واکاوی کاهش همه ساله آب کشاورزی در میاندوآب

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیهآذربایجان غربی از سالیان دور به عنوان استانی پر آب شناخته می‌شده است بطوریکه هم رودهای خروشان بسیاری در آن جریان داشته و هم وجود پهنه‌ای نیلگون با نام دریاچه ارومیه با گستره‌ای بیش از 50 هزار کیلومتر مربع حاکی از این بود که این استان یک منطقه بسیار پر آب است.

اما در چند سال اخیر حجم خبرهایی که عمق کم آبی در این استان را بر روی خروجی انواع رسانه‌ها ثابت می‌کرد چنان بالا رفت که شاید بتوان گفت بیشترین اخبار این منطقه را همین موضوع به خود اختصاص می‌داد چندانکه مشکل بی آبی دریاچه ارومیه را به مرز یک بحران زیست محیطی رساند.

بررسی موضوع دریاچه ارومیه و دلایل خشک شدن آن پیوسته در رسانه ها مطرح بوده است اما در مطلب پیش رو فقط به بخشی از تبعات این مشکل در شهر میاندوآب می‌پردازیم.

میاندوآب شهری که حتی وجه تسمیه‌اش بخاطر در میان دو رودخانه شاخص کشور قرار گرفتن است نیز این روزها مشکل آب پیدا کرده است.

میاندوآب نیازمند آب

شهری که خود ما بین سیمینه رود و زرینه رود قرار دارد از چند سال پیش با تبعات خشکیدگی دریاچه ارومیه دست و پنجه نرم می‌کند.

با این‌همه حال و روز دشتهای سرسبز میاندوآب چنان نیست که گمان شود تنها مشکل مردمان این منطقه حاصل‌خیز، آب است، آبی که ناباورانه از زمین‌های کشاورزی این شهر عبور داده شده و راهی دشتها و مراکز صنعتی استان همجوار می‌شوند تا حرارات کسب درآمد در کارخانه فولاد بناب را خنک کنند یا شهرک‌های صنعتی، نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌های همسایه‌ شرقی آذربایجان غربی را آبی گوارا ببخشند.

توجیه پذیرترین استفاده از آب‌های سیمینه و زرینه رود، آبیاری دشت‌هایی گلفرج در آذربایجان شرقی است که توجیه آن برای مردم این سوی آب پذیرفتنی به نظر نمی‌آید همچنانکه وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه نیز احیاء این دشتها را توجیه ناپذیر کرده است.

هر سال دریغ از پارسال

هر چقدر که زمان می‌گذرد و کام دریاچه نگون بخت ارومیه از بی‌آبی خشک‌تر می‌شود کشاورزان میاندوآبی نیز از آب‌های رو زمینی و زیر زمینی کم بهره‌تر می‌شوند.

بخت شور دریاچه ارومیه که منابع آبی منطقه را به کام خود کشیده اما سیراب نشده است هر ساله کشاورزان بیشتری را در حوضه آبریز خود مجبور به کندن چاه‌های عمیق و عمیق‌تر می‌کند و با عمق یافتن همین چاه‌ها، آرزوی‌های مردم منطقه برای آینده‌ای پر آب کوتاه و کوتاه‌تر می‌شود.

چاه‌های غیر مجازی که خود از عوامل خشک شدن دریاچه ارومیه تلقی می‌شوند.

کشاورزانی که عمری با کاشتن چغندر قند زندگی گذرانده‌اند در سال‌های اخیر عرق شرمندگی از دریاچه ارومیه را در پیشانی احساس می‌کنند چون مدام به آنها توصیه می‌شود که چغندر نکارید چون مصرف آبش زیاد است.

حال و روز کارخانه‌های قند منطقه نیز تابعی از همین وضعیت چغندرکاران است.

آب دغدغه نمایندگان میاندوآب

نمایندگی برای مردم میاندوآب در تاریخ مجلس شورای اسلامی محل رقابت کاندیداهای با انگیزه‌ای بوده است که برخی از نمایندگان این شهر تا چهار دوره پی در پی توفیق نمایندگی مردم شهرشان را یافته اند.

اما نمایندگی برای میاندوآب همیشه با نمایندگی دو شهر همسایه یعنی تکاب و شاهین‌دژ نیز توأمان بوده است و به همین دلیل تصور می‌شود که این سه شهر در جنوب آذربایجان غربی سرنوشت مشابه یا مشترکی دارند.

