نرخ تورم در دولت یازدهم

به گزارش خبرگزاری تسنیم، در چند ماه گذشته، دولت و بویژه رئیس‌جمهور، کاهش تورم را نتیجه سیاست‌های تیم اقتصادی کابینه معرفی کردند و رئیس‌جمهور در مصاحبه نوروزی خود کاهش تورم را یکی از دستاوردهای چند ماهه دولت یازدهم دانست.  آیا کاهش تورم در چند ماه گذشته به دلیل تغییر دولت بوده یا امری طبیعی است؟

طبق روابط اقتصادی، تورم به رشدنقدینگی، رشد سرعت گردش نقدینگی و رشد حجم مبادلات بستگی دارد. متأسفانه تغییرات داده سرعت گردش نقدینگی در کشور در دسترس نیست اما آنچه مشهود است در سال 1391 مردم تمایل نداشتند پول‌شان را راکد نگه دارند و به مبادله کالا روی آوردند. لذا سرعت گردش نقدینگی در این سال افزایش یافت. حجم مبادلات نیز افزایش یافت. در فضای تورمی رشد سرعت مبادلات بیش از رشد حجم آن است که جمع مابه‌التفاوت این دو متغیر و رشد نقدینگی، تورم را می‌دهد. تورم به دو گونه بررسی می‌شود؛ یکی تورم نقطه‌به‌نقطه که رشد سطح عمومی قیمت‌ها در یک نقطه زمانی در دو سال متوالی را اندازه می‌گیرد و در زمانی که جهش قیمت‌ها اتفاق می‌افتد، گرانی را بهتر نشان می‌دهد.

تورم دوره‌ای متوسط رشد سطح عمومی قیمت‌ها در طول دوازده ماه گذشته را نشان می‌دهد. در سال 91 تورم نقطه‌به‌نقطه 41 درصد و رشد نقدینگی 30 درصد بود. یعنی 11 درصد از تورم به دلیل افزایش سرعت گردش نقدینگی بود. سرعت نقدینگی چون به عادات اجتماعی بستگی دارد، در اکثر مواقع ثابت است. برخی مواقع به دلیل شرایط خاص ممکن است سرعت گردش نقدینگی تغییر کند ولی پس از بین رفتن فضای تورمی به حالت اولیه بازمی‌گردد.  سال 92 به دلیل سردشدن پول و کاهش سرعت نقدینگی و حجم مبادلات، باید تورم کمتر از رشد نقدینگی می‌بود.

البته مابه‌التفاوت رشد سرعت و رشد حجم مبادلات کمی کمتر از 11 درصد بود چون پایه سرعت در سال گذشته آن بزرگ‌تر از سال 92 بوده‌ است. طبق اظهارات پیمان قربانی، معاون اقتصادی بانک‌مرکزی رشد نقدینگی در 10ماه نخست سال 1392، 7/21 درصد و در دوازده ماه منتهی به دی‌ماه 9/27 درصد بوده‌است. اگر رشد نقدینگی کشور در سال 1392 را مانند 12 ماه منتهی به دی‌ماه، 28 درصد در نظر بگیریم، تورم نقطه‌به‌نقطه به کمی بیش از 17 درصد می‌رسد. طبق اعلام بانک مرکزی در پایان سال 92، تورم نقطه‌به‌نقطه به 7/19 رسید.

  چرا کاهش تورم از ابتدای سال 92 اتفاق نیفتاد؟

جهش قیمت‌ها در سال 91 در نیمه دوم سال اتفاق افتاد.در نیمه اول سال 91 جهش قیمت‌ها به اندازه نیمه دوم نبود، پس در نیمه اول 92 در تورم نقطه‌به‌نقطه کاهش چندانی اتفاق نمی‌افتد اما از طرفی تورم دوره‌ای نیز کمی افزایش می‌یابد. برای مثال فروردین ماه سال 91 که تورم کمتر بوده است را حذف و فروردین 92 که رشد سطح عمومی قیمت‌ها نسبت به زمان مشابه در سال قبل از آن بیشتر بود را جایگزین و متوسط‌گیری کرده‌اند. تا مرداد تورم دوره‌ای افزایش می‌یافت اما تورم نقطه‌به‌نقطه تقریبا ثابت بود و اندکی کاهش می‌یافت.

فصل پاییز 92 زمان مشابه جهش قیمت‌ها در سال گذشته است و باید تورم کاهش یابد.  جدول زیر تورم نقطه‌به‌نقطه سال‌های 91 و 92 را نشان می‌دهد که از داده‌های شاخص بهای کل کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری بانک مرکزی به دست آمده‌است. تورم در فصل بهار سال 91 تقریبا ثابت است. در فصل تابستان به دلیل افزایش سرعت گردش، کمی افزایش می‌یابد و در نیمه دوم سال با داغ‌تر شدن پول، جهش قیمت‌ها اتفاق می‌افتد. انتظار داریم در فصل بهار 92 تورم ثابت بوده و در تابستان کمی کاهش یابد و در نیمه دوم سال 92 افت محسوسی اتفاق بیفتد که داده‌های جدول همین نتیجه‌گیری را نشان می‌دهد. وزرای دولت یازدهم تقریبا از پاییز کارشان را شروع کردند اما کاهش تورم نقطه‌به‌نقطه از تیر شروع شده‌ بود.

