هنوز برای سینما اتفاق جدیدی نیفتاده است/ نگاه «سیزده» اجتماعی صرف است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، عموما هومن سیدی را با هنرنمایی در سریال «راه بی پایان» به خاطر دارند. هومن سیدی نخستین فعالیت حرفه‌ای‌ بازیگری را با حضوردر فیلم «یک تکه نان» کمال تبریزی تجربه کرد و پس از ایفای نقش کوتاهی در «چهارشنبه‌سوری» اصغر فرهادی، نقش اصلی «پابرهنه در بهشت» بهرام توکلی را بازی کرد. سیدی را می‌توان از جمله معدود بازیگرانی دانست که از عرصه بازیگری وارد حرفه کارگردانی سینما شده است.

وی پس از ساخت چند فیلم کوتاه موفق، اولین فیلم بلند خود را در سال 1389 بانام«آفریقا» کارگردانی کرد. سیدی برای فیلم «آفریقا» برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردان از بخش آثار ویدیویی بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر شد و همچنین آزاده صمدی(همسر هومن سیدی) برای این فیلم جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را از آن خود کرد.

سیدی امسال در قامت بازیگر «خط‌ویژه» مصطفی کیایی  نیز امکان حضور در جشنواره را خواهد داشت. این بازیگرجوان به عنوان کارگردان فیلم «سیزده» در جشنواره فیلم فجر امسال نیز امکان حضور را دارد. میهمانان امسال جشنواره فیلم فجر منتظرند ببینند که این کارگردان جوان با چه نگاهی به سینمای اجتماعی، دغدغه‌های خود را به تصویر می‌کشد. در این فیلم، امیر جعفری، ویشکا آسایش، آزاده صمدی ، ریما رامین فر و مهران احمدی به ایفای نقش می پردازند و آن چه در خلاصه  «سیزده» آمده است: داستان پسر 13 ساله ای که در سن رشد، پدر و مادرش از هم جدا می شوند. او به دلیل تنهایی و عقده هایی که برایش به وجود آمده به جوان های بزرگتر از خودش پناه می برد و این باعث تغییر و تحولی در وی می شود که هویت واقعی و اصلی او را تغییر می دهد... . 

با این کارگردان جوان در خصوص فیلم «سیزده» و صحبت های پیرامونی جشنواره فیلم فجر و وضعیت این روزهای سینمای ایران به گفتگو نشستیم.

جشنوراه امسال می تواند شروع خوبی باشد برای این‌که تاثیر تغییرات مدیریتی را ببینیم

تسنیم: به عنوان اولین سوال، این روزها وضعیت سینما را با وجود تغییرات مدیریت سینمایی چگونه می بینید؟

سیدی: راستش را  بخواهید من هنوز در مدیریت سینما واقعا چیز خاصی ندیده‌ام. البته خیلی خوشحال هستم که یک سری فیلم هایی که دولت قبلی پروانه(ساخت و نمایش) نگرفتند در این دوره‌ی جدید پروانه (ساخت و نمایش) گرفته اند ولی فکر می‌کنم به معنای این نیست که بگوییم این اتفاق خاصی است که فقط در این دولت افتاده است چون همیشه این اتفاق می افتد و هر وقت که دولت عوض می شود فیلم هایی که پروانه نداشتند می آیند و اکران می شوند.

من تا حالا چیز عجیب و غریب و حرکت روبه جلویی ندیدم  مثلا اگر درمورد وزیر خارجه آقای ظریف صحبت کنیم من خواهم گفت که حرکت رو به جلویی اتفاق افتاده است اما واقعا برای وضعیت سینما هیچ چیز عجیبی پیش نیامده است. البته با این وضعیت توقعی هم نمی‌شود داشت چون دولت یک اولویت هایی را برای خود دارد که طبیعتا باید به آن رسیدگی کند و اینکه قرار است چه موقع به سینما برسد واقعا باید صبر کرد و تماشا کرد ولی باز هم می گویم که تا حالا چیز قابل توجهی ندیدم.

شاید پس از برگزاری این جشنواره بتوان تشخیص داد که جریان و اتفاقی افتاده است و اینکه برگزیده ها چگونه انتخاب می‌شوند و اصولا نگاه داوران جشنواره و همین که آیا نگاه مغرضانه و خشک در این جشنواره وجود دارد و یا نه قرار بر این است که فیلم ها را نگاه کنند و خیلی دخل و تصرفی در نوع انتخاب ها نباشد که اگر این اتفاق بیافتد و همه به حق دیده شوند می توان گفت شروع خیلی خوبی برای یک اتفاق تازه خواهیم داشت.