حداقل در حوضه آب می‌توان برای این سه شهر وضعیت مشابهی را تصور کرد.

حجت الاسلام روح الله بیگی یکی از دو نماینده این سه شهر در مجلس شورای اسلامی پیوسته موضوع آب در حوزه انتخابیه خود را مورد دقت قرار داده و هر زمان که توانسته تذکرات لازم را به وزارت نیرو، مسئولان استان‌های همجوار و مدیران مرتبط به موضوع آب در آذربایجان غربی داده است.

از جمله آخرین تذکرات وی که رگه‌هایی از ناچاری نیز در آن دیده می‌شود نکاتی است که وی به تازگی به مسئولان وزارت نیرو داده است.

بیگی می‌گوید: با وجود عدم تامین آب شرب و کشاورزی شهرهای شاهین دژ و میاندوآب، آب این رودخانه به مصارف صنعتی، کشاورزی و آشامیدنی در آذربایجان شرقی می‌رسد.

وی اظهار می‌کند: تامین آب شرب مردم، مهم و از اولویت اصلی برخوردار است ولی مصارف صنعتی و کشاورزی در ردیف‌های بعدی قرار دارد و ما منکر تامین آب آشامیدنی مردم آذربایجان شرقی و یا شهرهای همجوار نیستیم اما نخست باید آب شرب و کشاورزی مردم منطقه تامین شود سپس دریاچه ارومیه احیاء گردد و پس از آن مصارف صنعتی استان همجوار مد نظر قرار گیرد.

در حقیقت سخنان بیگی مصداق ضرب المثل معروفی است که می‌گوید: چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است.

مهدی عیسی‌زاده دیگر نماینده مردم میاندوآب، شاهین‌دژ و تکاب در مجلس شورای اسلامی چندی پیش در تذکری شفاهی در صحن مجلس گفت: در حوزه انتخابیه ام خلاف قانون اساسی در حال رخ دادن است، داد مردم منطقه آذربایجان را به کجا باید برد؟ دریاچه ارومیه در حال خشک شدن است و این در حالی است که کار برداشت از آب‌های زرینه‌رود (جغاتو) و سیمینه رود (تاتائو) هر سال بیشتر می‌شود.

افزایش برداشت از رودخانه‌های آذربایجان غربی

وی می‌گوید: برداشت آب از رودخانه‌هایی که به دریاچه ارومیه منتهی می‌شوند، بیش از اندازه است و در حالی که قرار است از زرینه رود 120 میلیون متر مکعب آب سهم محیط زیست باشد، باز طرحی برای برداشت 200 میلیون متر مکعب آب از این رودخانه تصویب شده است که این عدالت نیست و خلاف قانون اساسی است.

حتی استدلال نماینده میاندوآب در مجلس شورای اسلامی برای مخالفت با رای اعتماد به حمید چیت چیان وزیر نیرو نیز متمرکز بر همین تذاکرات وی بود که بعدها از سوی وی و تعدای دیگر از نمایندگان مجلس از جمله نادر قاضی پور در نخستین کارگروه نجات در یاچه ارومیه نیز ابراز شد ولی به هیچ سرانجامی نرسید.

آبی که نه مردم متطقه استفاده می‌کنند نه به دریاچه می‌ریزد

دغدغه این روزهای مردم در آذربایجان غربی نه تنها خشک شدن دریاچه ارومیه، بلکه کم آب شدن رودخانه‌ها و چاه‌های عمیق و نیمه عمیقی است که ناباورانه همه ساله استمرار یافته و مشقات زیادی را برای مردمانی که چرخ زندگی‌شان بر محور کشاورزی می چرخد تنگ‌تر می‌کند.

در این میان روان‌سازی آب‌های این استان بدون بهره‌مندی ساکنان منطقه به سمت دشت‌های بزرگ آنسوی دریاچه ارومیه محل آزردگی بسیاری را فراهم آورده است و مسئولان و نمایندگان مردم نیز پیوسته می‌گویند چرا باید مدیریت برخی سدها و منابع آبی آذربایجان غربی با آذربایجان شرقی باشد؟

گزارش از محمد آقایی پر

انتهای پیام/ ق