حاشیه متن شد و دل‌ها برای شعر نسوخت/ رسانه‌ها به هر قیمتی دنبال خبر کلیک‌خور نباشند
خبرگزاری تسنیم: امینی شاعر، پژوهشگر و منتقد ادبی گفت: اگر رسانه‌ها کسانی را که بداخلاقی می‌کنند تحریم کنند و درباره‌شان حرف نزنند، فضای حاشیه‌ای که در حوزه شعر و شاعری ما ایجاد شده، از بین می‌رود.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، فرهنگ خود را در انضمامی‌ترین مسائل نشان می‌دهد، نه در الفاظ کلی و کلیات لفظی. کوچک‌ترین مسائل و دغدغه‌های اخلاقی و اجتماعی و برخوردهای روزمره تک‌تک انسان‌ها با یکدیگر، بهترین و مؤثرترین محمل‌ها برای ارتقا و انتقال پیام‌های فرهنگی است که همواره از آن‌ها غفلت می‌شود. اهالی فرهنگ کسانی نیستند که در انتزاعی‌ترین معنای خود، دارای هنر و قابلیت‌های فکری و فرهنگی‌اند و از این نظر خود را فراتر از دیگران، محق بدانند تا هنر یا قابلیتشان را هرگونه که می‌خواهند به کار گیرند و به ارزش‌های تثبیت‌شده در جامعه توجهی نشان ندهند؛ تعهد اخلاقی و اجتماعی در قبال انسان‌ها و اجتماع آن‌ها، از شروط اصلی چهره بودن فرهنگی است.
مدتی است جریانی میان شاعران فارسی‌گوی رخ نموده که بسیار نگران کننده است. شعر فارسی که از آغاز پیدایش خود، بستر ترویج و رشددادن ارزش‌های اخلاقی بوده، امروز به‌واسطه ظهور پدیده‌هایی جدید، دستخوش برخی حاشیه‌ها شده که آن را از پیشینه تاریخی‌اش دور ساخته. بی‌اخلاقی‌های ناشی از شخصی‌نگری و جداسازی‌های بی‌معنای جناحی و جوگیری‌های ناشی از هیاهوی رسانه‌ای و... شاعرانی چند را وارد بحث‌ها و حرمت‌شکنی‌هایی کرده که تنها نتیجه دامن‌زدن به آن‌ها، تضعیف فضای اخلاق‌مدارانه شعر فارسی و به‌طور عام‌تر ایجاد پرسش‌های چالش‌‌برانگیز فرهنگی و اخلاقی‌ای است که پاسخگویی به آن‌ها، دیگر به هیچ وجه کار خود این شاعران نیست و پیامدهای مخرب گسترده‌تری دارد که هرگز با شعر و شاعری نمی‌توان به اصلاح آن‌ها پرداخت.
متأسفانه در چنین آب گل‌آلودی برخی رسانه‌ها هم بیکار ننشستند و در بحرانی‌کردن فضا، از خود طرفین دعوا هم پیش افتادند و به‌بهانه‌های مختلف، اختلافات را دامن زدند. آنچه بیش از هر عامل در ایجاد چنین فضایی رخ می‌نماید، اگر صرفاً رسانه‌ها نباشند، حتماً خودنگری و برخوردهای شخصیِ جوانب دعوا بوده؛ رسانه‌ها هم البته به‌دلیل همین خودنگری و منفعت‌طلبی، به دامن‌زدن اختلافات پرداختند. در این میان آنچه غریبانه متحمل زیان‌های ناشی از خودبنیادگرایی برخی می‌شود، شعر فارسی و آئینی ما از سویی و کلیت فرهنگ و ادبیات و ادبیت ما از دیگر سو است؛ به‌قول اسماعیل امینی «کسانی که به چنین فضاهایی دامن می‌زنند، دلشان برای شعر و ادبیات نمی‌سوزد». آنچه در ادامه می‌آید گفت‌وگوی تسنیم با اسماعیل امینی پژوهشگر ادبی و شاعر درباره مشکلات اخیر حوزه شعر و شاعری کشور است.
امینی شاعر، پژوهشگر، طنزپرداز و منتقد ادبی در گفت‌وگو با تسنیم گفت: رسانه‌ها در هر حوزه‌ای، از فرهنگ و ادب و همه رشته‌های هنری گرفته تا فوتبال و سیاست و... برای کسانی که تهمت می‌زنند و افشاگری می‌کنند و بی‌ادبانه حرف می‌زنند، اصلاً نباید اعتباری قائل باشند. اگر دوستان خبرنگار و اهل رسانه ما چه در تلویزیون و رادیو و چه در خبرگزاری‌ها و سایت‌ها، صرفاً به‌فکر مخاطب زیاد نباشند و به‌اصطلاح خودشان دنبال خبر کلیک‌خور نباشند و به حاشیه‌ها دامن نزنند، قطعاً فضای قابل تحمل‌تری را شاهد خواهیم بود.
هرکس بیشتر فحش دهد، بیشتر رسانه‌ای می‌شود
به‌گفته امینی متأسفانه اوضاع خلاف این است و هرکسی که جنجال درست می‌کند و فحش می‌دهد بیشتر در رسانه‌ها مطرح می‌شود. وی در همین خصوص گفت: شما ببینید مثلاً دوربین تلویزیون زوم می‌کند روی دهان بازیکنی که فحش می‌دهد و می‌گویند: «اینجا که به داور فحش داد، شما حدس بزنید چه فحشی داد!» یعنی به‌جای اینکه تلویزیون ما زوم کند روی بازیکنی که خوش‌اخلاق است یا خوب بازی می‌کند و رفتار مناسبی دارد، زوم می‌کند روی بازیکنی که فحش می‌دهد. در چنین شرایطی برخی بازیکنان دیگر هم اگر دنبال این باشند که اسمشان در رسانه‌ها مطرح شود و شناخته شوند فحش می‌دهند نه‌اینکه خوب فوتبال بازی کنند یا اخلاق را مراعات کنند.
