«بچه‌های کارون»؛ تصویری زیبا از زشتی‌های جنگ
خبرگزاری تسنیم: مدیر کارگاه قصه و رمان حوزه هنری با اشاره به جدیدترین اثر احمد دهقان گفت: دهقان در «بچه‌های کارون» توانسته است زشتی‌ها و پلشتی‌های جنگ را به زیبایی به تصویر بکشد، بدون اینکه فلسفه‌بافی و یا حکمی صادر کند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مراسم نشست نقد و بررسی تازه‌ترین اثر احمد دهقان با عنوان «بچه‌های کارون» که در ژانر نوجوان نوشته شده است، عصر دیروز، 19 آذرماه، با حضور صادق کرمیار، مدیر کارگاه قصه و رمان حوزه هنری، علیرضا بهرامی، منتقد و نویسنده اثر در فرهنگسرای انقلاب اسلامی برگزار شد. کرمیار در ابتدای سخنان خود با اشاره به توانایی دهقان در نگارش این کتاب گفت: من از خواندن این کتاب لذت بردم. وقتی این اثر را می‌خواندم نه برای نقد که برای لذت بردن از داستان، آن را مطالعه می‌کردم.
سهم اندک خرمشهر در ادبیات جنگ
وی ادامه داد: در حوزه ادبیات جنگ، چه در حوزه مستندنگاری و چه در حوزه متون ادبی، کارهای گوناگونی انجام شده اما در این میان کمتر به موضوع فتح خرمشهر پرداخته شده است. در این میان سهم نوجوانان که نسل بعدی هستند و باید تاریخ خودشان را بدانند، از همه کمتر است. این کتاب می‌تواند در کنار جذابیت‌های داستانی، درسی تاریخی باشد برای نوجوانان ما.
مدیر کارگاه قصه و رمان حوزه هنری افزود: در تعریف داستان‌نویس ماهر و توانا می‌گویند، او باید تضادهای موجود در زندگی را پرورشی داستانی دهد، به طوری که زشتی‌ها را زیبا و زیبایی‌ها را زشت جلوه دهد. اگر نویسنده‌ای این کار را انجام دهد، موفق است در غیر این صورت نمی‌توان بر او نام نویسنده گذاشت. دهقان در این اثر توانسته زشتی‌ها و پلشتی‌های جنگ را به زیبایی به تصویر بکشد؛ بدون اینکه فلسفه‌بافی و یا حکمی صادر کند. او در این داستان، بدون اینکه تئوری‌پردازی کند، به جنگ از منظر و زاویه دید نوجوانان می‌نگرد. گروهی که نگاهشان با جهان بزرگسالان متفاوت است.
کرمیار یادآور شد: در این اثر، ماجرا از جنگ شروع می‌شود و ما هیچ پیشینه‌ای از شخصیت‌های داستان در پیش از جنگ نداریم. علت آن شاید در این باشد که دهقان می‌خواهد بگوید که این نوجوانان تنها تجربه زیسته‌شان در جنگ بوده است. جنگ برای این نوجوانان حادثه نیست، بلکه زندگی محسوب می‌شود. این موضوع را هم می‌توان از وجهی جزء عیوب و از وجهی جزء فرصت‌های اثر دانست. اگر بر روی اثر نمی‌نوشتند که «رمان نوجوان»، من گمان می‌کردم که این اثر برای گروه سنی بزرگسال به نگارش درآمده است.
وی با بیان اینکه به این اثر می‌توانستیم به دلیل نگارش در گروه سنی نوجوانان، مطالب بیشتری را بیفزاییم، گفت: یکی از این مسائل افزودن دنیای بدون جنگ در خلال این داستان است. آشنایی‌زدایی یکی از ویژگی‌های رمان بزرگسال است، اما شرایط در رمان نوجوان به گونه‌ای دیگر است؛ به عبارت دیگر نویسنده باید تلاش کند تا در داستان خود آشنایی‌سازی کند. علاوه بر این، شکست‌های زمانی در این اثر برای نوجوانان قابل درک نیست.
نویسنده تئوری‌پرداز نیست
این منتقد ادامه داد: تلقی اشتباهی در جامعه در مورد نویسنده وجود دارد و آن این است که فکر می‌کنیم که یک نویسنده باید در همه زمینه‌ها صاحب‌نظر باشد؛ این در حالی است که نویسنده تئوری‌پرداز نیست. نویسنده داستانش را می‌نویسد و حکمی صادر نمی‌کند. نویسنده می‌تواند به حکم دیگران حکم دهد. او درک هنری خود از یک واقعه تاریخی را ارائه می‌دهد. گاه برداشت‌ها و تأویلاتی از اثر می‌شود که به نویسنده و شیوه زندگی او ارتباطی ندارد. مثلاً خاطرم هست که زمانی یکی از منتقدان گلشیری را به معتاد بودن متهم کرده بود، دلیلش هم این بود که گلشیری توانسته بود به خوبی از پس توصیف یک معتاد برآید.
مدیر کارگاه قصه و رمان حوزه هنری یادآور شد: اگر نویسنده معادل و نمادسازی نکند، اثر داستانی‌اش با خاطره‌نویسی تفاوتی ندارد. در «بچه‌های کارون» نیز این اصل رعایت شده است. به عنوان مثال شخصیت «مادر» در این اثر نمادی از «مام میهن» است. درد دل و گفت‌وگوی شخصیت در ابتدای کتاب با این مادر شروع می‌شود و این مادر تا آخر داستان حتی بعد از فتح خرمشهر نیز حضور دارد؛ تمام تلاش شخصیت‌ها بر این است که این میهن را از دست دشمن نجات دهند. این چند لایگی در «بچه‌های کارون» به خوبی مشهود است و به همین خاطر تسامحاً می‌توان از آن به عنوان رمان نوجوان یاد کرد. نویسنده خود را مسئول در برابر نسل آینده می‌داند و به همین خاطر این ماجرای عظیم را ورای موافقت‌ها و مخالفت‌ها روایت کرده است.
انتهای پیام/