دغدغه مرحوم منذر قبل از تاریخ‌نگاری، چگونگی جمع اسلام و مدرنیته بود
خبرگزاری تسنیم: رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران گفت: مرحوم ابوالحسنی (منذر) قبل از اینکه یک مورخ باشد یک متفکر بود و قبل از دغدغه نگاشتن تاریخ، دغدغه این را داشت که اسلام و مدرنیته را چگونه می‌توان جمع کرد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، دومین سالگرد درگذشت تاریخ‌پژوه فقید مرحوم علی ابوالحسنی (منذر) با عنوان «بیدارگر بصیر» با حضور حجج اسلام خسروشاهی و خسروپناه، محمد رجبی، موسی نجفی، موسی حقانی، محمدحسین دانایی، محمدرضا سنگری، خانواده مرحوم منذر و جمع کثیری از علاقه‌مندان آن مورخ و پژوهشگر فقید، به همت مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، امروز 5 اسفندماه در تالار اجتماعات حوزه هنری برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین خسروپناه، رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران یکی از سخنرانان این مراسم بود که طی سخنانی با اشاره به سیره علمی و عملی مرحوم منذر ایشان را شخصی پرکار، ادیب، صریح و منصف خواند و گفت: زمانی که در مؤسسه امام صادق(ع) قم مشغول پژوهش بود، هرگاه سراغ ایشان می‌رفتم می‌دیدم که در مجموعه‌ای از کتاب‌ها محاصره شده است. پژوهش‌های دقیقی داشت و هرگاه کتابی منتشر می‌کرد و به دستم می‌رسید، گاه از تهران تا قم کتاب را مطالعه می‌کردم و تا تمام نمی‌کردم آن را زمین نمی‌گذاشتم.
وی اضافه کرد: مرحوم منذر در اوایل انقلاب کتابی با عنوان «شهید مطهری، افشاگر توطئه» نگاشت و در آن جریان التقاط را معرفی کرد. ایشان قبل از اینکه یک مورخ باشد یک متفکر بود و قبل از دغدغه نگاشتن تاریخ، دغدغه این را داشت که اسلام و مدرنیته را چگونه می‌توان جمع کرد.
خسروپناه تأکید کرد: برای نمونه آثار ایشان درباره شیخ فضل‌الله نوری تنها معرفی شیخ شهید نیست و دغدغه مهمی که از آثارش استفاده می‌شود، جریان‌شناسی فکری است که آن را با رویکردی تاریخی به مخاطب معرفی می‌کند و این جریان‌شناسی فکری تاریخ معاصر را نه‌فقط در ایران بلکه در جهان اسلام معرفی می‌کند. در آثار ایشان جریان‌شناسی فکری کشور به‌خوبی تبیین شده‌اند؛ مثلاً اینکه ما با روشنفکری سکولار مواجهیم که مبنای فکرشان عقلانیت خودبنیاد غرب است و عده‌ای از غرب‌زدگان و روشنفکرزده‌ها آمده‌اند تا تفکر غرب را به‌شیوه ناقصی در ایران معرفی کنند.
وی ادامه داد: مرحوم منذر این جریان را در بستر تاریخ معاصر به‌گونه‌ای عینی نشان می‌دهد که گویی این جریان اکنون دارد اتفاق می‌افتد. او در معرفی شیخ فضل‌الله و ماجرای او، هم جریان روشنفکری سکولار را در بستر تاریخ نشان می‌دهد و هم جریان سنتی را که دغدغه امروز را نداشتند؛ یعنی هم جریان غربزده و غربگرا و هم جریان سنتی بی‌اعتنا به مسائل جدید را به‌خوبی معرفی می‌کند.
رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران گفت: ایشان همچنین جریان سومی به‌نام نواندیشی دینی را معرفی می‌کند که می‌کوشد در بستر تاریخ دین و مدرنیته را با هم جمع کند، مثلاً به‌تعبیری «مشروعه» شیخ فضل‌الله را می‌توان جمع بین دنیای جدید و سنت دانست. در آثار منذر به‌خوبی می‌توان تفاوت بین شیخ فضل‌الله و علامه نائینی را دریافت. گفتمان سیاسی این هر دو یکی بود و هر دو معتقد به حکومت اسلامی و اصل ولایت فقیه بودند و هر دو معتقد بودند که در عصر مشروطه تحقق این امر امکان‌پذیر نیست و فقط در تشخیص مصداق اختلاف داشتند.
وی ادامه داد: مرحوم منذر به‌خوبی تشریح می‌کند که چگونه شیخ فضل‌الله متوجه جریان ظریفی بود که دیگر نواندیشان دینی درباره حکومت اسلامی متوجه آن نبودند.
خسروپناه خاطرنشان کرد: جریان‌شناسی فکری‌ای که مرحوم منذر در تاریخ‌نگاری خود مطرح کرده، مهم‌تر از اصل گزارش‌های تاریخی اوست. او یک پژوهشگر بود، اما به‌مثابه یک پژوهشگاه کار کرد و جا دارد که آثار ایشان از منظر جریان‌شناسی فکری تاریخ معاصر ایران ارزیابی شود و با جریان‌های فکری که در سه دهه اخیر در جامعه ما فعال بوده‌اند تطبیق داده شوند.
انتهای پیام/*
