شرمن: نمی‌خواهیم که قدم اول در توافقات هسته‌ای تنها قدم یا آخرین قدم باشد
خبرگزاری تسنیم: معاون وزیر خارجه آمریکا تأکید کرد: مذاکرات هسته‌ای اخیر در وین سازنده بوده است و طرفین به پیشرفت‌هایی دست یافته‌اند و دستیابی به سند اقدام مشترک کمی اعتماد سازی کرده است اما نمی‌خواهیم که قدم اول، تنها قدم یا آخرین قدم باشد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا و مذاکره کننده ارشد این کشور در مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5، در مصاحبه خود با صدای آمریکا که امروز (جمعه) منتشر شد، تأکید کرد که دستیابی به سند اقدام مشترک کمی اعتماد سازی کرده است اما نمی‌خواهیم که قدم اول، تنها قدم یا آخرین قدم باشد.
وی در عین حال گفت: دستیابی به توافق جامع بسیار سخت‌تر از قدم اول خواهد بود و یک کار پرمشقت به نظر می‌رسد.
در ادامه مشروح این مصاحبه در اختیار خوانندگان قرار می‌گیرد:
سؤال: شما از پیشرفت صحبت کردید و حال روزی برای دور بعدی مذاکرات هم تعیین شده است. یکی از مقامات غربی در طول این مذاکرات به خبرنگاران گفته بود که مذاکرات به‌طرز شگفت انگیزی خوب پیش میرود، چرا شگفت انگیز؟ آیا طرف گفت‌وگو با ایران توقع دیگری داشت؟
وندی شرمن: من ممکن است که دیپلمات غربی باشم اما کسی که این جمله را گفته است، من نبودم. اما من به مذاکرات وین برای شگفت زده شدن یا نشدن نیامدم. من با هیئت همراهم با آمادگی کامل به وین آمدم تا کار را پیش ببرم و درباره همه مسائلی که باید در زمینه توافق جامع صحبت شود گفت‌وگو کنم، مسائلی که به آمریکا و جامعه بین‌المللی اطمینان می‌دهد که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نخواهد کرد و جامعه بین المللی به ماهیت تماماً صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران اعتماد کند.
آنچه می‌توانم بگویم اینکه ما خرسند هستیم که در اتاق مذاکره همگی حرفهای، متمرکز، مصمم و متعهد بودند که به کار برسند و ببینند که آیا می‌توانیم به یک توافق جامع دست پیدا کنیم که ما را به آن هدف‌ها برساند. من نمی‌دانم که ما به آنجا می‌رسیم، اما می‌دانم که همه متعهد هستیم برای آن تلاش کنیم.
سؤال: یک بار دیگر به سؤال اولم برگردم، یعنی روند طوری پیش میرود که شما توقع داشتید پیش برود؟
شرمن: خوب، هیچ‌وقت هیچ‌چیز مشخص نیست. اما ما یک آشنایی از یکدیگر در روند مذاکرات برای دستیابی به سند اقدام مشترک پیدا کرده‌ایم و به‌نظرم با توجه به این سند ما متوجه شده‌ایم که هرکدام می‌توانیم تعهداتی بدهیم و به آنها عمل کنیم.
به‌نظرم این موضوع کمی اعتماد سازی کرده است تا به کار روی رسیدن به توافق جامع بپردازیم. در نتیجه مثل هر مذاکراتی، ما هم یک‌سری مذاکرات اولیه برای دستیابی به قدم اول داشتیم. اما نمی‌خواهیم که قدم اول، تنها قدم یا آخرین قدم باشد. در نتیجه این توافق جامع که دستیابی به آن بسیار سخت‌تر از قدم اول خواهد بود و یک کار پرمشقت به نظر می‌رسد.
اما آنچه در وین مایه خرسندی بود این است که همه طرفین متوجه این موضوع هستند، درباره هدف جدی هستند و در عین حال، درباره چشم‌اندازهای خود بسیار صریح هستند. ما حوزه‌هایی را یافتیم که می‌توانیم درباره آن توافق داشته باشیم و البته حوزه‌هایی هم هستند که ما خیلی اختلاف نظر داریم و موضوعات سختی خواهد بود. اما واقعیت این است که همگی، همه‌چیز را روی میز گذاشته‌اند و می‌دانیم باید به چه مسائلی رسیدگی شود، و برای این منظور به کار خود ادامه می‌دهیم.
