بورس را از فضای گلخانه‌ای خارج کنید
خبرگزاری تسنیم: تصمیمات اتخاذ شده در لایحه بودجه سال ۹۳ که به تأیید نمایندگان مجلس هم رسیده، شرکت‌های بورسی را از تنفس در محیط گلخانه‌ای محروم کرده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، «بورس را از فضای گلخانه‌ای خارج کنید»عنوان مطلبی است روزنامه جمهوری اسلامی در ستون سرمقاله خود به چاپ رساند:
شاخص بازار سهام طی چند هفته اخیر دائماً افت کرده و این استمرار در روند نزولی، مسئولان دولتی را به تکاپو انداخته است تا فکری بکنند، فکری برای جلوگیری از ادامه افت شاخص و احتمالاً خروج نقدینگی از این بازار.اما براستی چرا افت شاخص بورس این همه هیاهو و تکاپو به دنبال دارد بطوری که از وزیر و وکیل گرفته تا مسئولان دولتی بازار سرمایه هر کدام به نوعی سعی می‌کنند افت شاخص را موقتی، قابل برگشت و... ارزیابی کنند و جلسات پی در پی برای اتخاذ تصمیماتی تشکیل دهند که روند نزولی را متوقف کند؟ برای یافتن پاسخ این پرسش‌ها چند نکته را باید در نظر گرفت.
الف - متأسفانه بورس از زمان دولت‌های نهم و دهم به علل مختلف دارای جایگاه غلطی در اقتصاد ایران شد ودولتمردان وقت نگاهی حیثیتی نسبت به آن پیدا کردند. مشکلات فراوان در حوزه‌های مختلف اقتصاد که علت اصلی آنها سوءمدیریت و سیاست‌های نادرست دولت وقت بود، در کنار فرصت طلایی عرضه سهام شرکت‌های مشمول اصل چهل و چهار این امکان را برای بازار سرمایه بوجود آورد که از رونق نسبی در مقایسه با سایر بازارها برخوردار شود.از سوی دیگر افزایش غیرقابل چشم پوشی قیمت جهانی نفت هم که به بالا رفتن قیمت محصولات پتروشیمی و... منجر شده بود، ارزش سهام شرکت‌های مرتبط مانند پتروشیمی‌ها، پالایشگاهها و... را چنان بالا برده بود که تأثیری عمیق در افزایش شاخص برجا گذاشتند.
مجموعه این عوامل، شاخص بورس را به تابلوی افتخار دولت‌های نهم و دهم تبدیل کرده بود که سعی می‌کرد هر نقدی به سیاست‌های اقتصادی نادرستش را با استناد به این تابلو پاسخ دهد.تا اینجای ماجرا شاید چندان عیبی نداشت ولی مشکل از زمانی آغاز شد که همین رونق نسبی و بازدهی قابل قبول، عده‌ای از مردم عادی و بی‌تجربه را بر آن داشت تا سرمایه‌ها و پس اندازهای اندک خود را به بازار سهام وارد کنند. ناکارآمدی نظام بانکی در حفظ و جذب نقدینگی و تبلیغات وسیع دولت هم به این مهاجرت دامن زد تا طی چند سال شاهد افزایش تعداد سهامداران خرد و کم تجربه در بورس باشیم.این شرایط با اینکه می‌توانست درصورت اعمال مدیریت صحیح و غیرسیاسی توسط دولت یک فرصت برای اقتصاد ایران به حساب آید متأسفانه به یک تهدید تبدیل شد چرا که کثرت سهامداران غیرحرفه‌ای که درک صحیحی از اقتضائات سرمایه‌‌گذاری در بورس را نداشتند، رفتارهای هیجانی و تأثیرپذیری از مؤلفه‌های سیاسی، شایعات و... را به شدت افزایش داد. این وضعیت در واقع چراغ سبزی به دشمنان کشور بود تا بتوانند هر زمان نیاز داشتند با ارسال علائم تهدید کننده یا حتی انتشار شایعات صف‌های فروش سهام را در بورس پرتعداد کنند. در دولت یازدهم اگرچه تا حدودی شاهد تغییر رویکرد مدیریت کلان در اقتصاد کشور بودیم اما دو اتفاق باعث شد شرایط چندان تفاوتی نسبت به قبل نکند؛ نخست اینکه دولتمردان نمی‌خواستند با تن دادن به واقعی کردن محیط قیمت‌گذاری سهام که ناگزیر به افت شاخص منجر می‌شد، نمره منفی از رونق افتادن بورس در کارنامه‌شان ثبت شود و دوم اینکه عدم تغییر در مدیریت سازمان بورس عملاً فضا و امکان نقد و تصحیح روش‌های نادرست گذشته را از بین برد.
