از بوی پیراهن یوسف تا خانه‌ای روی آب
خبرگزاری تسنیم: دهه ۷۰سینمای جشنواره فیلم فجر، فصل حرکت فیلم‌سازان در کنار مسائل سیاسی و اعتقادی بود که به سمت سینمای معناگرا سوق داده می‌شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، دهه دوم جشنواره بین‌المللی فیلم فجر با فراز و فرودهای زیادی مواجه شد، دوره‌ای که از فیلم‌هایی با مضمون دفاع مقدس و جنگ فاصله گرفته شد و به فیلم‌های خانوادگی و اجتماعی بیشتر پرداخته شد.
در دهه 70 اکثرسینماگران و کارگردانان سینمای ایران بیشتر بر اثرات و دست‌آوردهای جنگ تحمیلی بر خانواده‌ها و اجتماع متمرکز شدند و جشنواره بین‌المللی فیلم فجر نیز در دهه 70 میزبان بهترین‌های این دهه شد.
در دهمین دوره جشنواره فیلم فجر در سال 1370، بهروز افخمی، خسرو سینایی، فرهاد صبا، رسول ملاقلی‌پور و پرویز مقدم به عنوان داوران این دوره از جشنواره با اهدای سیمرغ بلورین بهترین فیلم نخست به "بدوک" ساخته مجیدی مجیدی، نخستین سیمرغ بلورین را به مجید مجیدی اعطا کردند.
"نیاز" ساخته علیرضا داودنژاد با وجود رقبای مهمی چون دلشدگان، بانو و ناصرالدین شاه آکتور سینما، سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از آن خود کرد و علی حاتمی در آخرین حضور خود هم در جشنواره فیلم فجر نتوانست هیچ کدام از سیمرغهای اصلی جشنواره را با خود به خانه ببرد.
شگفتی جشنواره دهم اهدای جایزه ویژه هیئت داوران به مسافران بهرام بیضایی بود.
در یازدهمین دوره از جشنواره در سال 1371، ابراهیم حاتمی کیا با از "کرخه تا راین" سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره یازدهم را از دستان شهید سیدمرتضی آوینی، عزت الله انتظامی، عزیزالله حمیدنژاد، اسفندیار شهیدی، سیدمهدی شجاعی دریافت کرد.
سیمرغ بهترین کارگردانی را سیروس الوند برای یک بار برای همیشه به خانه برد و سیمرغ بهترین فیلمنامه نیز به مهرجوئی رسید تا سینماگران متعلق به دوره پیش از پیروزی انقلاب نیز سهمی در دروی جوایز بزرگ‌ترین جشن سینمای ایران داشته باشند.
یکی از نکات جالب دوره یازدهم، حضور فیلمی از جواد شمقدری معاون سینمایی فعلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جشنواره بود که اتفاقا سیمرغی بلورین نیز در بخش بهترین فیلم اول را برایش به ارمغان آورد.
در دوره دوازدهم در سال 1372، نتیجه چیدمان سیدمهدی شجاعی، جواد شمقدری، عباس کیارستمی، مجیدی مجیدی و فریدون ناصری در ترکیب هیئت داوری دوازدهمین جشنواره فیلم فجر این بود که جایزه ویژه هیئت داوران این دوره به حماسه مجنون و تیک تاک تعلق گرفت.
در این دوره فیلم‌هایی چون همسر، تاواریش، جنگ نفتکش‌ها و روز فرشته حضور داشتند که نتوانستند از سد نگاه غالب هیئت انتخاب عبور کنند.
در دوره سیزدهم درسال 1373، سیمرغ بهترین فیلم به روز واقعه، سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول را نیز برای فیلم بادکنک سفید دادند.
در چهاردهمین دوره جشنواره فیلم فجر در سال 1374، مجید مجیدی با دومین فیلم خود یعنی پدر، گامی بلند در راستای کسب هویتی ویژه به عنوان سینماگری شاخص و صاحب سبک در سینمای ایران برداشته و ترکیب مسعود جعفری جوزانی، محمد رجبی، خسرو سینایی، جواد شمقدری و نادر طالب زاده، چاره‌ای نمی‌بینند جز تقدیری ویژه از این تلاش که در قالب اهدای سیمرغ بلورین بهترین فیلم رقم می‌خورد.
در این دوره فیلم پدر رقبای سرسختی چون بازمانده، لیلی با من است، بوی پیراهن یوسف و سفر به چزابه را پیش رو داشت. بازمانده، آخرین اثر سینمایی سیف الله داد، فیلمی خوش ساخت است که جایزه ویژه هیئت داوران را از آن خود می‌کند.
سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه به لیلی با من است رسیده و کیومرث پوراحمد برای خواهران غریب سیمرغ کارگردانی می‌گیرد.
نکته جالب دوره چهاردهم شکست دو فیلم برج مینو و بوی پیراهن یوسف ابراهیم حاتمی کیا در کسب سیمرغهای اصلی جشنواره است.
در سال 1375، جهانگیر الماسی، محمد رجبی، نادر طالب‌زاده، ابراهیم فروزش و رسول ملاقلی‌پور در پانزدهمین جشنواره فیلم فجر، سه سیمرغ بلورین بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه را به مجید مجیدی اعطا کردند.
هم‌چنین "سرزمین خورشید" احمدرضا درویش جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره را دریافت کرد.
