکثریت بودایی هستند. پایتخت مغولستان، اولان باتور نام دارد و واحد پول آن توگریک است. پیش بینی می‏شود جمعیت مغولستان تا سال 2025 در حدود 4 میلیون نفر خواهد بود.

سکنه مغولستان ملیّت مغولی داشته و زبان رسمی آن‏ها مغولی خلخی است. دارخان، اردنه و اولگی از شهرهای مهم آن هستند. نوع حکومت این کشور جمهوری است. 11 ژوئیه سال‏روز استقلال مغولستان از چین به عنوان روز ملّی این کشور نام گرفته است.

• زادروز ژان شاردن ، ایران‏شناس مشهور 

شوالیه ژان شاردن، سیاح و خاور‌شناس فرانسوی در تاریخ بیست و ششم نوامبر سال 1643 میلادی به‏دنیا آمد و پس از طی تحصیلات مقدماتی، مدتی به جواهرفروشی پرداخت. وی در سن بیست و یک سالگی عازم هندوستان شد.

او زبان فارسی و ترکی را فراگرفت و پس از چندی به‏عنوان بازرگان سلطنتی، مقرب دربار صفویه شد. شاردن در مدت حضور در ایران که چندین سال به طول انجامید، مطالعات و مشاهدات خود را به قلم آورد. او با تحقیقات دقیق و تتبعات علمی مخصوص خود، ایران و ایرانیان را برای اولین‏بار چنان‏که شاید و باید به جهانیان معرفی کرد و با ارائه شیوه نوین انتقادی و تاریخی خود، دانش ایران‏‌شناسی را در غرب بنیان نهاد. «سفرنامه شاردن» در ده جلد به تعریف و توصیف امپراتوری ایران، قوای مسلح، آداب و عادات مردم، علوم و صنایع، مذهب، اوضاع مدنی، سیاسی و نظامی و کتاب‏های معتبر ایرانیان و... اختصاص یافته است.

از دیگر نکات مثبت این اثر، بررسی ادبیات و زبان فارسی و نیز امثال و حکم ایرانیان است. وی اولین کسی بود که کتابی در شرح ابنیه تخت جمشید انتشار داد. شاردن در توصیف نبوغ ایرانیان تصریح می‌‏نماید که استعداد و نبوغ ایرانیان بیش از هر رشته و فنی، در علوم مصروف گردیده و ایرانیان در قسمت علم کاملاً کامیاب شده‏اند. شاهد مثال وی نکاتی است که درباره ادبیات، ریاضیات، نجوم، هنر، صنایع ظریفه، تاریخ، جغرافیا و سایر علوم آورده است. شاردن با توجه به آشنایى به زبان عربی تصریح می‌‏نماید که اهالی مشرق‏زمین، عربی را غنی‏‌ترین و عالی‏‌ترین زبان و غیرقابل قیاس می‌‏دانند و شاردن خود نیز این ادعا را تأیید می‌‏نماید.

کتاب‏های شاردن به‏تنهایى یک دوره جغرافیای تاریخی و یک مجموعه فرهنگی بی‏نظیر به‏شمار می‌‏آید. هم‏چنین ادوارد براون مستشرق معروف انگلیسی، شاردن را معتبر‌ترین مورخ عهد صفوی دانسته است. سیاحت‏نامه او را از پاره‏ای جهات با شاهنامه فردوسی مقایسه می‌‏نمایند که در آن از دلاوری‏های پهلوانان ایران داد سخن رفته است.

شاردن علاوه بر جهانگردی و خاور‌شناسی، یکی از مشاهیر فلاسفه در عهد جدید نیز به‏شمار می‌‏رود و مورخین مشهور قرن هجدهم میلادی، در تدوین نظریات تاریخی و تهیه آثار علمی خود از عقاید فلسفی و اجتماعی شاردن مایه گرفته‏اند. شوالیه ژان شاردن سرانجام در پنجم ژانویه 1713م در سن هفتاد سالگی درگذشت.

• درگذشت دکتر جوزف یی مورای ، مبتکر پیوند کلیه در جهان 
وی به دلیل سکته قلبی در بیمارستانی در نزدیکی بوستون درگذشته است. از زمان نخستین پیوند کلیه میان دوقلوهایی همسان صدها هزار عمل پیوند اندامهای دیگر نیز در سراسر جهان انجام شده است.

ماری در سال 1990 به طور مشترک همراه با دکتر دونال توماس که در زمینه پیوند مغز استخوان کار می کرد جایزه پزشکی نوبل را به دست آوردند. این اقدام ماری در ابتدا با انتقاداتی از جانب اخلاق گرایان و رهبران مذهبی مواجه بود که معتقد بودند با این کار انسان در کار خدا دخالت می‌کند. تا اوایل دهه 1950 هیچ عمل پیوند عضوی در جهان انجام نشده بود تا اینکه دکتر ماری و همکارانش در بیمارستان پیتر بوستون با روش هایی جدیدی موفق به انجام موفقیت آمیز این کار در سگها شدند.

در دسامبر 1954 آنها بیمار مناسب انسانی خود را یافتند ریچارد و رونالد هریک 23 ساله که دوقلوهای همسان بودند. به نوشته آسوشیتدپرس به دلیل خصوصیات ژنتیکی مشابه این دو آنها با مشکل زیادی در پیوند عضو روبه‌رو نبودند. ریچارد پس از این پیوند 8 سال دیگر زندگی کرد با یک پرستار همان بیمارستان ازدواج کرد و از او صاحب دو فرزند شد. مورای پیوندهای دیگری را روی دوقلوهای همسان در چند سال بعد از آن انجام داده و تلاش کرد تا این کار را روی خویشاوندان انجام دهد و دانش خود در مورد رد کردن عضو توسط سیستم بدنی را افزایش داد.

در نهایت این پیشرفت دارویی بود که واکنش سیستم ایمنی به عضو پیوندی را حل کرد. از وی در سال 2004 و در مسابقات ورزشکاران پیوند عضوی نیز توسط ورزشکارانی که پیوند عضو شده بودند تقدیر شد که رونالد هریک نیز در میان آنان بود.

منبع: پایگاه اطلاع‌رسانی راسخون

انتهای پیام/