سؤال: از موضوعات سخت سخن گفتید. وقتی ایران این دور از مذاکرات را آغاز کرد از نتیجه برد ــ برد سخن گفت که از نگاه ایران برد را می‌توان به رفع تحریم‌ها در زمینه برنامه هسته‌ای‌اش تعبیر کرد. ما هرروز از داخل ایران، از سختی‌های وضعیت اقتصادی در نتیجه تحریم‌ها می‌شنویم، نه‌فقط مسائل مرتبط با دارو یا اقلام بشردوستانه، بلکه زندگی ایرانی‌ها به‌طور کلی تحت الشعاع این وضعیت است. شما چه چشم‌اندازی را برای این وضعیت در ارتباط با تحریم‌ها می‌توانید برای مردم ایران ترسیم کنید؟
شرمن: تحریم به خودی خود، «هدف» نیست؛ بلکه ابزاری است برای رسیدن به هدف نهایی. تحریم‌ها برای این اعمال شدند تا ایران را وادار کند که درباره تصمیم‌هایی که می‌گیرد فکر کند و به میز مذاکره بیاید.
ما تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد را داشته‌ایم که به‌نمایندگی از همه جامعه بین‌المللی بر ایران اعمال شده است چرا که ماهیت برنامه هسته‌ای ایران آن‌چنان ژرف بود که شش قطعنامه شورای امنیت داریم که برخی از آنها قطعنامه تحریمی هستند.
این تحریم‌ها اعمال شد تا ایران نگرانی جامعه بین‌المللی را جدی بگیرد. ایران این کار را شروع کرده و برنامه اقدام مشترک قدم اول در این زمینه است. در نتیجه ما در طول این شش ماه شاهد تعلیق هدفدار و محدود برخی تحریم‌ها هستیم و همچنین آزاد شدن مقداری از پول‌های بلوکه شده ایران.
در نتیجه برای مردم ایران چشم‌انداز رفع همه تحریم‌ها وجود دارد، اما این احتیاج به یک توافق جامع دارد که به همه جوانب برنامه هسته‌ای ایران می‌پردازد و به جامعه بین‌المللی اطمینان می‌دهد که ایران نمی‌تواند به سلاح اتمی دست یابد و این برنامه تنها ماهیت صلح‌آمیز دارد. این می‌تواند برای ایران، اقتصاد و مردمش بسیار مثبت باشد. لازمه آن توافق جامعی است که همه ما بتوانیم بر سر آن توافق کنیم.
سؤال: شما چند بار به برنامه اقدام مشترک اشاره کردید که یک ماه از آغاز اجرای آن می‌گذرد. این روند در حالی آغاز شده است که ما گزارش‌هایی می‌شنویم در رسانه‌های مختلف، که موانعی بر سر راه اجرا وجود دارد، اینکه مثلاً در مورد بیمه نفتکش‌ها که از جمله موارد برنامه اقدام مشترک بوده و رفع تحریم شده، شرکت‌ها آماده ارائه خدمات به ایران نیستند چرا که بیم دارند که این تنها یک قرارداد کوتاه‌مدت باشد، شما در این باره چه فکر می‌کنید؟
شرمن: به هر حال در قدم اول هم مشکلاتی وجود دارد. همه مکانیزم‌ها درباره تحریم‌های هدفدار و محدود به کار گرفته شده‌اند. اتحادیه اروپا و آمریکا همه کارهایی را که در این زمینه متعهد به انجام آن شده‌اند کرده‌اند.
ما بخش خصوصی را ترغیب کرده‌ایم که از این مکانیزم‌ها استفاده کنند. همه تحریم‌ها برطرف نشده، اما برای آن تحریم‌هایی که به‌صورت محدود رفع شده‌اند، مجوز صادر می‌کنیم.
