موزه آذربایجان با آثار هزاره‌های پیشین تا دوره اسلامی+ تصاویر
خبرگزاری تسنیم: موزه آذربایجان از جمله مهمترین موزه‌های ایران است که در آن آثار مربوط به هزاره های پیشین تا دوره اسلامی به نمایش در آمده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، اندیشه ایجاد موزه آذربایجان در تبریز به سالهای 1306 و 1307 بر می گردد که در این سال نمایشگاهی از سکه های مکشوفه از تبریز در سالن سابق ساختمان کتابخانه تربیت بر پا شد.
اساس موزه آذربایجان در سال 1336 با نمایش 202 قطعه از آثار فرهنگی ارسالی از موزه ایران باستان (موزه ملی) در تالار فوقانی کتابخانه ملی سابق تبریز آغاز شد و اندیشه تاسیس موزه آذربایجان در محل فعلی در اردیبهشت ماه سال 1337 جامه عمل پوشید. قبل از بهره برداری از این موزه ، از محل دبیرستان " نجات" سابق برای نمایش اشیاء فرهنگی جمع آوری شده، استفاده می شد. این موزه در سال 1341 رسماً افتتاح شد.
ساختمان موزه آذربایجان که در خیابان امام خمینی جنب مسجد کبود واقع شده، بر اساس نقشه تنظیمی باستانشاس فرانسوی بنام آندره گدار و ترسیم اسماعیل دیباج (رئیس وقت اداره کل فرهنگ و هنر آذربایجان شرقی) احداث شد.
موزه آذربایجان از جمله مهمترین موزه‌های ایران است که در آن آثار مربوط به هزاره های پیشین تا دوره اسلامی به معرض نمایش در آمده است.
این موزه دارای سه سالن هشتصد متری است که بعد ها در طبقه اول سالن جدیدی جهت نمایش سکه و مهرهای قدیمی ایران به آنها افزوده گشت. در سالن همکف ، بازدید کنندگان شاهد یادگاری هایی از دوران پیش از تاریخ و حکومت های پیش از اسلام ایران هستند. کهن ترین آثار موجود در این بخش متعلق به مجموعه کوچکی از سفالهای تپه اسماعیل آباد مربوط به هزاره پنجم قبل از میلاد می باشد.
از دیگر آثار شاخص دوران پیش از تاریخ سنگ های منقٌش به تصاویر حیوانات و گل و گیاه مربوط به هزاره سوم قبل از میلاد ست. این سنگ‌ها از جنس "سرپانتین" نوعی سنگ معدنی است که در چند سال اخیر با توجه به کشف مجموعه وسیعی از آنها در جیرفت کرمان به نظر می‌‌رسد محصول تمدنی پیشرفته و قابل ذکر در این نقطه از کشورمان در دوران پیش از تاریخ بوده است. مجسمه الهه زن متعلق به هزاره اول قبل از میلاد بدست آمده از رستم آباد در شمال ایران یکی دیگر از آثار برجسته این بخش به شمار می رود که نشانه وجود ارزش و مقام زن در کسوت الهه زمین و منبع باروری در نزد ایرانیان بوده است. از دیگر آثار قابل ذکر این بخش می توان به ریتونها اشاره کرد که آثار ممتاز هزاره اول قبل از میلاد و آغاز اولین سالهای میلادی می باشد.
دوره اوج ساخت ریتون در ایران همزمان با دوران هخامنشی است و تا دوره حکومت اشکانیان ادامه می یابد. یادگارهای به جا مانده از دوره حکومت های پیش از اسلام ایران که شامل سلسله های هخامنشیان ، اشکانیان ، و ساسانیان می شوند نیز از تنوع قابل ذکر برخوردار است.
دو یادگار برجسته‌ای که در این بخش ببای دید علاقمندان گذاشته شده است شامل یک و یترین طراحی شده جهت نمایش اجساد یک زن و مرد تدفین شده مربوط به هزاره اول قبل از میلاد می باشد. این اجساد که در کاوشهای علمی 1378در محوطه مسجد کبود کشف شده اند در واقع بخشی از بقایای یک قبرستان سه هزار ساله بشمار میروند که به‌دلیل استثنایی بودن آنها به معنی اینکه زن و مرد در یک گور قرار گرفته بودند به موزه آذربایجان منتقل و به نمایش گذاشته شده اند . همچنین برای اینکه تصویر روشنی از کار کاوش باستان‌شناسان ارائه گردد لایه های کشف شده در جریان کاوش به صورت مجازی باز سازی گردیده تا سیر تاریخی شکل گیری و گسترش شهر تبریز نمایان شود.
در منتهی الیه سالن و در دیوار ضلع شمالی ، سنگ بسم الله که یکی از نادرترین آثار هنری ایران محسوب می شود نصب گردیده است. این سنگ از پنج قسمت تشکیل شده، چهار قسمت آن قاب اثر و یک قسمت آن متن اثر است که تمام سطوح سنگ توسط هنرمند ایرانی محمد علی قوچانی حجاری شده است. در سالن طبقه اول در امتداد آثار تمدن‌های باستانی ایران به دوره اسلامی می رسیم .
قدیمی‌ترین اشیاء این دوران از قرن چهارم هجری و آثار بجای مانده از تمدن نیشابور که شاخصه آنها بکار گیری لعاب سفید نقش و نگارهایی با محتوای اسلامی و استفاده از خط کوفی است آغاز می گردد و به دوره قاجار منتهی می‌شود. از دیگر آثار برجسته این بخش می‌توان به ظروف سفالی دوره ایلخانی با نقش و نگارهای متنوع اشاره داشت.
