سراب سرزمین دوران تمدن ساسانی با خط‌های میخی + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، منطقه سراب از جمله مناطقی است که از دیرباز مسکونی بوده است . وجود کتیبه اورادتویی ، تپه های باستانی و معابد سنگی در حومه این شهر نشانگر قدمت تاریخی منطقه است.

سنگ نبشته رازلیق که یک باستان شناس آلمانی در سال 1971 آن را خواند به خط میخی و متعلق به آرگیشتی دوم پسر روسای اول است. در منطقه سراب آثار متعددی از جمله معابد سنگی، قلاع و یک چهار طاقی متعلق به دوران تمدن ساسانی به جای مانده که مبین اهمیت آن در دورة ساسانی است.

شهر سراب در دوران حکومت مغولان از مراکز عمده حکومتی در آذربایجـان بود . در زمان حکومت چوپانیان نیز سراب مورد توجه بود و حکومت آن با « جانی بیک خان » از اولاد « جوجی خان » بود که در سال 758 در این شهر کشته شد. در اوایل حکمرانی صفویه که شهرهای تبریز و اردبیل از شهرهای مهم به شمار می رفتند، سراب به دلیل نزدیکی به این دو شهر از اهمیت ویژه ای برخوردار بود. جنگ شاه اسماعیل و خلیل پاشا در سراب روی داد و آغا محمد خان قاجار با صادق خان شقاقی در این منطقه جنگید .

شهرستان سراب تا سال1324 از بخش‌های تابعه اردبیل بود. در کتاب حدودالعام (سال372هجری قمری) به نام‌های سرآو و سراره از این شهر یاد شده‌ است و به دلیل این که بر سر راه ابریشم قرار داشت از قدیم الایام مورد توجه بوده ‌است. سراب در حمله مغول در سال 617 هجری آسیب فراوان دید، جنگ شاه عباس و خلیل پاشا در صحرای سراب رخ داده، در سال 1205 هجری قمری به دستور آقامحمدخان سراب را ویران کردند و در سال 1242 هجری قمری نیز فتحعلی شاه مدتی برای تدارک جنگ با روس در سراب به سر برد.

اقلیم و آب و هوا

شهرستان سراب به واسطه قرار گرفتن ما بین دو رشته کوه بزقوش در جنوب و ارتفاعات سبلان در شمال دارای آب و هوایی سرد و کوهستانی است که در تابستان معتدل و درزمستان‌ها دارای آب و هوای سرد بوده و یکی از نقاط سردسیر کشور به شمارمی رود. تعداد روزهای یخبندان در سراب به طور متوسط 150 تا 148 روز در سال و مقدار بارندگی سالانه از 250 میلی‌متر در نقاط پست تا 480 میلی‌متر در ارتفاعات متغیر است.

چهره عمومی این شهرستان توسط رشته کوه سبلان در شمال و رشته کوه بزقوش در جنوب و پیوستن رشته کوه بزقوش توسط ارتفاعات ایلانجوق به سبلان در شرق شکل یافته که این عوارض باعث بسته شدن این شهرستان از سه طرف شمال، شرق و جنوب گشته و منطقه را به صورت چاله و دشتی درآورده است که به سمت غرب باز می شود.

ارتفاع مرکز شهرستان از سطح دریا حدود 1650 متر است و رشته کوه بزقوش با ارتفاع 3302 متر بلندترین نقطه دشت سراب را از شهرستان میانه جدا می سازد. کوه‌های متعددی که از شرق به غرب کشیده شده در تمام سال پوشیده از برف و یخ است. مساحت پوشش مرتع در سطح شهرستان بالغ بر 120 هزار هکتار است.

وضعیت اقتصادی

اقتصاد منطقه با توجه به موقعیت اقلیمی و جغرافیایی  حول محور کشاروزی و دامداری می باشد و به جهت داشتن آب و خاک مناسب و نیروی انسانی کافی اغلب اهالی منطقه در این بخش فعالیت دارند. با توجه به این که اکثر مردم شهرستان در روستاها سکونت دارند لذا فعالیت‌های کشاورزی و دامداری به عنوان شغل اصلی در منطقه مطرح بوده و هست.

گندم، سیب زمینی، سبزیجات، حبوبات و باغ‌های سیب، گلابی، گردو و زردآلو از مهم‌ترین محصولات کشاورزی این شهرستان است که از شهرت خاصی برخوردار است.

به علل متفاوت توجه مناسبی به صنعت منطقه صورت نگرفته؛ حتی در ایجاد صنایع تبدیلی با عنایت به این که شهرستان سراب در تولید بعضی از محصولات مانند سیب زمینی، شیر، حبوبات و غیره از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در بخش معدن نیز طرح نفلین‌سینیت که یک طرح بزرگ ملی است در حال اجرا بوده و بهره‌برداری از آن می‌تواند نقش بسزایی در رشد صنعتی و اقتصادی منطقه و کاهش نرخ بیکاری داشته باشد.

