بین حقانیت مذهب و ضرورت وحدت خلط شده/ فقه مناسبات شیعه و سنی تدوین شود
خبرگزاری تسنیم: رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی گفت: اصولا ظرف تحقق وحدت، مناسبات است و ظرف تحقق مذهب، اندیشه؛ و به نظر می‌رسد عمده مشکلی که در فضای نگاه‌های طرفین (شیعه و سنی) نسبت به مقوله وحدت وجود دارد، خلط بین حقانیت مذهب و ضرورت وحدت است.
حجت‌الاسلام و المسلمین احمد مبلغی، رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی و رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، به آسیب‌شناسی موضوع وحدت در دنیای اسلام پرداخت و گفت: به نظر می‌رسد مشکلی در فضای نگاه‌های طرفین (شیعه و سنی) نسبت به مقوله وحدت وجود دارد که شاید همین باعث شده در امر تقریب توفیق و کامیابی کم بشود و آن مشکل این است که خلطی بین حقانیت مذهب و ضرورت وحدت واقع شده است. در حقیقت هر مذهبی خود را برحق می‌بیند و چون برحق می‌بیند نمی‌تواند با وحدت رابطه برقرار کند و تصورش این است که حق با غیرحق وحدت می‌کند.
وی ادامه داد: در حالی که اشتباه اینجاست که اصولا وحدت دارای خاستگاهی غیر از خاستگاه فکری است که مذاهب با توجه به آن خاستگاه، معنا پیدا می‌کنند و شکل می‌گیرند. مذهب اصولا همچنان که از نامش پیداست آمده تا فکری را برای رسیدن به دین ارائه کند (اعم از کلامی و فقهی و سلوکی و رفتاری و...). پس خاستگاه مذهب فکر و اندیشه است و اگر چه این فکر و اندیشه راه به عمل می برد، اما خاستگاهش فکر و اندیشه است.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی افزود: ما باید بپذیریم وحدت اصولا خاستگاهش فکر نیست و نیامده تا فکرها را یکی بکند، بلکه خاستگاه و جایگاه و محل تجلی و بروز و تحقق وحدت، مناسبات انسان‌ها با هم است. چون این‌گونه است حتی این وحدت و انسجام ممکن است بین مسلمان و غیرمسلمان در پاره‌ای از عرصه‌های زندگی به وقوع بپیوندند که از آن تعبیر به همزیستی می‌کنیم.
وی گفت: بنابراین وحدت نوعی همزیستی بین مسلمانان است و بدین معناست که فکر را به رغم همه اختلافات آن، در محدوده فکر نگه داریم؛ ولی هنگامی که به مرحله عمل و مناسبات و ارتباط می‌رسیم، در آنجا همدیگر را تحمل کنیم و رفتار وساختاری را شکل دهیم که بتوانیم به رغم داشتن فکرهای مختلف،کنار هم قرار بگیریم، البته این لوازم و اقتضائاتی دارد و از جمله آن که به همدیگر باید احترام بگذاریم و نیازمان را نسبت دیگری ابراز کنیم و دیگری هم نیازش را در فضای زندگی به ما ارائه کند. مذاهب باید در این فضا بر مشترکات اسلامی تأکید کنند و هر دو اهداف واحدی را که خدمت به دین مشترک (اسلام) را دنبال می‌کند، در پیش بگیرند.
حجت‌الاسلام مبلغی اضافه کرد: اصولا ظرف تحقق وحدت، مناسبات است و ظرف تحقق مذهب اندیشه و فکر است. البته این بدان معنا نیست که وقتی می‌گوییم ظرف تحقق مذهب اندیشه و فکر است، این فکر و اندیشه به عمل راه نمی‌برد. طبعا هر کسی فکر و اندیشه خود را در فضای اختصاصی خود پی می‌گیرد (مثلا شیعه در فضای اختصاصی خود به همان اندیشه خود عمل می‌کند و سنی هم همین‌طور)، ولی در فضای مناسبات با غیرمذهب خود باید به قواعدی تن در دهد و وحدت همان تن در دادن به این قواعد است. وحدت به این معناست و اشتباه ما این است که برای مذهب هم خاستگاه فکر و اندیشه و هم خاستگاه تنظیم مناسبات قائل شده‌ایم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر ضرورت تدوین فقه مناسبات شیعه و سنی با مشارکت علمای مذاهب عنوان کرد: این پیشنهاد باید در فضای علمی بین علما و فقهای شیعه و سنی بررسی شود و طبعا فقهی که به موضوعات جزئی پرداخته، نمی‌تواند نسبت به یک موضوع کلان اجتماعی که سرنوشت همه موضوعات جزیی درون آن نظم پیدا می‌کند، بی‌تفاوت باشد. امروز فضای امت اسلام درگیر تحولات جدید است و اگر ما به این موضوعات نپردازیم ممکن است فضای جامعه اسلامی دچار انشقاق شود و در آن صورت نه‌تنها شیعه و سنی، بلکه کلیت اسلام آسیب می‌بیند.
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی تصریح کرد: در تدوین فقه مناسبات، اگر مبنا را فقط فقه شیعه یا فقه سنی قرار دهیم، مقاومت‌ها و مخالفت‌هایی از سوی طرفین صورت می‌گیرد، بنابراین باید منابع مشترک و مورد قبول هر دو مذهب را مد نظر قرار دهند و اگر فقهای جهان اسلام بر اساس مشترکات و روایات اجماعی پیامبر(ص) چنین مسائلی را تدوین می‌کردند، امروز شاهد چنین فجایعی در جهان اسلام از سوی گروهی جاهل و نادان نبودیم.
انتهای پیام/