آژانس شیشه‌ای دروازه نو به روی سینمای ایران
در شانزدهمین دوره جشنواره فجر در سال 1376، همه چیز در این دوره حول محور یک فیلم می چرخد و بس، در حالی که 8 ماه بیشتر از انتخابات دوم خرداد نگذشته، آژانس شیشه‌ای به عنوان یکی از سیاسی‌ترین آثار سینمای ایران تا آن زمان، از سوی عزت‌الله انتظامی، کیومرث پور احمد، احمد رضا درویش، فرشته طائرپور و مجید مجیدی مورد توجه قرار گرفته و اکثر قریب به اتفاق سیمرغ های اصلی و فرعی جشنواره شانزدهم را درو می‌کند.
میزان سیمرغهای دریافتی از سوی آخرین فیلم ابراهیم حاتمی کیا به قدری است که حتی مجری مراسم اختتامیه را نیز دچار سرگیجه می‌کند.
سینمای دوم خرداد در حال تولد است و آژانس شیشه‌ای به عنوان نمونه و ویترین این نوع سینما با دریافت بیش از 9 سیمرغ بلورین، به شکلی تمام عیار در برابر مخاطبان حیرت زده خود عرض اندام می‌کند.
در سال 1377 و هم‌زمان با هفدهمین دوره جشنواره فیلم فجر هیوای رسول ملاقلی پور پس از پرواز در شب، دومین سیمرغ بهترین فیلم را از دستان احمدرضا درویش، یدالله صمدی، کیانوش عیاری، فرهاد مهرانفر و داود میرباقری دریافت می‌کند.
این بار سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی نیز به سازنده بهترین فیلم اهدا می‌شود.
ابراهیم حاتمی کیا با روبان قرمز تنها توانست سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی بخش بین‌الملل جشنواره را از آن خود کند.
نکته عجیب این دوره از جشنواره بی توجهی هیئت داوران بخش مسابقه سینمای ایران به "رنگ خدای" مجید مجیدی بود که البته این مورد در بخش بین‌الملل و توسط داوران آن بخش جبران شده و سیمرغ بلورین بهترین فیلم را برای او به ارمغان آورد.
در هجدهمین دوره جشنواره فیلم فجر در سال 1378 و هم‌زمان با اوج گیری تنش‌های سیاسی و رسوخ آن به زیر پوست جامعه، برخی از سیاسی‌ترین فیلم‌های ساخته شده تا آن زمان که به شکلی بی پرده به نمایش و نقد مناسبات سیاسی موجود می‌پرداختند، به نمایش درآمدند.
اعتراض و متولد ماه مهر از جمله این آثار هستند که اتفاقاً هر دو از سوی هیئت داوران بخش مسابقه سینمای ایران، متشکل از شهرام اسدی، محمد بزرگ نیا، امین تارخ، کمال تبریزی و نعمت حقیقی نادیده گرفته شدند.
ترکیب فوق عوض توجه به محتوای سیاست زده برخی فیلم ها تصمیم گرفتند اثر تلخ اما دلنشین کارگردان خاموش سال های بعد از پیروزی انقلاب را با اهدای دو سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی مورد توجه قرار دهند و بدین ترتیب بود که بوی کافور عطر یاس بهمن فرمان آرا با دریافت این دو سیمرغ بدل به مهم ترین فیلم جشنواره هجدهم شد.
در سال 1379 و حضور مجید مجیدی با فیلم "باران" در نوزدهمین دوره از جشنواره، تکلیف را از همان اول برای همه روشن کرد.
مجتبی راعی، جواد طوسی، فرامرز قریبیان، رسول ملاقلی پور، تورج منصوری، سید ضیا هاشمی و محمدرضا هنرمند جایزه بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را به او اعطا کردند.
نکته قابل توجه در این دوره حضور بهرام بیضایی با فیلم "سگ کشی" پس از 10 سال سکوت در عرصه کارگردانی فیلم بود که با سیمرغی بلورین برای فیلمنامه جواب داده شد.
"زیر نور ماه" ساخته رضا میرکریمی با بردن دوربین به زوایای خصوصی زندگی یک طلبه، برخی عرصه‌ها را که تا آن دوره خط قرمز به شمار می‌رفت درنوردید و جایزه ویژه هیئت داوران را از آن خود ساخت.
در بیستمین دوره از جشنواره فیلم فجر نیز "کاغذ بی خط" مورد توجه جمشید ارجمند، بابک بیات، پرویز پرستویی، کیومرث پوراحمد، نعمت حقیقی، مجید مجیدی و هارون یشایایی قرار نگرفت تا بهمن فرمان آرا با "خانه‌ای روی آب" جایزه بهترین فیلم را برای دومین بار به خانه ببرد.
در دوره بیستم با ابتکار محمد مهدی عسگرپور، دبیر وقت جشنواره از 7 صنف سینمایی یک نماینده در جمع داوران بخش مسابقه سینمای ایران قرار گرفت به این امید که حرف و حدیث‌ها کمتر از دوره‌های گذشته شود.
رسول صدر عاملی نیز با فیلم "من ترانه 15 سال دارم" پس از سال‌ها حضوری موفق را در جشنواره بیستم تجربه کرد.
گزارش از زینب کلانتری
انتهای پیام/ آ