مراکز تاریخی وباستانی
تپه باستانی قلعه جوق: این تپه در 2 کیلومتری شمال سراب در دهکده ای به همین نام واقع شده است. ارتفاع آن 30 متر است و مساحتی در حدود 20 هزار متر مربع ( به شعا 80 متر ) دارد .

در این تپه انواع سفال از دوران ما قبل تاریخ و هزاره دوم قبل از میلاد و دوران پارتها تا قرون اولیه‌ اسلامی و سفال هایی مرصع در انواع مختلف به حد وفور پیدا شده است .

تپه‌ باستانی امام چای: در شمال شرقی روستای امام چای سراب ، تپه ای باستانی به نام امام چای وجود دارد. مساحت تپه حدود 4000 مترمربع و ارتفاع آن از زمین های اطراف 20 متر است .

در نتیجه حفاری های غیر مجاز و خاک برداری های زراعتی که در این تپه صورت گرفته ، موارد زیر مشخص شده است :‌ تعدادی قبرهای اسلامی ، یک رگه با سفال مختلف مربوط به هزاره‌ اول قبل از میلاد ، یک رگه آثار خاکستر و زغال از یک آتش سوزی و یک دورة‌ تاریخی با سفال‌های مختلف و خشت خام.

اماکن زیارتی ومذهبی
مسجد اسنق: در روستای اسنق از توابع محال آلان بر آغوش سراب مسجدی با ستون ها و روبنای سنگی و سنگ نبشته های زیبا قرار دارد .

این مسجد در وسط روستا میان حیاط وسیعی بنا شده است .در داخل مسجد منبر چوبی منبت کاری شده شکسته و درهم ریخته ای وجود دارد که همزمان با بنای مسجد ساخته شده است.

بر روی قطعه ای از بازوی آن نام بانی مسجد،‌ صاحب فخرالدین محمد قید شده است. آثار باقیمانده از این منبر نشان می دهد که چند هنرمند توانا، مدتی دراز صرف ساختن آن کرده‌اند.

مسجد جمال آباد : جمال آباد نام روستایی است از محال آلان بر آغوش که در 6 کیلومتبر شمال مهربان و21 کیلومتری جاده تبریز - سراب قرار گرفته است.

این روستا مسجد کهنی دارد که 6 ستون عظیم سنگی سقف چوبی آن را نگه داشته است. ظاهراً این مسجد در ابتدا دارای دیوارهای سنگی و سقف گنبدی بود که بعدها سقف و دیوارها فرو ریخت و قطعات آن هر یک در جایی افتاد و یا به جای دیگری انتقال یافت. جنس سنگهای مسجد عموما آهکی است.

مسجد جامع سراب: مسجد جامع سراب یادگار قرن نهم هجری قمری است. این مسجد بدون گلدسته و مناره است و از یک شبستان بزرگ و یک حیاط کوچک در سمت غربی و دو در ورودی تشکیل شده است . شبستان مسجد مجموعه ای است از 60 گنبد که همه‌ آنها (‌به اسثنای ردیف چهارم از شرق ) مستقیماً بر روی طاق جناقی و ستونها نهاده شده‌اند.

بقعه شیخ اسحاق: در ساحل جنوبی رودخانة‌ کوچک روستای خانقاه محال خانمرود بقعه آجری بزرگی قرار گرفته که به بقعه‌ شیخ اسحاق معروف است. در مورد هویت شیخ اسحاق و صاحبان دیگر قبرهای این بقعه اطلاعات مستندی در دست نیست.

امام زاده بزرگ : این امام زاده در جنوب غربی شهر سراب ، جنب قبرستان عمومی شهر واقع شده است . بنا دارای دو مناره به ارتفاع 9 متر است که از کنگره و مأذنه آن اثری بر جای نمانده است. نوع ساختمان ساده است ، ولی در بعضی قسمت ها با آجر چینی ، تنوعی به ظاهر ساختمان داده اند. سبک بنا و ستونها آن را به قرن هشتم و نهم منسوب می‌کند.

سنگ نوشته رازلیق
رازلیق تابع شهرستان سراب است و از شمال به کوه سبلان محدود می شود در این محل در بستر رودخانه پسلر سنگ نوشته ای وجود دارد که به سنگ نبشته رازلیق معروف است برای رسیدن به پای کتیبه ابتدا باید به رازلیق رفت از رازلیق باید راهی روستایه دیزهج سفیا شد سنگ نوشته در کنار این روستا (ضلع شمال غربی) در کوه زاغالان بر روی صخره ای مرتفع وقاع شده است.

کتیبه رازلیق بر صخره ای از کوه زاغان واقع در 12 کیلومتری شمال سراب در ناحیه رازلیق کنده شده است.ابعاد این سنگ نبشته 80 در 120 سانتی متر است و متن آن 16 سطر است.این سنگ نبشته مربوط به آرگیشتی دوم (685-730 ق.م) پادشاه اورارتو و به مناسبت پیروزی درجنگ و تسخیر سرزمینهای آرهوفشولو، بوقو، گیردو، گیتوهانی، توایشدو، روتومنی، نوشته شده است.

انتهای پیام/ ب