تسنیم: پس به تعبیر شما جشنواره امسال می تواند شروع خوبی باشد برای این‌که تاثیر تغییرات مدیریتی در سینما را ببینیم ؟

سیدی: اخبارش که این نوید را می دهد و امیدوارم جشنواره بتواند شروع خوبی باشد به شرطی که شاهد نگاه‌های سلیقه ای نباشیم.

 «سیزده» فیلمی با نگاه اجتماعی صِرف

تسنیم:اگر اجازه دهید کمی درمورد دومین‌ ساخته بلند‌سینمایی شما صحبت کنیم، فیلم سینمایی «سیزده» چقدر شبیه فیلم قبلی شما «آفریقا» است. مقداری هم در مورد فضا و داستان فیلم برای ما صحبت کنید؟

سیدی: به زعم خودم فیلم «سیزده» هیچ‌گونه ارتباطی با فیلم «آفریقا» ندارد ولی برخی از دوستان که این فیلم را دیده‌اند معتقدند که «سیزده»  در ادامه فیلم «آفریقا» است و به نظرم یک بخشی از آن طبیعی است چون که هر دو این فیلم را یک نفر ساخته و من با یک نگاه و ایده و همینطور دغدغه هایی که همیشه با من است و نمی توانم از آن‌ها جدا شوم هر دو فیلم را ساخته‌ام.

این دو فیلم اصلا به هم ربطی ندارد؛ اگر‌چه فیلم «آفریقا» را نمی‌شود یک کمدی تلخ نامید ولی یک جور بازی کردن با موقعیت ها و آدم‌ها در آن بود که شاید در بعضی صحنه ها تماشاچی را دچار خنده می‌کرد و به عبارتی نگاهی که درآفریقا بود نگاه اجتماعی صرف نبود ولی در فیلم «سیزده» می‌توانم بگویم که نگاهی اجتماعی صِرف وجود دارد که تلاش شده تغییر و تحول آدم‌ها در موقعیت‌ها و زندگی این نوع از آدم‌ها را به تصویر بکشم.

فیلم «سیزده» داستان پسر بچه‌ای سیزده ساله است که پدر و مادرش از هم جدا می‌شوند و بدون این که بخواهند فضایی را برای این نوجوان مهیا کردند که این بچه به خیابان یباید و با یک سری آدمهایی همراه شود که موقعیت مناسبی را برای او شکل نداده‌اند. اگرچه در انتهای  قصه همه این مشکلات حل می‌شود ولی این نوجوان با تربیتی متفاوت رشد می‌کند.

تسنیم:پس داستان اصلی در مورد تغییر و تحولی است که برای این نوجوان شکل می‌گیرد و داستان به این صورت پیش می‌رود؟

سیدی: بله داستان اصلی این است ولی با سانسور خیلی از گره ها چون نمی خواهم داستان را تعریف کنم ولی به بهانه این نوجوان، آدمهایی دیگری که در فیلم حضور دارند را می بینیم مثلا زن و شوهری را می بینیم که در یک زندگی وانفسا می‌خواهند از هم جدا شوند و از سوی دیگر دختر کارتون خوابی را می‌بینیم و همینطور دو جوان خرده فروش را هم در فیلم می‌بینیم و تمام این ماجراها و نزدیک به 99 درصد فیلم در شهرک اکباتان اتفاق می افتد.

اکباتان را نمود یک تهران کوچک ببینید

تسنیم: پس در این فیلم هم مثل «آفریقا» دوباره صحنه هایی از شهرک اکباتان را خواهیم دید؟

سیدی: البته  در فیلم «آفریقا» تنها 10 درصد لوکیشنها در اکباتان بود و بیشتر فیلم در لواسان اتفاق می افتاد و زیاد فضای اکباتان را در آن فیلم ندیدیم و این‌که خیلی‌ها فضای اکباتان را از فیلم «آفریقا» یادشان هست به دلیل این بود که فکر می‌کردند آدمهای فیلم از جنس شهرک اکباتان هستند.

از من بارها در مورد آدمها و فضای فیلم من سوال می‌کنند و باید این را بگویم که این آدمها زاده تخیل من هستند و به این معنی نیست که لزوما مابه‌ازای مشابه آدم‌های فیلم من در شهرک اکباتان زندگی می کنند و همچنین به معنی این نیست که فقط در شهرک اکباتان این اتفاقات می‌افتد و در شهرک های دیگر نیست .

اکباتان برای من نمود یک شهر کوچک را دارد که به لحاظ قاب‌بندی و فضاسازی  هم خیلی کمک‌کننده است و من هم دلم می خواهد که فیلم‌هایم همیشه یک چارچوب خاصی را داشته باشد و جغرافیای خاصی را نشان بدهم. ممکن است کار بعدیم را دوباره در اکباتان بسازم همانطور که ممکن است کسی ده فیلم در شهر تهران بسازد ولی به او ایراد نگیرند و شما هم اکباتان را یک تهران کوچک ببینید که همه جور آدمی در آن دیده می‌شوند.

