آیا هدفمندی یارانه ها مزیت انرژی را از بین می‌برد؟

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، در حالی که اقتصاد ایران می رود تا فاز دوم هدفمندی یارانه ها را به اجرا گذارد، هنوز هستند آنانی که می انگارند بهای پایین حامل های انرژی، مزیت اقتصاد ایران است و نباید از این مزیت چشم پوشید. حتی برخی از اقتصادخوانده ها نیز معتقدند که دولت باید تا جای ممکن بهای حامل های انرژی را پایین نگه دارد و نباید با نزدیک شدن به قیمت های جهانی از این مزیت چشم پوشید.

سوالی که اینجا می خواهیم به آن پاسخ دهیم این است که به راستی بهای پایین حامل های انرژی به شکل فعلی مزیت است؟ آشکار است که وقتی بتوان نهاده های تولید را با هزینه کمتری به دست آورد، این امر مزیت نسبی اقتصاد خواهد بود. همان طور که در دوره اخیر، چین توانست از مزیت نیروی کار ارزان بهره برد و بسیاری از بازار ها را درنوردد؛ بنابراین وقتی کشور ما دارای منابع انرژی است، چرا این مزیت اقتصاد کشور ما نباشد؟

برای پاسخ به این سوال، یک مورد حدی را فرض کنید که دولت حاضر می شود به جز حامل های انرژی، هزینه های دیگر تولید را نیز بپردازد. به این معنی که تولیدکننده می تواند بدون هیچ هزینه ای تولید کند. آیا این هزینه به ظاهر صفر برای اقتصاد ایران مزیت است؟ مساله ما اینجا است که فکر می کنیم اگر دولت نهاده تولید را ارزان به ما عرضه کند، این مزیت تولید و مزیت اقتصاد است. در حالی که دولت به واسطه عرضه ارزان این نهاده، هزینه می پردازد و وقتی دولت هزینه ای بپردازد، همه شهروندان و کل اقتصاد هزینه آن را می دهند.

هزینه این عرضه داخلی ارزان نیز، میزان درآمدی است که دولت می توانست با عرضه در بازار های بین المللی به دست آورد.

پس این نیست که فکر کنیم با عرضه ارزان حامل های انرژی داریم مزیت اقتصادی ایجاد می کنیم که این عرضه، خود به اقتصاد هزینه وارد می کند. پس آیا واقعا داشتن منابع عظیم حامل های انرژی ایجاد کننده مزیت نسبی نیست؟

البته که هست. اولا منابع عظیمی که باعث شود اقتصاد ایران با هزینه کمتر بتواند حامل های انرژی را تولید کند و از این طریق کسب درآمد کند، خود مزیت است. ثانیا اگر عرضه کننده حامل های انرژی بر مبنای بیشینه سازی سود، بنگاه خویش را اداره کند، آن گاه قیمت فروش به متقاضی داخلی، قیمتی واقعی خواهد بود که عرضه کننده با مقایسه بازار های داخلی و خارجی، حاضر است حامل انرژی را به آن قیمت بفروشد.

بی تردید این قیمت داخلی با حاشیه ای کمتر از بهای بازار خارجی خواهد بود و این مزیت است که متقاضیان می توانند از آن بهره برند. عرضه کننده دولتی می تواند مورد اول را برای اقتصاد به ارمغان آورد، اما مورد دوم با عرضه کننده خصوصی ایجاد می شود. به این شکل در حال حاضر و با وجود عرضه کننده دولتی، بخش عظیمی از آنچه مزیت تولید ناشی از انرژی ارزان قلمداد می شود، هزینه های پنهانی دارد که بر اقتصاد تحمیل می شود؛ اما برخی می انگارند که این مزیتی واقعی است. مزیت باید از دل بازار و سیستم قیمتی بیرون آید، نه به واسطه دست مداخله گر دولت و قیمت گذاری دولتی. این مزیت نیست.

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.