قفل رمزی مربوط به اواخر قرن شش هجری قمری نیز یکی دیگر از یادگار های قابل ذکر در این بخش به شمار می رود. در سالن جدید التاسیس این قسمت ، موزه آذربایجان اقدام به نمایش قدیمی ترین سکه های ضرب شده در گستره جغرافیایی ادوار مختلف تاریخ ایران کرده است. این سکه ها از دوره هخامنشی تا حکومت قاجاریه را شامل می شوند. همچنین نمونه ای از نادرترین و زیباترین مهرهای قدیمی در این بخش در کنار سکه‌ها دیده می شود.
طبقه زیر زمین موزه آذربایجان از سالهای گذشته محل نمایش و نگهداری مجسمه های نفیس و ارزنده ای است که توسط مجسمه ساز شهیر تبریزی آقای احد حسینی خلق شده‌اند. موضوع این مجسمه ها نگاه عمیق هنرمند به سرگذشت انسان و خلق و خوی او در طول تاریخ بخصوص در قرن بیستم میلادی است.
جدیدترین قسمت موزه آذربایجان بخش سنگ نگارهای قدیمی می باشد که متعلق به ادوار مختلف تاریخی است. در این بخش سنگ قبرهایی از دوران مختلف اسلامی انتخاب و به نمایش گذاشته شده است. همچنین قوچهای سنگی، مجسمه های سنگی، پیکره های انسانی و نمونه هایی از سنگ های کتیبه دار در این قسمت بچشم می خورد.
موبند طلایی – مکشوفه از جعفر آباد ( خلخال)
بر بدنه این موبند به زیبایی و ظرافت مراسم شکار ترسیم شده است. جنس طلایی موبند و هنر حکاکی بر روی آن احتمال استفاده آنرا توسط پادشاه یا حاکم منطقه قو ت می بخشد.
مهر استوانه ای
نمونه‌ای از مهرهای استوانه ای یا سلیندری که همانند غالب مهرهای قدیمی از گل پخته، سنگ ، گچ یا مرمر و به شکل نیمکره، استوانه ای ( سیلندری) و... ساخته شده اند. صاحبان مهرها برای استفاده آنها را بر روی قطعات گل مرطوب فشار داده یا می غلطاندند تا نقش مهر بر روی گل منتقل شود.. نقوش ساده یا هندسی و بعد ها تصاویر حیوانات و موجودات نیمه خدایی و انسانی تزئینات این مهر ها را تشکیل میداد.
ریتون – نقره و سفالی – هخامنشی و هزاره اول قبل از میلاد
از شاخص‌ترین دست آوردهای هنری و ذوقی ایرانیان در گستره هزاره اول قبل از میلاد ظروف ترکیبی از نیم تنه حیوانی و جام شربت خوری است که با نام ریتون که واژه یونانی به معنای ساغر است شناخته شده اند، ریتونها کاربردی آئینی داشته و در مراسم و جشنهای مذهبی از آنها برای نوشیدن استفاده میشد.
سنگ تزئینی – جیرفت – هزاره سوم قبل از میلاد
سنگ نقش‌های شکیل و زیبای هزاره سوم قبل از میلاد که خاستگاه آنها منطقه جیرفت در مرکز ایران بشمار میرود. زیبایی نقشها و متنوع درونمایه های ملهم از اسطوره ها و آئینها ی نقش شده بر روی آنان اعجاب آور است اما کاربرد آنها هنوز مشخص نیست.
بشقاب نقره ای با روکش طلا – ساسانی
نمونه ای از بشقاب‌های دوره ساسانی مزین به تصویر برجسته شاهان این سلسله به هنگام شکار یا نبرد ، از شاهکارهای ذوق ایران در امر فلز کاری و طراحی نقوش برجسته بر روی ظروف طلایی و نقره ای که در دوره ساسانی به اوج خود رسیده است.
بشقاب سفالی زرین فام – گرگان - دوره ایلخانی
سفال دوره ایلخانی اوج بکار گیری ذوق و هنر در امر ساخت و تزئین سفالها به کمک رنگ های شفاف ، نقاشی صورتکهای انسانی و استفاده از خط و کتابت بشمار میرود.
قفل رمزی – مراغه – قرن 6 هجری قمری
اثری از اواخر قرن ششم هجری قمری ، دارای 4 قفل بادامی و رمزدار که برای یافتن حروف رمز آن که حرفهای (ک، د ، الف ، ی) بودند باید بیش از پنجاه هزاربار این قفلها جابجا می شدند.
خمره چینی – دوره صفویه
این خمره چینی متعلق به مجموعه چینی خانه شیخ صفی واقع در استان اردبیل می باشد. این مجموعه به سفارش شاه عباس توسط چینی ها ساخته شده اند و کلیه اشیاء ممهوربه مهر شاه عباسی هستند.
تدفین جنینی- گورستان باستانی تبریز – هزاره اول قبل از میلاد
نمونه ای از اسکلتهای بدست آمده از گورستان کشف شده در محوطه مسجد کبود، مربوط به سه هزار سال پیش و متعلق به زن ومردی جوانسال که به طور رسمی و به همراه زیور آلات ، ظروف و آذوقه تدفین یافته اند، این نوع تدفین به دفن جنینی یا چمباتمه‌ای مشهور است.
انتهای پیام/ ق