رفع تحریم‌های هدفدار و محدود درست است که برای شش ماه است اما اگر به توافق جامع دست پیدا کنیم، خوب، همه این‌ها هم تمدید می‌شوند. در نتیجه راه‌های زیادی برای قدم گذاشتن به پیش برای مردم ایران و بخش خصوصی ایران وجود دارد و ما آنها را ترغیب می‌کنیم که از این فرصت در این بازه زمانی برای تجارت قانونی که تحریم نیست و تحریم‌هایی که هم اکنون به‌صورت محدود و هدفدار رفع شده، استفاده کنند و اگر صادقانه بگویم، به‌نظرم فرصت‌های زیادی برای مردم هست که به‌صورت قانون و به‌آسانی فعالیت کنند.
بله، اما از وزارت خزانه‌داری آمریکا هم ما هشدارهایی می‌شنویم که این فعالیت‌ها باید بر مبنای سند اقدام مشترک باشد و فعالان این عرصه نباید به فرا‌تر از آن بیندیشند.
خوب، ما می‌خواهیم که بازرگانان حواس‌شان باشد. ببینید یک تجارتی بین ایران و جامعه جهانی وجود دارد که تحریم هم نیست. در حوزه‌هایی که هم اکنون مربوط به سند اقدام مشترک می‌شود، ما دستور العمل‌هایی را در اختیار فعالان عرصه اقتصادی گذاشته‌ایم که چگونه می‌توانند فعالیت کنند و آنها آزادند که عمل کنند.
ما تنها به کشورهایی که به ایران می‌روند تا روابط را از سر بگیرند یادآوری می‌کنیم که بخش بزرگی از تحریم‌های ما مثلاً در زمینه نفتی و مبادلات مالی، همچنان پابرجاست، اما آن تحریم‌ها هم می‌تواند رفع شود، و بر مبنای یک توافق جامع به‌صورت مرحله‌ای رفع می‌شود.
سؤال: از تحریم‌ها فاصله بگیریم و شاید از موضوع هسته‌ای هم فرا‌تر برویم. به‌نظر ما کی ایران و آمریکا آماده هستند تا درباره سایر مسائل میان دو کشور صحبت کنند؟
شرمن: خوب، می‌دانید که پیش‌تر زمان‌هایی بوده است که ما درباره مسائل غیرهسته‌ای با هم صحبت کرده‌ایم، مثلاً یک نمونه‌ای که خیلی‌ها از آن باخبرند موضوع افغانستان است، چرا که ما نگرانی‌ها و هدف‌های مشترکی در این باره داشتیم. هم اکنون حوزه‌های زیادی هستند که ما هدف‌های یکسانی در آنها نداریم. آمریکا همواره یکی از نگرانی‌هایش حقوق بشر بوده، چرا که این ارزشی مهم در کشور ما محسوب می‌شود، و به صحبت درباره آن ادامه می‌دهیم.
ما فکر می‌کنیم که قانون اساسی ایران و تعهدات بین‌المللی این کشور، یعنی منشور جهانی حقوق بشر، موضوعاتی هستند که باید برای مردم ایران اجرا شود، و هر موقع که در این زمینه بدانیم که مناسب است، درباره آن صحبت می‌کنیم.
ما همچنین نگران نقش ایران در سوریه هستیم. برای اینکه معتقدیم که مردم سوریه امید به کسب آزادی و حق تعیین سرنوشت دارند، که به آنها کمک کند، اما ایران از تاکتیک‌های بسیار خشنی برای خاموش کردن این صدا استفاده می‌کند. این وظیفه ما نیست که آینده این مردم را تعیین کنیم، و کاری است که خودشان باید انجام دهند.
در نتیجه حوزه‌های زیادی از اختلاف نظر وجود دارد و خواهد داشت اما من امیدوارم که از طریق این گفت‌وگوهای هسته‌ای اگر ما به یک توافق جامع دست یابیم، قادر خواهیم بود تا درباره سایر مسائل هم صحبت کنیم. با سایر کسانی که در منطقه هستند هم گفت‌وگو کنیم چرا که امنیت آنها هم موضوعی است که مطرح است. در آن زمان می‌توانیم به یک رابطه عادی‌تر دست پیدا کنیم.
