ادعای فیاض درباره رکود حکمت صدرایی و محافظه‌کاری صدرائیان
خبرگزاری تسنیم: عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران گفت: اگر بخواهیم در حوزه تمدن‌سازی و علوم اجتماعی اسلامی رشد کنیم، باید به فلسفه اعتباری شیخ انصاری و امام(ره) برگردیم. اگر بخواهیم به ملاصدرا برگردیم به انحطاط خواهیم رسید.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست «میراث اسلامی و علوم انسانی مدرن» عصر امروز، 21 بهمن‌ماه در بخش دوم با گفت‌وگوی حجت‌الاسلام حمید پارسانیا و ابراهیم فیاض اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران در تالار شهید مطهری دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران ادامه یافت.
ابراهیم فیاض عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در این نشست با بیان اینکه دو جریان فراماسونری و بهائیت که تاثیر به سزایی در تشکیل حکومت پهلوی و ادامه حیات آن داشتند از دل حکمت صدرایی بیرون آمدند، گفت: این دو جریان منحرف بودند که پلوی را بنیان نهادند و مثلا فراماسونری تا پله‌های بالای این سلطنت نفوذ کرده بود. در دوره مشروطه فعالیت‌های آخوند خراسانی و میرزای نائینی باعث شد التقاط فلسفه ملاصدرا با اصول و فقه شد، اگر چه هر دو این‌ها بعدها از کارشان پیمان شدند، به هر حال این باعث برخی انحرافات تاریخ و اجتماعی گردید.
نقد آرای آخوند خراسانی و میرزای نائینی، زمینه‌ساز فکری انقلاب اسلامی شد
فیاض ادامه داد: کارهای ایشان باعث محو شدن فلسفه اعتباری شیخ انصاری شد و اساسا این مکتب رو به نابودی بود. بعد از دوره مشروطه امام خمینی و آیت‌الله بروجردی به نقد آراء آخوند خراسانی و میرزای نائینی پرداخته و اظهار کردند که چرا باید فلسفه ملاصدرا را وارد فقه کرد، این نقدهای اندیشه‌ای بستر فکری‌ای را فراهم کرد که از دل آن انقلاب اسلامی بیرون آمد.
وی گفت: به نظر من اگر بخواهیم در حوزه تمدن‌سازی و علوم انسانی و اجتماعی به پیشرفت‌هایی برسیم، باید به فلسفه اعتباری شیخ انصاری و امام(ره) برگردیم. باید بدانیم که اگر بخواهیم به ملاصدرا برگردیم به انحطاط خواهیم رسید.
انتقاد فیاض از رکود فلسفه نوصدرایی و سکوت صدرائیان
این پژوهشگر علوم اجتماعی گفت: تفکر صدرایی در حوزه اجتماعیات ما را به دور می‌رساند و نتیجه این دور چیزی جز سکوت نیست. اوضاع رکود و سکوت متفکران امروز صدرایی در برابر مسائل اجتماعی به همین دلیل است. این تفکر همچنین در برابر علم دینی و علوم انسانی هم کاملا سکوت کرده و رویکرد محافظه‌کارانه‌ای دارد. حضرت آیت‌الله جوادی آملی یکی از چهره‌های این جریان فکری هستند که هم در برابر علم و هم در مقابل مسائل اجتماعی سکوت کرده‌اند و فعالیت خاصی را در این حوزه‌ها از ایشان شاهد نیستیم. ایشان اخیر هم درباره علم دینی فرمودند که همه علوم دینی هستند و به تفکیک‌های علم سکولار و علم دینی قائل نیستند.
آیت‌الله حسن‌زاده آملی گفت: من صدرایی نیستم
وی افزود: روزی حدود 2 ساعت در خدمت حضرت آیت‌الله حسن‌زاده آملی بودم و از ایشان سوال کردم که شما صدرایی هستید؟ ایشان فرمودند نه من صدرایی نیستم.
عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی علوم انسانی در بخش دیگری از سخنانش گفت: بنا بر آیات قرآن ما حکمت ابراهیمی داریم که در یک معنا در برابر حکمت صدرایی قرار می‌گیرد، کلاصدرا برهان را عرفانی کرده اما حکمت ابراهیمی عرفان را برهانی می‌کند و بین این دو رویکرد تفاوت‌های بنیادینی وجود دارد. در عالم اسلام ما بدون اعتباریات حکمت نخواهیم داشت، اتفاقا اهل سنت می‌گویند حکمت همان فقه و اصول است.
امام خمینی(ره) و آرمان افلاطونی
وی درباره تاثیر امام(ره) گفت: امام در همین مسیر حرکت می‌کردند و توانستند به واسطه حکمتی که داشتند فضای باز اجتماعی را ایجاد کنند که امکان وقوع هر گونه دیکتاتوری را ناممکن کنند. این همان دموکراسی همراه با فضیلت است که افلاطون سال به دنبال آن بود و برای آن تلاش می‌کرد و می‌گفت باید یک حکیم در راس حکومت قرار بگیرد. امام با همین دموکراسی با فضیلت توانست مقابل بنی‌صدر که می‌خواست دیکتاتوری را حاکم کند ایستاد.
فیاض ادامه داد: رهبر انقلاب هم با همین حکمت توانسته‌اند مقابل دیکتاتوری‌های برخی در این نظام قرار بگیرند. بنابراین پناه بردن به ساختار فلسفه صدرایی و غفلت از فلسفه اعتباری فقهایی مانند شیخ انصاری و امام راحل ما را تهدید می‌کند و به انحطاط می‌کشاند.
به گفته فیاض در ساختار عرفانی فلسفی که پیش از ملاصدرا هم وجود داشته و قصد آن عرفانی کردن برهان بوده است معنای امات جایگاهی ندارد و به جای آن خلافت قرار می‌گیرد؛ ما در مولانا چنین رویکری را می‌بینیم و حافظ هم اوج این نگاه را از آن خود کرده است. همچنین روشنفکری دینی ما هم به جای رفتن به سوی امامت به سمت خلافت رفته است.
انتهای پیام/
