سناریوها و صحنه‌آرایی‌های خصومت سه کشور عربی با قطر
خبرگزاری تسنیم: شخصیت لجباز و مغرور سران قطر و عربستان عقب‌نشینی هر دو طرف در بحران روابط بین دوحه با سه کشور عربی را مشکل کرده و آینده‌ای مبهم برای این بحران آفریده است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، عبدالباری عطوان تحلیلگر ارشد مسایل منطقه‌ای در مقاله جدید خود در پایگاه اینترنتی رأی الیوم نوشت: هنگامی که منابع نزدیک به دولت قطر به خبرگزاری رویترز اعلام کردند که قطر تسلیم مطالبات دولت‌های سه گانه در پی فراخوان سفرای خود از دوحه نخواهد شد و سیاست خارجی خود را درقبال این کشور تغییر نخواهد داد، این بدان معنی است که این کشور به حمایت از اخوان المسلمین در مصر و گروه های اسلام‌گرا در سوریه ادامه خواهد داد و شبکه الجزیره را نیز که دشمن اصلی مقامات جدید مصر بعد از براندازی دولت این کشور است، مهار نخواهد کرد و همچنان اصرار دارد که شخصیت‌های برجسته مخالفان دولت عبدالفتاح السیسی در مصر را در دوحه پناه دهد.
با وجود چالش در قطر که برخی از منابع اعلام می کنند در اوج خود است، گفته می‌شود قطر از میزبانی عناصر اخوان المسلمین از جمله یوسف القرضاوی دست بر نمی‌دارد، کسی که هر روز جمعه در منبر نماز جمعه مسجد دوحه از سیاست‌های امارات و عربستان سعودی و مصر انتقاد می‌کند.
القرضاوی جمعه گذشته به دلایل نامعلوم از سخنرانی در نماز جمعه غایب بود، این در حالی است که لحن وی چالش و تمسخر امارات را به دنبال داشته است و از سیاست‌های عربستان در تزریق میلیاردها دلار برای براندازی دولت محمد مرسی از طریق کودتای نظامی در این کشور انتقاد کرده است. این موضوع باعث بروز بحران فراخوانی سفرا و بحرانی شدن روابط بین قطر و این کشورها شده است.
سخنرانی شیخ یوسف القرضاوی در خطبه‌های نماز جمعه و پرداختن مجدد وی به انتقاد از امارات و عربستان و به معنی اعلام جنگ از سوی قطر به سه کشور خواهد بود، چرا که هر اقدامی که وی انجام می دهد، با دستور مقامات عالی قطری است. صاحب نظران پخش مستقیم سخنرانی یوسف القرضاوی را دلیلی دیگر بر این نکته می دانند.
رد غیر مستقیم مطالبات سه کشور از سوی قطر در زمینه تغییر سیاست خلیجی دوحه متناسب با مواضع کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بویژه در سایه تحولات مصر و تعهد به ادامه حمایت از اخوان المسلمین تقریبا مشخص است. یک منبع رسمی در سخنانی به رویتز اعلام کرده است که ما در برابر این مطالبات تسلیم نمی‌شویم. این سخن نشان از افزایش تنشی است که می‌تواند منجر به بروز بحران شود. بحرانی که راه را بر میانجگری‌های احتمالی برای حل اختلافات نیز می‌بندد و سه کشور عربی را به افزایش اقدامات ضد قطری خود تشویق می‌کند.
کسی که شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی را از نزدیک بشناسد، به خوبی می داند که وی به علت خودکامگی و مواضع غیر دوستانه ای که نسبت به سه کشور همسایه خود دارد، به سمت آتش بس تمایل پیدا نخواهد کرد و در برابر طوفان‌ها شانه خالی نخواهد کرد، بویژه در صورتی که شرایطی خفت‌بار برای این کشور رقم بخورد. وی البته از پشت پرده حاکم اصلی این کشور است و با مسایل راهبردی تعامل مستقیم دارد و موضوعات کم اهمیت‌تر را به شیخ تمیم فرزند خود و مجموعه وزرا و مشاوران وی سپرده است.
در مقابل کسی که عبدالله بن عبدالعزیز شاه عربستان را نیز بشناسد، می داند که وی بدوی مزاج است و شخصیتی قوی و مغرور دارد و بویژه در مسایلی که خشم وی برافروخته شود، خشن است. احتمالا عبدالله موضوعات مربوط به قطر را تحریک کننده شخص خود بداند، چرا که 5 سال پیش مهندس اصلی آشتی با قطر بوده و با نظر برادران خود در جناح سدیری در خاندان سعودی در ادامه خصومت با قطر مخالفت کرده و روابط شخصی با شیخ حمد بن خلیفه ایجاد کرد. وی حتی طرح نظامی برادرش سلطان بن عبدالعزیز در مورد برخورد با قطر را به علت پخش برنامه‌ای در انتقاد از خاندان حاکم عربستان سعودی در الجزیره متوقف کرد.
