فتح و حماس؛ چرایی آشتی دو جنبش رقیب

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، جنبش فتح که یکی از قدیمی ترین سازمان های مبارز فلسطینی است در سال 1965 توسط یاسر عرفات پایه گذاری شد واز آن زمان تا کنون به ویژه پس از قرار داد اسلو در سال 1993 همواره قدرت را در دست داشته است.

در سال 2006 میلادی و پس از انتخابات پارلمانی که به پیروزی جنبش حماس  منجر شد جنبش فتح راه خود را از حماس جدا کرد زیرا دولت حماس به ریاست اسماعیل هنیه اعتقادی به مشی سازش با رژیم صهیونیستی ندارد.

از آن زمان تشکیلات خود گردان تلاش کرد تا در مسیر دولتسازی حماس کار شکنی کند و در نهایت مقرر شد که دولت حماس امور شهر غزه و تشکیلات خودگردان اداره امور کرانه غربی را بعهده بگیرد.

از همان زمان نیروهای تحت امر تشکیلات خودگردان وحماس در حوزه های امنیتی ،نظامی واجرائی به تقابل با یکدیگر پرداختند و این امر موجب شد تا دو جریان فلسطینی راه خود را از یکدیگر جدا کنند.

تشکیلات خودگردان که بیش از نیمی از پشتوانه مردمی خود را از دست داده بود ناچار شد شرایط رژیم صهیونیستی را برای ازسرگیری روند گفتگوهای سازش بپذیرد اما این مذاکرات به دلیل اصرار کابینه بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی برای ادامه شهرک سازی با بن بست مواجه شد.

در طول هشت سال گذشته رژیم صهیوینستی بیش از 15 هزار واحد مسکونی  در اراضی اشغالی 1967 احداث کرد که این امر حتی خشم اتحادیه اروپا را برانگیخت.

 حماس نیز که در جریان تشکیل دولت با مشکلاتی مواجه شد در سطح منطقه و جهان به دلیل جریان سازی رسانه های وابسته با لابی صهیونیستی با انزوای سیاسی شدیدی روبرو شد.

رخدادهای اخیر خاورمیانه و بحران سوریه، رهبران حماس را  به اتخاذ مواضعی خلاف واقعیت های موجود منطقه ای مجبور کرد که این مواضع جایگاه داخلی و منطقه ای حماس را به شدت تنزل داد.

پیروزی اخوان المسلمین مصر این توهم را برای رهبران حماس ایجاد کرد که یک تکیه گاه مطمئنی در مصر پیدا کردند ولذا از مجموعه های تروریستی سوریه با این تلقی که اخوان المسلمین سوریه نیز به قدرت خواهند رسید علیه نظام سوریه موضع گیری کردند.

سوریه که یکی از کشورهای حامی مقاومت اسلامی فلسطین و لبنان است در برابر موضع گیری رهبران حماس وجانبداری آنان از تروریست های سلفی ،دفتر جنبش حماس در دمشق را تعطیل کرد.

رهبران حماس در واقع همان اشتباهی را مرتکب شدند که یاسر عرفات رهبر سابق فتح در جریان اشغال کویت توسط رژیم سابق بعث عراق در سال 1990 از رژیم صدام پشتیبانی کرد.

تصور یاسر عرفات این بود که صدام حسین با اشغال کویت بخشی از درآمدهای نفتی این کشور را در اختیار جنبش فتح قرار خواهد داد اما شکست رژیم صدام در کویت به انزوای جنبش فتح منجر شد.

همین امر موجب شد تا یاسر عرفات پس از یک سلسله مذاکرات پنهانی با رژیم صهیونیستی قرار داد تحمیلی اسلو را امضاء کند زیرا جنبش فتح به دلیل موضع گیری اشتباه آمیز عرفات دچار انزوا شده بود.

اکنون محمود عباس به دلیل شکست در روند گفتگوهای سازش و نیز رهبران حماس به دلیل شکست حاکمیت اخوان المسلمین در مصر برای برون رفت از انزوا به یکدیگر نزدیک شدند.

آیا این توافقنامه یک اقدام تاکتیکی از سوی رئیس تشکیلات خود گردان برای ترمیم جایگاه داخلی خود در منطقه تلقی می شود و یا واقعا محمود عباس از گذشته سیاسی یاسرعرفات درس عبرت گرفته است؟

  با توجه به اینکه حماس وفتح در سالهای 2011و 2012 دو توافقنامه در دوحه و قاهره امضاء کرده اند به نظر نمی رسد که توافقنامه اخیر غزه  به رقابتهای سیاسی دو جنبش پایان دهد.

به موجب توافقنامه آشتی ملی دو جریان حماس و فتح در یک فرایند زمانی پنج هفته ای یک دولت وحدت ملی تشکیل ودر 6 ماه آینده یک انتخابات پارلمانی در غزه وکرانه غربی بر گزار کنند.

این انتخابات اگر برگزار شود به اختلافات چندین ساله فتح  وحماس و دو قطبی شدن جامعه فلسطین پایان خواهد داد اما به نظر نمی رسد که عوامل پیرامونی مانند دخالت های رژیم صهیونیستی و کشورهای عرب منطقه اجازه دهد تا توافقنامه آشتی ملی عملیاتی شود.

بنا این توافقنامه آشتی ملی گام مهمی برای وحدت ملی فلسطین تلقی می شود مشروط بر اینکه جنبش فتح وتشکیلات خودگردان از آن برای گذر از بحران داخلی فعلی بهره برداری نکنند.

حسن هانی زاده کارشناس مسائل غرب آسیا

انتهای پیام/ر