تردیدی که پروژه انصراف از یارانه را ناکام گذاشت

به گزارش خبرگزاری تسنیم، محمد جفعر نژادی در این ستون آورده است:

در چند روز اخیر دو خبر مهم در عرصه اقتصادی کشور منتشر شد. خبر اول این بود که تنها دو میلیون و چهارصد هزار نفر از دریافت یارانه نقدی انصراف داده اند که این میزان، نسبت به پیش بینی های موجود، اندک قلمداد می شد. خبر دوم هم مربوط به قیمت گذاری حامل های انرژی است که می تواند تاثیرات مهمی را بر سطح عمومی قیمت ها داشته باشد.

در بحث چرایی انصراف از دریافت یارانه نقدی توسط تعداد کمی از مردم، جدای از مسائلی مانند فقدان انتخاب شیوه صحیح در گزینش افراد واجد شرایط، اطلاع رسانی ضعیف نسبت به مزایای انصراف از یارانه نقدی برای قشری که توان انصراف را دارا بود، نااطمینانی نسبت به هزینه کرد وجوه حاصل از انصراف مردم در جهت افزایش رفاه عمومی و ... یکی از مسائل مهم موضوع نااطمینانی نسبت به تغییرات قیمت در آینده است. در واقع فقدان شفافیت اطلاعات در زمینه افزایش قیمت‌ها در آینده و به تعبیری وجود نااطمینانی و تردید باعث شد تا انتظارات قیمتی مردم با استفاده از قیمت های جاری و گذشته شکل داده شود که در اصطلاح به آن شکل گیری انتظارات به صورت برون زا، عقب نگر و یا تطبیقی گفته می شود. وضعیت اقتصادی کشور در چند وقت اخیر، وجود تورم بالا ، تغییرات ناگهانی قیمت ها و همچنین غیر قابل پیش بینی بودن آنها باعث شد که مردم نتوانند نسبت به دریافت و یا انصراف از دریافت یارانه نقدی برنامه ریزی کنند و همین مسئله زمینه را برای ثبت نام افراد، (بسیار بیشتر از آنچه مورد انتظار بود) فراهم ساخت.

این در حالی است که چنانچه اطلاعات اقتصادی به صورت شفاف وجود داشت و تغییرات ناگهانی حامل های انرژی، قابل پیش بینی بودن قیمت ها در آینده را دچار اختلال نمی کرد مردم می توانستند در یک الگوی کلان و با توجه به کلیه داده ها انتظارات خود را به صورت جلو نگر و یا به تعبیری مبتنی بر انتظارات عقلایی شکل دهند که در این صورت تصمیم گیری برای دریافت و یا انصراف از یارانه ها به مراتب آسان تر بود.

همچنین مشکل فقدان پیش بینی قیمت ها در آینده برای شکل دهی انتظارات تورمی، یکی از مسائل مهم در زمینه کنترل تورم و جلوگیری از به‌وجود آمدن شوک های بخش تولید نیز می باشد.برای مثال در طول برنامه های اول تا چهارم ، همواره تغییرات ناگهانی و بدون مقدمه قیمت های کلیدی از عوامل مهم و تاثیرگذار بر تورم بوده است. تغییرات ناگهانی قیمت ها به خصوص قیمت های کلیدی (مانند قیمت حامل های انرژی به دلیل دارا بودن شبکه گسترده پیوند با سایر بخش های اقتصاد)، فقدان شفافیت در مورد سیاست گذاری های اقتصادی دولت، پیوند شدید اقتصاد با سیاست که باعث ایجاد شوک‌های اقتصادی در نتیجه تنش های سیاسی می شود، ساختار غیر شفاف و پیچیده اقتصادی و عوامل زیاد تاثیرگذار بر قیمت گذاری کالاهای مختلف خصوصا ضعف کنترل و نظارت بر نظام توزیع محصولات و ... باعث می شود که پیش بینی قیمت ها با اخلال جدی مواجه شود.

فقدان پیش بینی قیمت ها به خصوص قیمت های مواد اولیه برای بخش تولید باعث می شود که فعالان اقتصادی نتوانند آمادگی لازم برای شرایط مختلف را در خود ایجاد کرده و افزایش یا کاهش مدیریت شده در قیمت محصولات داشته باشند. اصولا چون تغییرات قیمت ها ناشی از قیمت گذاری های ناگهانی است و از طرفی تطبیق شرایط تولید با آنها نمی تواند به سرعت تغییر قیمت اتفاق بیفتد در نتیجه بازار با شوک های مختلف قیمتی مواجه می گردد که این مسئله یکی از عناصر مهم در زمینه عدم موفقیت در کنترل تورم است.

مواجهه اقتصاد با شوک های ناگهانی قیمتی علاوه بر دارا بودن آثار زیان بار اجتماعی و پیامدهای منفی در زمینه توزیع درآمد باعث می‌گردد که آرامش فضای اقتصادی نیز مختل شود و این مسئله با مقاوم کردن فضای اقتصاد از ساخت درون که هدف اقتصاد مقاومتی می باشد در تضاد است. حرکت مبتنی بر برنامه برای استفاده حداکثری از ظرفیت ها و همچنین جلوگیری از ایجاد شوک های مختلف اقتصادی از الزامات اقتصاد مقاومتی است اما همان طور که گفته شد چنانچه فقدان شفافیت اطلاعات در زمینه های مختلف تصمیم گیری، سیاست گذاری و اقدام اقتصادی وجود داشته باشد و ادامه یابد از طرفی، هم نمی توان به حضور و مشارکت گسترده مردم در زمینه اقتصاد و شکل گیری متناسب رفتارهای اقتصادی آنها با نیازهای واقعی کشور امیدوار بود و هم نمی‌توان با برنامه ریزی صحیح در زمینه تولید، از شکل گیری شوک های طرف عرضه جلوگیری کرد که به نظر می رسد حل این مشکل باید در دستور کار ویژه دولت برای کنترل فضای اقتصادی کشور قرار گیرد.

انتهای پیام/

خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تأیید محتوای آن نیست و صرفاً برای اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.