تماس تلفنی که شیخ تمیم بن حمد امیر قطر با سلطان قابوس بن سعید داشت، شاید امیدها را برای کسانی که روی حل و فصل سریع این بحران از طریق کانال های دیپلماتیک حساب کرده اند، زنده کند. اما ما باید به یاد داشته باشیم که روابط پادشاهی عمان با عربستان سعودی نیز خوب نیست و این کشور تشکیل اتحادیه به جای شورای همکاری‌ها خلیج فارس را که از سوی عربستان مطرح شده را رد کرده است.
البته با وجود غیاب شیخ صباح الاحمد امیر دولت کویت و حضور وی در آمریکا برای بهبود از عملی جراحی تنها سلطان قابوس باقی می ماند که بتواند نقش میانجی را ایفا کند، بویژه اینکه وی ید طولایی در این راستا دارد و میانجگری بین ایران و آمریکا را نیز انجام داده و به توافق هسته‌ای بین دو کشور رسانده و مذاکرات محرمانه بین آنها را دنبال کرده است. عمان همچنین در منازعات دیگری نیز میانجگری کرده است، از جمله میان ایران و امارات در مورد جزایر سه گانه که گفته می‌شود به توافق مرضی الطرفین در این زمینه رسیده است.
ادامه بحران در سایه کشمکش‌های کنونی و جنگ تبلیغاتی که در دو طرف وجود دارد، می‌تواند چالش‌ها را افزایش دهد. برخی از منابع در سه کشور عربی از احتمال بستن مرزها و حریم هوایی خود به روی قطر خبر می دهند، اما اقدامات احتمالی نظیر بستن شبکه الجزیره در این کشورها یا اختلال در پخش آنها از دیگر اقدامات است، برخی می‌گویند که طوفان بزرگ در راه است و برخی دیگر نیز آرامش کنونی را مقدمه‌ای برای این طوفان می‌دانند.
دولت قطر آماده است و احتیاط‌های لازم را به سرعت برای مقابله با هر اقدام احتمالی انجام می‌دهد. در این راستا خالد العطیه وزیر خارجه این کشور به تهران سفر کرده تا توسعه روابط با تهران در عوض این سه کشور را در دستور کار قرار دهد. از سوی دیگر رسانه های نزدیک به عربستان و امارات از سفر شیخ حمد بن جاسم آل ثانی وزیر خارجه سابق قطر به اسلام آباد خبر می دهند، این دیدار سه روز پیش به صورت محرمانه انجام شده و وی به دولت پاکستان پیشنهاد داده ائتلاف سه جانبه قطری، ترکی و پاکستانی را در مقابله با ائتلاف سه جانبه امارات و مصر و عربستان ایجاد کند، این در حالی است که پاکستان که ارتباط قوی با عربستان و امارات دارد، از پذیرش این خواسته امتناع ورزیده است.
این در حالی است که شیخ حمد بن جاسم بعد از رسیدن شیخ تمیم به قدرت با وی دچار اختلاف شده و بسیاری اعلام کردند وی با شیخ تمیم امیر جدید نیز بیعت نکرده است. حال در صورت صحت روایت مربوط به سفر وی به پاکستان باید دید که حمد بن جاسم بار دیگر به عرصه سیاسی باز گشته است؟ این می تواند پیامی به اردوگاه سعودی، اماراتی، بحرینی باشد که نشان می‌دهد خاندان قطر همگی پشت سر شیخ تمیم و پدرش به عنوان مرشد اعلای این کشور متحد هستند و تمام مسایل گفته شده در مورد اختلافات و شکاف در خاندان حاکم بر قطر دروغ است.
خلیجی ها به خوبی یکدیگر را درک می کنند، آنها زبان همگرایی دیپلماتیک را می‌دانند و پیام ها و رمزهای پیام های خود را می دانند، شکی نیست که بسیاری از این پیام ها و اشاره ها در روزهای آینده خود را نشان خواهد داد و بسیاری سعی خواهند کرد رمزها و طلسم های آنها را باز کنند، اما در حال حاضر می توان گفت که اختلافات شورای همکاری خلیج فارس که همواره در التهاب بوده، دیگر قابل مخفی کاری نیست و نمی‌توان پشت لبخندها و اظهارات فریبنده که همه چیز را بر وفق مراد توصیف می‌کند، آن را پنهان کرد.
انتهای پیام/