اما اکنون وضعیت قدری تغییر کرده است؛ تصمیمات اتخاذ شده در لایحه بودجه سال 93 که به تأیید نمایندگان مجلس هم رسیده، شرکت‌های بورسی را از تنفس در محیط گلخانه‌ای محروم کرده است. افزایش قیمت گاز خوراک پتروشیمی‌ها از 5/2 سنت به 15 سنت که به معنای پایان رانت در این صنعت است، افزایش بهره مالکانه و وضع عوارض صادراتی برای صادرات سنگ آهن، احتمال کاهش تعرفه واردات خودرو در کنار افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی که حتی دامنه آن به سود اوراق مشارکت بانک مرکزی هم کشیده شده است مجموعه عواملی هستند که باعث کاهش درآمدهای رانتی شرکت‌های بورسی در برخی حوزه‌ها و تعدیل رو به واقعیت ارزش سهام آنها شده است. طبیعی است که چنین تغییری، شاخص را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
این اتفاق مبارک که باید آن را به فال نیک گرفت متأسفانه با واکنش‌های منفی گسترده‌ای مواجه شده است. مجموعه صاحبان واکنش‌ها را می‌توان در دو گروه دسته بندی کرد؛ دسته نخست مسئولان ارشد اقتصادی دولت هستند. این مسئولان که در رأس آنان وزیر اقتصاد قرار دارد طی روزهای اخیر تلاش کرده‌اند با بیان سخنان امیدوار کننده به سهم خود از افت بیشتر شاخص و خروج سرمایه گذاران از بورس جلوگیری کنند. این رفتار اگر در حدی که به مدیریت فضای روانی و غیرمنطقی حاکم بر بورس کمک کند باقی بماند، قابل قبول و از یک مسئول دولتی درحد وزیر اقتصاد پذیرفته شده است ولی اگر دامن این رفتارها به فشار برای تغییر مصوبات بودجه‌ای مجلس در مورد قیمت خوراک پتروشیمی‌ها و... منجر شود، تکرار اشتباهات دولت گذشته خواهد بود.
در این میان، یادآوری این نکته به وزیر اقتصاد هم لازم است که‌ای کاش وزیر محترم همانقدر که دغدغه حمایت از سهامداران خرد بازار سرمایه را دارند، نگران پس اندازهای اندک سپرده‌گذاران خود در بانکها هم باشند که طی 8 سال گذشته به علت سیاست‌های نادرست دولت‌های نهم و دهم، هر روز از قدرت خرید و ارزش سپرده هایشان در بانکها کاسته شده است.دسته دوم تکاپو کنندگان، برخی مدیران بازار سهام هستند. تلاش این مدیران که بخشی از شرایط امروز بدون تردید محصول اشتباهات آنان در سیاستگذاریهای کلان در بازار سهام طی سال‌های گذشته است به شدت در تلاش هستند تا به شیوه‌های مختلف از ادامه افت شاخص جلوگیری کنند. در این مسیر نیز آشکارا و پنهان به بزرگنمایی نقش بررسی در جذب نقدینگی دست می‌زنند. تکرار این ادعای غیردقیق که افت شاخص و خروج بخشی از نقدینگی موجود در بازار سهام ناگزیر به هجوم این نقدینگی به بازار مسکن و گران شدن ملک و... می‌انجامد، مصداق یکی از این بزرگنمایی‌ها است، چرا که با وجود نقش آفرینی بورس در جذب نقدینگی به نظر نمی‌رسد این بازار سهام آنچنان پررنگی در جمع‌آوری نقدینگی طی سال‌های اخیر ایفا کرده باشد که اکنون با خروج بخشی از نقدینگی از درون آن، شاهد تورم باشیم.
واقعیت این است که طی سال‌های اخیر به دلائلی که برخی از آنها به اختصار توضیح داده شد، بورس در کشور ما از جایگاه واقعی خود فاصله گرفته و کارکردهای اصلی این بازار تحت الشعاع قرار گرفته است.از این رو به نظر می‌رسد باید به این اشتباهات پایان داد؛ این سخن درست است که بورس، دماسنج اقتصاد و تابلوی شرایط اقتصادی کشورها است اما این اشتباه است که به جای تصحیح وضعیت اقتصاد، آینه و دماسنج را دستکاری کنیم. به عنوان مثال نباید به بهانه عدم کاهش شاخص، روند نادرست قیمت‌گذاری خوراک پتروشیمی‌ها را ادامه دهیم.از سوی دیگر باید به نگاه تبلیغاتی و سیاسی بازار سهام و شاخص بورس پایان داد و افکار عمومی را نسبت به اقتضائات و جنس افت و خیزهای بورس توجیه کرد تا افراد کم تجربه، سرمایه‌های اندک خود را در معرض ریسک فراز و فرودهای بورس قرار ندهند و در وضعیت کاهشی شاخص، ناگزیر از حمایت‌های نادرست سهامداران خرد نباشیم.
منبع:روزنامه جمهوری اسلامی
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.