همان عاملی که تورم سال 91 را افزایش داد تورم سال92 را کاهش داد و ربطی به سیاست‌های دولت نداشت. در دولت ششم نیزهمین اتفاق افتاد. در هر دو سال 74 و 75 رشد نقدینگی 37 درصد بود. تورم دوره‌ای در یک سال 49 درصد و در سال بعد 22 درصد بوده ‌است. مطمئنا تورم نقطه‌به‌نقطه در سال 74 بیش از 50 درصد و در سال 75 کمتر از 22 درصد بوده‌است. طبق آمارهای بانک مرکزی در اردیبهشت 1374 تورم نقطه‌به‌نقطه به 59 درصد و در بهمن 1375 به 18 درصد رسیده‌بود. به احتمال زیاد در دوره دولت ششم نیز همین اتفاق افتاده‌ بود.

اظهارات دولت و حامیان آن در مورد کاهش تورم، ناشی از ناآگاهی از محیط اقتصاد کلان کشور و موجب نگرانی است. اگر دولت همان سیاست‌های چند سال گذشته را دنبال کند، تورم سال 93 به حدود 25 درصد می‌رسد و نیازی به وعده رئیس‌جمهور و تیم اقتصادی دولت نیست. اگر رئیس‌جمهور معتقد است عملکرد دولت موجب کاهش تورم است پس امسال با تداوم سیاست‌های دولت باید تورم به زیر 19 درصد برسد. اگر عملکرد دولت موجب شده‌است تورم بیش از 40 درصدی در عرض چند ماه به زیر 20 درصد ‌برسد، توقع بجایی است در سال 93 آن را به زیر 10 درصد برساند!

آقای روحانی در دیدار با اعضای فراکسیون رهروان ولایت، کاهش تورم نقطه‌به‌نقطه به 22 درصد را دستاوردی بزرگ دانست و نرخ تورم ماهانه 4/0 درصدی بهمن را بی‌سابقه توصیف کرد و از نمایندگان خواست همان‌گونه که انتقاد می‌کنند این موفقیت‌ها را نیز بازگو کنند!

مشخص است مشاوران دولت دقت کافی به داده‌های آماری نیز ندارند اگرنه کاهش 4/0 درصدی تورم ماهانه چندان بی‌سابقه نیست و در ماه‌های ابتدایی سال 75 نیز همین‌گونه بود و از فروردین تا مرداد شاخص بهای کالا و خدمات روی عدد 8/10 ثابت بود که تورم ماهانه حدود صفر می‌شود.

نوبخت و طیب‌نیا نیز کاهش تورم را دستاورد دولت یازدهم می‌دانند. طیب‌نیا در اجلاس مجلس خبرگان گفت در شرایطی که دولت درآمد ندارد و با مطالبات جدی مردم مواجه است، رئیس‌جمهور شخصا در مقابل وسوسه استفاده از منابع بانک مرکزی ایستادگی می‌کند. طیب‌نیا توضیح نمی‌دهد پس چگونه نقدینگی در عرض 4 ماه از شهریور تا دی 8 درصد افزایش می‌یابد. در نیمه اول سال و در عرض 6 ماه نقدینگی 10 درصد رشد داشت.

متأسفانه گویا از اتفاقات سال 91 عبرت کافی گرفته‌نشد و امیدی نیست که در صورت تکرار حوادث آن سال در حیات دولت روحانی، حوادث سال 91 اتفاق نیفتد. برای مثال دولت از ابتدای سال 1391 می‌توانست نرخ ذخیره قانونی را کاهش بدهد تا هم نقدینگی کشور و هم سرعت آن کاهش یابد.

بهتر است دولتی که مدعی است دولت باسوادان است از مشاوران اقتصادی آگاه‌تری استفاده کند. هر چند در سال 91 مشاهده شد از اتفاقات سال 74 عبرت‌های لازم گرفته نشده‌بود؛ تورم به دلیل ساختارهای غلط اقتصادی کشور است، تورم چندان به دولت خاصی مربوط نیست و تا اقتصاد کشور اصلاح نشود شاخص‌های کلان بهبود نمی‌یابند. به خاطر ناآگاهی از علت افزایش و کاهش تورم در دو سال گذشته است که وزیر اقتصاد در اجلاس خبرگان مدعی می‌شود اگر همین روند ادامه یابد تورم به زیر 15 درصد می‌آید. منظور طیب‌نیا تورم دوره‌ای است هر چند در فضای طبیعی تورم نقطه‌به‌نقطه و دوره‌ای چندان تفاوتی ندارند.

منبع: روزنامه وطن امروز

انتهای پیام/

خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.