سؤال: فکر می‌کنید ایران آمادگی آن را دارد که به سایر مسائل از جمله موضوعاتی که شما مطرح کردید، بپردازد؟
شرمن: من نمی‌دانم. این چیزی است که ایران باید درباره آن تصمیم بگیرد. ما امیدواریم که ایران از هر فرصتی برای ایفای نقشی سازنده در جهان استفاده کند. ایران ملتی است که همیشه به بزرگی و عظمت می‌اندیشد و به‌دنبال آن است، قدمتی طولانی در تأثیر عمیق گذاشتن بر تمدن دارد.
مردم آمریکا مردم ایران را دشمن نمی‌دانند، و فکر نمی‌کنم که مردم ایران هم مردم آمریکا را دشمن بدانند. زمینه‌های زیادی برای پیشرفت وجود دارد و در عین حال باید بر اختلافات زیادی هم غلبه کنیم. پرزیدنت اوباما به بیش از سی سال بی‌اعتمادی بین طرفین اشاره کرده که نمی‌توان در یک روز و هفته و ماه بر آن غلبه کرد. زمان خواهد برد اما روزی خواهد رسید که روابط عادی‌تری داشته باشیم.
سؤال: از زمان صحبت کردید، شما سال 2011 به‌عنوان معاون سیاسی وزیر خارجه وقت آمریکا برگزیده شدید. آیا آن زمان در دولت آمریکا کسی تصور این روز را داشت که به‌سادگی با ایران بر سر میز بنشیند و حتی توافقی اولیه در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران به دست آورید؟
شرمن: به نکته خوبی اشاره کردید. از زمان روی کار آمدن دولت حسن روحانی، قدم‌های مهمی برداشته شده است که ما تصور آن را نمی‌کردیم. پیشرفت‌های بسیار زیادی هم هست که باید به دست بیاید. ما از حرفهای مفید و ترغیب کننده، به یک سری اقدامات مشخص بر اساس برنامه اقدام مشترک رسیده‌ایم. حال هم امیدواریم که بتوانیم قدم‌های بیشتری بر مبنای توافق جامع و نهایی برداریم تا از ماهیت برنامه هسته‌ای ایران اطمینان پیدا کنیم و مطمئن باشیم که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند و امیدواریم از این طریق به‌سوی یک روابط عادی با ایران هم برسیم.
سؤال: خانم شرمن، سؤال آخر را باز درباره روند مذاکرات هسته‌ای خواهم پرسید. ممکن است بگویید کدام موضوع چالش برانگیز‌تر است، مذاکره با ایران یا مواجهه با منتقدان داخلی خودتان در آمریکا؟
شرمن: اوه خدای من. ما به چالش‌ها در کشور خودمان عادت کرده‌ایم. ما یک دموکراسی نیرومند در آمریکا داریم. در آمریکا اختلاف‌های خودمان را داریم و در عین حال توزیع قدرت را هم داریم. کنگره آمریکا نقش بسیار مهمی در سیاست‌گذاری در این کشور ایفا می‌کند. من احترام زیادی برای آنها قائلم و خودم در کنگره آمریکا کار کرده‌ام. به همین شکل هم برای دستگاه قضایی‌مان احترام قائلم و همین طور دستگاه اجرایی که خودم عضوی از آن هستم. در نتیجه داشتن یک گفتمان قوی در کشور، چیزی است که من به آن عادت دارم و بخشی از یک دموکراسی قوی و فعال است.
از سوی دیگر، موضوع ایران هم این‌گونه است که رئیس جمهوری گفته‌اند. دهه‌ها بی‌اعتمادی بین دو کشور است و راه طولانی و سختی در پیش است و ما قدم‌های به پیش در این زمینه برداشته‌ایم و امیدواریم که آن را پایه ادامه پیشرفت‌ها کنیم.
سؤال: اگر بخواهید این دو چالش را با هم مقایسه کنید، چطور؟
شرمن: چالش داخلی چیزی است که آن را می‌شناسم و روزانه با آن روبه‌رو هستم و به‌نظرم در نهایت محصول آن، یک راه به پیش است. من برای همه صداهای داخل کشورم احترام قائلم، من به آنها گوش می‌کنم و آنها به این مذاکرات کمک کرده‌اند و این بسیار ارزشمند است.
انتهای پیام/*