مهمترین قالب شعری در آواز ایرانی کدام است؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، آواز در موسیقی ایرانی همواره با غزل همراه بوده و اساسا آواز ایرانی براساس قالب شعری غزل پایه ریزی شده است. این اظهار نظر را بسیاری از اهالی موسیقی ایرانی قبول دارند و درباره آن اتفاق نظرهای بسیاری وجود دارد. البته این به معنی انحصار آواز ایرانی در قالب شعری غزل نیست. در چند دهه گذشته بسیاری از خواننده های موسیقی ایرانی برای آوازهایشان به سراغ قالب های شعری مختلف رفتند. حتی بسیاری از خواننده های موسیقی ایرانی به سراغ شعر نو رفتند.
با این حال «غزل» همچنان به عنوان مناسب ترین قالب شعری برای استفاده در آواز ایرانی مطرح است.

حمید رضا نوربخش خواننده موسیقی ایرانی می گوید: بهترین قالب شعری برای اجرای آواز غزل است، به گونه ای که در تمام دستگاه های موسیقی ایرانی به راحتی می توان با استفاده از قالب شعری غزل، آواز خواند. 

تقریبا همه مدرسان ردیف آوازی ایران نیز برای آموزش آواز از غزل و البته گاهی دوبیتی استفاده می کنند.

نگاهی به آلبوم های موسیقی ایرانی در 3 دهه اخیر به راحتی این نکته را برای ما اثبات می کند که غزل در میان آواز ایرانی از چه جایگاه مهمی برخوردار است. آنهایی که آثار موسیقی ایرانی را دنبال می کنند به راحتی می توانند ردپای غزل و به خصوص غزل حافظ را در آواز ایرانی پیدا کنند. خواننده های مطرح موسیقی ایرانی مانند شجریان و شهرام ناظری از غزل های حافظ، سعدی و مولانا بهره بسیار برده اند.

شهرام ناظری که ارتباط بیشتری با شعرهای مولانا دارد،‌درباره درک فضای شعری هر شاعر برای اجرای مناسب آواز گفته است: متاسفانه بسیاری از کسانی که شعرهای حافظ، فردوسی، مولانا و دیگر بزرگان ادبیات ایران را اجرا می‌کنند، درک درستی درباره دنیای شعری و ذهنی این مفاخر ادبی ایران ندارند، به همین دلیل آواز و ارتباط آن با شعر در سال‌های اخیر بسیار یک‌نواخت و خسته‌کننده شده است.

ناظری معمولا گرایش بیشتری به شور و عرفان موجود در شعر مولانا داشته و به درک درست تری از شعر مولانا رسیده و در مقابل، شجریان غزل های حافظ را پسندیده است.
خواننده های جوانتر که نسل امروز آوازخوان های ایران هستند و بیشتر آنها در دهه چهارم زندگی خود به سر می برند و یا به این دهه از زندگی خود نزدیک می شوند؛ در ساختار شکنی و نوآوری تلاش بسیاری داشته اند.

نسل جدید آوازخوان های ایرانی بیشتر به سراغ شعر نو رفتند و سعی کرده اند ارتباط بهتری با شاعران هم نسل خود بگیرند. حتی برخی از این خواننده ها در آلبوم هایشان به از حضور شاعران استفاده کردند تا در خواندن شعر و بیان مفهوم آن دچار مشکل نشوند.

به هر روی غزل در ادبیات ایرانی مناسب ترین قالب شعری است و از طرف دیگر شاید محبوب ترین قالب شعری در میان شاعران ایرانی نیز همین غزل باشد. از طرف دیگر ارتباط غزل و آواز راه درک و شناخت غزل ها را راحت تر می کند. هر گاه شعری با موسیقی بیان شود شنونده به درک درست تری از آن شعر می رسد.

چنین ارتباط تنگاتنگی میان غزل و آواز موجب محبوبیت غزل در میان مردم شده است. شاید یکی از دلایل محبوبیت شاعری چون حافظ همین استفاده زیاد خواننده های موسیقی ایرانی از شعرهای اوست.

لسان الغیب خودش هم اهل موسیقی بوده و بارها و بارها در غزل هایش به گوشه های موسیقی ایرانی اشاره کرده است. حافظ همچنین بر همراهی شعر و موسیقی همواره تاکید کرده است:

راهی بزن که آهی بر ساز آن توان زد / شعری بخوان که با آن رطل گران توان زد

انتهای پیام /