تاثیر رسانه در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی از زبان نصراللهی
خبرگزاری تسنیم: اکبر نصراللهی معتقد است که با توجه به اسلامی بودن جامعه‌ی ما و تأکید اسلام بر اصول اخلاقی، بخشش در زندگی اجتماعی بسیار مهم است و ارتباط مستقیمی بین دین‌داری و بخشش وجود دارد.
به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم ،اکبر نصراللهی استاد رشته‌ی ارتباطات - در گفت‌وگو با ایسنا، درباره بخشش خانواده مقتول در اعدام قاتل فرزندشان که هفته گذشته در رسانه‌های داخلی باتاب فراوانی داشت صحبت کرد.
اکبر نصراللهی استاد رشته‌ی ارتباطات - معتقد است: رسانه‌ها در همه‌ی زمینه‌ها از جمله در زمینه‌ی اجتماعی، فرهنگ عمومی و کنش‌های اجتماعی نقش مهمی ایفا می‌کنند و این نقش می‌تواند مثبت یا منفی باشد.
این استاد دانشگاه نقش رسانه را در موضوعات مختلف محدود و در عین حال، تسریع و تکمیل‌کننده‌ی زمینه‌ها و باورهای فردی و اجتماعی و کنش‌های مطلوب و شایسته یا نامطلوب و ناشایست دانست و تصریح کرد: رسانه‌ها در این زمینه‌ها نقش دوگانه دارند.
او اظهار کرد: رسانه‌ها می‌توانند خشونت، ارتکاب و تکثیر جرم را تسریع و تسهیل کنند یا در مقابل، در زمینه‌ی نهادینه کردن فضیلت‌های اخلاقی، جرم‌زدایی، مدارا، عفو، بخشش، جلوگیری از انحرافات، چگونگی تعامل و رفتار متقابل شهروندان، ترغیب شهروندان به تطبیق و رعایت مقررات جامعه، تلاش برای بارور کردن فرهنگ بومی و خرده‌فرهنگ‌های موجود در جامعه موثر باشند.
او ادامه داد: باید به این نکته توجه داشت که رسانه‌ها با وجود قدرت اثرگذاری بالا، همه‌کاره نیستند، آن‌ها با ایفا کردن نقش مکمل، زمینه‌های مثبت و منفی موجود در فرد و جامعه را تقویت یا تضعیف می‌کنند، یعنی اگر در جامعه‌ای زمینه‌های خشونت وجود داشته باشد؛ رسانه‌ها می‌توانند روند تولید خشونت را تسریع کنند و در مقابل، اگر جامعه‌ای فرهنگ فضیلت‌های اخلاقی و عفو را داشته باشد، رسانه‌ها آن را تکمیل می‌کنند. بنابراین اثرگذاری آن‌ها یک‌باره و بدون پشتوانه‌های قبلی نیست.
نصراللهی با اشاره به موضوع بخشش «بلال» توسط خانواده مرحوم «حسین‌زاده» تصریح کرد: در بحث بخشش این جوان، یقینا باورها و اعتقادات این خانواده موجب بخشش شد و در کنار آن، رسانه نیز به کمک آمد. بنابراین اگر توان، عزم، ظرفیت و اقدامات رسانه‌ای در جهت منفی باشد، به گسترش خشونت، انگیزه‌های انتقام، کینه‌توزی و ناامنی می‌انجامد و این‌گونه اقدامات را تسریع می‌کند و افرادی که این زمینه را دارند، به انجام آن تشویق می‌شوند. در مقابل، اگر ظرفیت‌ها، اقدامات و قالب‌های مختلف رسانه‌ای و مجریان و افراد اثرگذار رسانه‌ای در خدمت ترویج و نهادینه کردن فضایل اخلاقی، تعامل مثبت، آموزه‌های دینی و انسانی قرار گیرند، با توجه به زمینه‌های فطری افراد و باورهای مذهبی و انسانی ایرانیان نقش مکمل آن‌ها بیشتر خواهد شد.
او با اشاره به این‌که وقتی رسانه در قالب باورهای یک جامعه عمل می‌کند، اثرگذاری بیشتری دارد و مردم هم راحت‌تر آن را می‌پذیرند، افزود: اتفاقی که در بخشش این جوان صورت گرفت، نشان می‌دهد که اگر رسانه‌ها مخاطبان خود را بشناسند و در زمینه‌ی باورها و اعتقادات مردم، با آن‌ها ارتباط برقرار و از همه‌ی ظرفیت خود برای عمل به این باورها استفاده کنند، تأثیرگذار خواهند بود.
این استاد دانشگاه نقش رسانه را در همه‌ی مراحل قبل و بعد از جرم مؤثر دانست و گفت: نقش رسانه‌ها در شرایط عادی و قبل از وقوع جرم، مهم و ضروری است.
