بنیانیان: مشکلات اقتصادی و اجتماعی ما، ریشه در فرهنگ دارد

حسن بنیانیان رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی و پیوست‌نگاری فرهنگی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم درباره فعالیت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی در مسیر تحولات بنیادی در حوزه فرهنگ و انتقاداتی که به این شورا وارد می‌شود گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی متشکل از جمعی است که با هم در خصوص مسائل فرهنگی مشورت می‌کنند و این جمع  دبیرخانه‌ای هم دارد. در این ده سال اخیر دبیرخانه با حدود 500 تا 700 استاد دانشگاه و حوزه و مدیران باسابقه اجرایی در تماس بوده تا این اسناد را آماده کند و به تصویب برساند. این تصویب باید انجام می‌شد تا بر اساس آن ارزیابی صورت بگیرد. 

وی ادامه داد: وقتی می‌گوییم «شورا»، عده‌ای شاید معنای آن را ندانند و از شورا انتظار دارند که از بالا تا پایین تصویب اسناد و سیاستگذاری خرد و کلان را شورا انجام دهد؛ همچنین در امور ریز اجرایی و عملیاتی و نظارت و غیره دخالت کند؛ در حالی که رسالت شورا تولید اسناد فرابخشی است که همه وزارتخانه‌ها و قوای سه‌گانه را تحت پوشش خود قرار می‌دهد.

بنیانیان اظهار کرد: وقتی سندی تهیه شود که هر 17 وزارتخانه در آن درگیر هستند، انتظار می‌رود که سال بعد از آن سندی هم منتشر شود تا عملکرد این 17 وزارتخانه‌ را در اجرای این سند، ارزیابی کند. این انتظار به‌جایی است و اتفاقا زمان آن هم رسیده است، یعنی زمانش رسیده که این مطالبه از وزارتخانه‌ها صورت بگیرد. اما پیش از تصویب و ابلاغ سند که نمی‌شود چنین ارزیابی‌ای انجام داد، زیرا سند بالادستی در اختیار نبوده است. مثلا الان دیگر می‌توان پرسید که این سند تحول آموزش و پرورش که سال گذشته تصویب شد در چه مرحله‌ای است. رسانه‌ها می‌توانند از مسئولان این وزارتخانه بپرسند و بگویند که نتیجه را به ما اعلام کنید تا ما اخبار آن را منتشر کرده و در اختیار مردم قرار دهیم. این نوعِ ارزشمندی از مطالبه فرهنگی است.

رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی و پیوست‌نگاری فرهنگی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: بدین ترتیب من معتقدم که بخشی از انتقاداتی که منتقدان شورای عالی انقلاب فرهنگی به ما دارند، اتفاقا متوجه عدم مطالبه‌گری همان منتقدان است. یعنی آن‌ها مطالبه‌اش را با شیوه درست و معقول و منطقی طرح نمی‌کنند تا سازنده باشد و تاثیر مثبت بگذارد.

وی با توجه به اهمیتی که رهبر انقلاب در طول سالیان دراز، به موضوع فرهنگ می‌دهند، اما هنوز فرهنگ در نسبت با حوزه‌های دیگری چون اقتصاد و سیاست مورد توجه قرار نگرفته است، گفت: متاسفانه وزن فرهنگ در محاورات روزمره‌مان بسیار پائین است و یک حرف ناقصی در جامعه ما نهادینه شده که «اگر ما معضل بیکاری را حل کنیم بسیاری از مشکلات فرهنگی هم حل خواهد شد». در حالی که اگر بخواهید مشکل بیکاری را به صورت ریشه‌ای حل کنید، خیلی زود به مشکلات فرهنگی برمی‌گردید. یعنی متوجه می‌شوید که مشکلات اقتصادی و اجتماعی ما ریشه در فرهنگ دارد.

وی ادامه داد: از آنجا که این حقیقت در بین مدیران ارشد ما به طور دقیق فهم نمی‌شود و درک عمیقی از فرهنگ وجود ندارد معمولا با مشکل مواجه‌ایم. من نمی‌خواهم به کسی توهین کنم، منظورم این است که ما را تقسیم کرده‌اند؛ یکی حقوق خوانده، یکی اقتصاد، دیگری پزشک است و یکی علوم فنی خوانده و ... لذا همه فهم دقیقی از فرهنگ و تاثیرات آن ندارند. همانطور که کسی که در حوزه فرهنگ درس خوانده فهمی از مهندسی ساختمان و صنعت خودرو ندارد.

به گفته بنیانیان در چنین شرایطی، وقتی به چنین مدیران و اشخاصی که فهم درستی از فرهنگ ندارند، می‌گوئیم «فرهنگ»، زود ذهنشان به سمت کالای فرهنگی می‌رود و مثلا می‌گویند چقدر باید فیلم و نشریه و کتاب و آثار نمایشی و موسیقایی و اینها تولید کنیم. در حالی که فرهنگ این نیست؛ فرهنگ همانی است که حضرت آقا فرمودند «مثل هوا همه جا هست». یعنی همه ما با فرهنگ داده و ستاده داریم. یعنی هنگامی که بسیاری از معضلات اجتماعی و سیاسی‌مان را تحلیل می‌کنیم، می‌بینیم که ریشه در فرهنگ جامعه و نظام باورها و الگوهای رفتاری ما دارد و نقطه‌ای که اتفاقا باید اصلاح شود، همین فرهنگ است.

رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی و پیوست‌نگاری فرهنگی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: اگر این معنا درک شود و توزیعِ توجه هم در عرصه فرهنگ انجام گیرد، طبیعتا دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی هم که در حالت موجود، امکانات و موقعیت محدودی در نظام تصمیم‌گیری دارد، می‌تواند ظهور و بروز و تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد.

وی در پایان افزود: همچنین در حال حاضر که حدود 500 یا 600 نخبه کشور برای تولید یک سند با دبیرخانه این شورا در تعامل هستند، وقتی چنین نگاهی به فرهنگ حاکم شود در ادامه مسیر یعنی در تخصیص منابع و در تنظیم برنامه‌های 5 ساله و اجرایی شدن محتوای اسناد، این تیم 600 نفری می‌توانند جایگاهی داشته باشند و با مشارکتشان نقش موثری برای تحول فرهنگی ایفا کنند.

انتهای پیام/