اندیشه‌های سعدی، پاسخ‌گویی به‌ ندای فطرت انسان‌ها

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، بوستان و گلستان سعدی نشان دهنده فرهنگ ایرانی اسلامی است مجموعه ای کم حجم اما با عظمت که حاوی تمام مسائل مورد نیاز زندگی بشر است.

سعدی در کنار پیری از جوانی و در کنار سیره پادشاهان از اخلاق درویشان سخن گفته که نشانگر فراگیر بودن شعر او است، شاعر قرن هفتم بوستان را با مهم ترین ویژگی ایرانی یعنی عقل و تدبیر آغاز می کند.

سعدی عارفی جامعه شناس است کسی که بسیاری از مسائل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برآمده از قرآن و سنت را با نبوغ خویش تلفیق کرده و در نهایت چارچوب فکری استخراج  می کند که در طول سال ها این چارچوب تبدیل به آیین نامه مدنی ما ایرانیان شده است.

نگاهی به اندیشه های عرفانی سعدی، بیانگر سفر انسان از خلق به حق است.

اختصاص باب قناعت در گلستان و بوستان سعدی بیانگر شدت توجه سعدی به مسئله قناعت است.

قناعت برای شکستن حرص و آز است و به زبان امروزی قناعت به گونه ای الگوی مصرف سالم است و جلو زیادخواهی انسان را که سبب اسراف می شود،  می گیرد.

سعدی به رضا به معنای خشنودی به داده های خدا اهمیت بسیاری داده  و یک باب ازبوستان را به آن اختصاص داده است، از دیگر موضوعات مورد توجه سعدی احسان است که به سهیم کردن دیگران در داشته های خود اطلاق می شود و پس از آن به مسئله ایثار که از خود گذشتن و گذاشتن برای دیگران است می توان نام برد.

سعدی عارفی درد آشنا است که درد مردمان زمان خود را می داند و در اوج توحید و خداشناسی به مسائل معیشتی می پردازد.

وی در غزل  « اول دفتر به نام ایزد دانا /صانع، پروردگار حی توانا/ اکبر و اعظم خدای عالم و آدم/صورت خوب آفرید و سیرت زیبا»  اوج توحید را نشان می دهد.

سعدی به مسئله رزق و معیشت نیز توجه دارد و می گوید:

از در بخشندگی وبنده نوازی/مرغ هوا را نصیب ماهی دریا

قسمت خود می خورند منعم و درویش/روزی خود می برند پشه وعنقا

یا حاجت موری به علم غیب بداند/در بن چاهی به زیر صخره صما

آمیزش وحدانیت و توحید با مسائل اولیه معیشتی بندگان از ویژگی های خاص سعدی است به همین دلیل باید گفت: «سعدی اندیشمندی است  که اندیشه و افکار او چارچوبی برای همه اعصار و سده ها است زیرا گفته هایش پاسخ گویی به ندای فطرت انسان است».

سعدی عارفی نیست که در کنج خلوت و انزوای خود رو به سوی معبود داشته باشد و دیگران را زیر پای استقرای خود قرار دهد بلکه او همه را با هم در نظر می گیرد و انسانی کامل و الگویی برای سالم و خدایی زیستن است. 

سعدی اعتقاد دارد که اگر پادشاه یک میوه از باغ رعیت بخورد، غلامانش درختان را از ریشه در می آورند بنابراین  الگوی کاملا مناسب برای مدیران و کارداران است.

استاد سخن عبادت را خدمت به مردم می داند و معتقد است خدمت به مردم تفاوتی با نماز و روزه ندارد و این دیدگاه خوبی برای کسانی که در راس امور مردم قرار دارند.

می توان گفت آنچه مورد نیاز جامعه انسانی است در آثارسعدی به ویژه در بوستان او آمده بنابراین نباید دو کتاب ارزشمند گلستان و بوستان او  تنها به دیده دو کتاب نظم و نثر دیده شود، بلکه هرچند گلستان زیباترین اثر نثر و بوستان زیباترین اثر نظم فارسی است باید به محتوای آن‌ها بیش از قالب آن ها توجه شود.

از نظر شیخ اجل، سعدی شیراز، مبانی فرهنگی و اجتماعی غیر قابل تفکیک اند و اجتماع بدون اقتصاد قابل تصور نیست وسعدی همه چیز را باهم می بیند تا بتواند انسان را به مرز کمال انسانیت برساند.

انتهای پیام/ آ