او با تأکید بر این‌که اگر رسانه‌ها صبر کنند تا جوانی به پای چوبه دار برسد و سپس اقدام کنند، اثرات نامطلوبی در جامعه به‌وجود می‌آید، گفت: رسانه‌ها باید تلاش خود را به سمتی ببرند که پیش از وقوع جرم نیز تأثیرگذار باشند. یادمان باشد که رسانه با آگاهی‌بخشی و آموزش می‌تواند فرهنگ مدارا، صبر و عقلانیت را ترویج و با بالا بردن آستانه‌ی تحمل شهروندان، با زمینه‌های بروز جرم مبارزه کند و اگر جرمی هم اتفاق افتاد، مردم را به بخشش تشویق کند، چنین روندی دلپذیرتر خواهد بود. در فرهنگ ما، بخشش یک فضیلت اخلاقی است و رسانه‌ها می توانند با آموزش دادن، آن را ترویج کنند. هرچند انتقام گرفتن یک پاسخ طبیعی نسبت به جرمی است که اتفاق می‌افتد، اما به‌جز در مواقع استثنایی، بخشش می‌تواند شاه‌راه سلامت و آرامش جامعه و بسیار سودمند باشد.
نصراللهی با بیان این‌که بین بخشش، کمال‌گرایی و رضایت از زندگی، یک رابطه مستقیم وجود دارد، تصریح کرد: با توجه به اسلامی بودن جامعه‌ی ما و تأکید اسلام بر اصول اخلاقی، بخشش در زندگی اجتماعی بسیار مهم است و ارتباط مستقیمی بین دین‌داری و بخشش وجود دارد. این نکات مهم در آیات مختلف قرآن در سوره‌های «آل عمران، نور، شورا، بقره، نساء» نیز آمده است. در سوره‌ی «شورا» عفو کردن مقدمه‌ی اصلاح کردن و در سوره‌ی «نور» عفو زمینه‌ساز محبت الهی و آمرزش توصیف و بر فرو بردن خشم تأکید شده است. بنابراین رسانه‌ها باید چنین آموزه‌هایی را استخراج و ترویج کنند.
این مدرس دانشگاه و پژوهشگر افزود: وقتی جرمی رخ می‌دهد، فرد مجرم مقصر است؛ اما رسانه‌ها نیز بی‌تأثیر نیستند. اگر رسانه‌ها به‌موقع آموزش را شروع می‌کردند، شاید چنین اتفاقی نمی‌افتاد. از رسانه‌هایی که زمینه‌ساز بخشش این جوان شدند، تقدیر می‌کنیم و دست خانواده‌ی «حسین‌زاده» را برای این بخشش می‌بوسیم؛ اما انتظار داریم که رسانه‌ها نقش خود را فراموش نکنند و از خودشان بپرسند که تا کنون چقدر به این نکات توجه کرده‌اند؟ امیدوارم امسال که نام فرهنگ را بر خود دارد، به این مقوله‌ی مهم فرهنگی توجه شود.
او در پاسخ به این پرسش که رسانه‌ها تا کنون چقدر از ظرفیت خود برای آگاهی‌بخشی استفاده کرده‌اند و کارنامه‌ی رسانه‌ها در این زمینه مثبت بوده یا خیر؟ تأکید کرد: رسانه‌ها در این زمینه نمره‌ی مطلوبی ندارند. همین اتفاق اخیر نشان می‌دهد که ظرفیت رسانه‌ها تا چه اندازه زیاد است و اگر بخواهند نقش‌آفرینی کنند، بسیار تأثیرگذار خواهند بود. در همین موضوع، ایسنا و صداوسیما حداقل عملکرد را داشتند، اما شاهد تأثیری چشمگیر بودیم.
نصراللهی همچنین درباره‌ی موضوع آزادی سربازانی که توسط گروه «جیش العدل» ربوده شده بودند، بیان کرد: رسانه‌های رسمی و سنتی ما در زمینه‌ی آزادی سربازانی که به گروگان گرفته شده بودند، فعالیتی نکردند و شبکه‌های اجتماعی و ارتباطات میان فردی سبب موج‌آفرینی شدند و مسوولان را به پیگیری موضوع وادار کردند. شاید اگر آن اقدامات در فضای مجازی اتفاق نمی‌افتاد، ماجرای مرزبانان ربوده‌شده همچنان حل‌نشده باقی می‌ماند. بنابراین رسانه‌ها باید این موضوع را تجربه‌ای قرار دهند و متوجه باشند که اگر از همه‌ی ظرفیت خود استفاده کنند، قطعا تأثیرگذار خواهند بود.
انتهای پیام/