این شاعر و منتقد ادبی در ادامه اظهار کرد: متأسفانه چنین شرایطی در حوزه شعر و ادبیات ما هم ایجاد شده و تأسف‌بار است که بگویم تازگی‌ها باب شده که برخی از شاعران جوان به بزرگ‌ترها فحش می‌دهند و یا برای پیشکسوتان هجویه می‌نویسند. بعد این هجوها و ناسزاها از این خبرگزاری به آن خبرگزاری دست به دست می‌شود و از این سایت به آن سایت منتشر می‌شود و نفر بعدی هم که دلش می‌خواهد دیده شود، همین کار را انجام می‌دهد و فکر می‌کنند که کار خوبی انجام می‌دهند.
وی افزود: به‌نظر من اگر رسانه‌ها کسانی را که فحش می‌دهند و افشاگری یا بداخلاقی می‌کنند، تحریم کنند و درباره‌شان حرف نزنند، فضایی که اخیراً در حوزه شعر و شاعری ما ایجاد شده، کم‌کم از بین می‌رود.
پشت تریبون جای افشاگری خلاف‌کاری‌ها نیست
امینی گفت: اگر کسی درباره خلاف‌کاری یا کارهای غیرقانونی کسی اطلاعی دارد، نباید این‌ها را پشت تریبون ببرد و در چنین فضایی مطرح کند؛ جای طرح این‌گونه مباحث آنجا نیست. ما دستگاه قضایی داریم و نظام حقوقی‌ای داریم که به چنین تخلفاتی رسیدگی می‌کند. جدای از این موضوع، اساساً در اخلاق دینی ما سفارش به پنهان کردن خطاها و معایب دیگران شده است. این افشا کردن‌ها چه فضیلتی است که عده‌ای دنبال آن هستند؟
این شاعر و پژوهشگر ادبی تصریح کرد: این نوع افشاگری‌ها و داد زدن معایب دیگران بین کوچک و بزرگ ما باب شده و متأسفانه برخی از مسئولان ما از جمله وزیر و نماینده مجلس و... هم این کار را می‌کنند و جالب این است که هیچ‌کس هم اعتراضی به این‌گونه رفتارها نمی‌کند و گویا برای همه امری عادی است. امینی ادامه داد: این در حالی است که در روایات ما آمده که از مسلمان بعید است چنین کاری کند؛ یعنی مسلمان نباید به کسی تهمت و افترا بزند یا فحش بدهد و روی دیگران لقب بگذارد. اما متأسفانه این امورِ ناپسند در جامعه ما انجام می‌شود.
وی تأکید کرد: بنابراین پیشنهادی که من به جامعه فرهنگی و رسانه‌ای دارم همین است که درباره این‌گونه اشخاص و چنین رفتارهایی حرفی زده نشود و اگر چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد با یک سکوت رسانه‌ای همه‌جانبه مواجه شود.
امینی خاطرنشان کرد: شما ببینید که با زحمتی زیاد و مفید یک کتاب شعر منتشر می‌شود اما متأسفانه بسیاری از خبرگزاری‌ها خبر آن را منتشر نمی‌کنند، اما همین‌که کسی فحشی می‌دهد و یا هجویه‌ای می‌نویسد، اصحاب رسانه آن را با ذوق و شوق منتشر می‌کنند.
این پژوهشگر ادبی افزود: در حالی که کاری که از شاعر انتظار می‌رود این است که شعر بگوید و مقاله بنویسد و کتاب چاپ بکند، نه‌اینکه فحش بدهد، اصلاً هم فرقی نمی‌کند که آن شاعر چه‌کسی باشد، اساساً کار شاعر این نیست همان‌طور که کار یک ورزشکار فوتبالیست این است که برود ورزش کند و فوتبال بارزی کند، نه‌اینکه مثلاً برود بگوید علی پروین این‌طور است و علی دایی آن‌طوری است. ورزشکاری که این کار را می‌کند و رسانه‌ای که این خبر را منتشر می‌کند و در نشریه ورزشی‌اش به آن دامن می‌زند، اصلاً دلش برای ورزش نسوخته است، بلکه فقط دنبال مخاطب جمع کردن و ایجاد هیاهو است، در خصوص شعر و ادبیات هم همین‌طور است.
وی ادامه داد: بنابراین قضیه روشن است، کار فوتبالیست، فوتبال بازی کردن است، کار استاد دانشگاه درس دادن است و کار شاعر هم شعر گفتن و کتاب چاپ کردن است، اما برخی رسانه‌ها همواره دنبال حاشیه‌هایی می‌روند که اصلاً مربوط به کار اصلی این صنوف نیست و تلاش می‌کنند این‌ها را به جریان و هیاهوی خبری تبدیل کنند و به آن می‌گویند حاشیه؛ در حال حاضر هم به جایی رسیده‌ایم که حاشیه تبدیل به متن شده است، یعنی امور غیرمرتبط به کار اصلی آدم‌ها تبدیل به اصل شده است.
انتهای پیام/*