فیلم‌سازی موفق است که همیشه به‌روز باشد

تسنیم:در چند سال اخیر فیلم سازان جوانی وارد عرصه فیلمسازی شدند که مورد استقبال مردم و منتقدین قرار گرفته‌اند. به نظر شما این استقبال به خاطر این است که فیلم‌سازان قدیمی ما دچار یک تکرار شدند و یا فیلم سازان جدید حرفهای نویی برای گفتن دارند که به واقعیت‌های جامعه امروز ما نزدیک‌تراست؟

سیدی:گرفتار تکرار شدن؛ یکی از مشکلات اساسی ماست و آن چیزی که همیشه دعا می‌کنم که گرفتارش نشوم این است که به آن روز و حال نرسم که فکر کنم دیگر همه چیز را بلد هستم و پس از تشویق یک فیلم، آن‌کار را تکرار کنم. زمانی یک فیلم‌ساز می‌تواند موفق باشد که همیشه به‌روز باشد و آدمها، جامعه، جوان‌ها و خانواده‌ها را خوب ببیند و به این صورت نباشد نگاهی که از گذشته داشته است را با خود به یدک بکشد.

اگریک فیلم‌سازی که بیست سال پیش فیلم خوبی در مورد زندگی اجتماعی آدم‌ها ساخته بخواهد الان دوباره به همان مدل فیلم بسازد طبیعی است که مورد استقبال قرار نمی‌گیرد چون جامعه دیگر با مشکلات تازه ای روبرو شده است که با صحبتهای بیست سال پیش تفاوت دارد. به نظر من دلیل درجا زدن  بعضی از فیلم سازها همین است و این هم اصلا به سن و سال ربطی ندارد و ممکن است در بین جوانها نیز این اتفاق بیافتد که با یک یا دو اثر خوب به تکرار بیافتند. اگرچه سرمایه‌گذاری در سینما اینقدر ماجرای غم‌انگیزی هست که یک فیلم‌ساز را به قهقرا بکشاند و اصلا نگذارد در مسیر خودش قرار بگیرد.

از میان نسل جدید فیلم سازان نیز آنهایی مورد استقبال قرار گرفتند که نگاه جدیدی به عرصه سینما دارند و مطالعه دارند و خوب می بینند و به‌روز هستند و این‌که هنوز فکر نمی‌کنند که همه چیز را بلد هستند خود دلیلی می‌شود برای این‌که یاد بگیرند. تمام عوامل از این دست باعث می‌شود که نسل جدید فیلم‌سازی بیاید اما آن چیزی که ارزشمند است این که گوهرهایی در این سینما هستند که در گذشته فیلم ساختند و هنوز هم می سازند و مورد احترام هستند و باید قدرشان را دانست.

تسنیم: فیلم سازان جوان و فیلم اولی های زیادی در جشنواره فیلم فجرسی و دوم حضور دارند دوست دارید در این دوره چه فیلمی را از بین این نسل جدید فیلم سازی ببینید؟

سیدی: فیلم «ماهی و گربه» شهرام مکری را خیلی دوست دارم ببینم و فیلم «پاپ» آقای عبدی‌پور، فیلم «ملبورن» ساخته نیما جاویدی، فیلم «بیگانه» بهرام توکلی  و فیلم «برف» را هم دوست دارم ببینم.

البته تعدادی از فیلم‌ها هم که پیشنهاد بازی برای آن‌ها را داشتم و فیلم‌نامه‌هایش را خواندم فیلم‌های خوبی هستند و تعدادی هم خوب نبودند. ولی در کل جشنواره امسال همه جور تنوع در آن وجود دارد و کلا دوست دارم که همه‌ی این فیلم‌ها را ببینم.

تسنیم: از بین فیلم‌سازان قدیمی کدام فیلم‌ها را ببینید؟

سیدی: فیلم آقای تبریزی و آقای کیمیایی را دوست دارم ببینم.

تسنیم:به عنوان آخرین سوال؛ شما در بخشی از صحبت هایتان گفتید شاید فیلم بعدی تان را در فضای اکباتان خواهید ساخت، فیلم بعدی شما به چه صورت است و در چه فضایی ساخته می‌شود؟

سیدی: نه به این صورت نیست که من حتما فیلم را در فضای اکباتان بسازم بلکه فیلم نامه‌ای که الان برای ساختنش دورخیز کردم و می خواهم آن را بسازم در فضای کردستان است و یک ملودرام کاملا عاشقانه است و مایل هستم که با یک تهیه کننده خوب مذاکره کنم تا فیلم را در یک شرایط خوبی بسازم.

انتهای‌پیام/