حساسیت اختلاف مذهبی در جهان اسلام نسبت به زمان شهید مطهری ۱۰۰ برابر شده

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، دهمین همایش حکمت مطهر به مناسبت سی و پنجمین سالگرد شهادت استاد مرتضی مطهری امروز 10 اردیبشهت ماه در سالن همایش‌های صدا و سیما برگزار شد. در این مراسم عزت‌الله ضرغامی و غلامعلی حداد هادل سخنرانی کردند.

حداد عادل در این نراسم با بیان اینکه عنوان این همایش «مطهری، عقلانیت و وحدت» است، گفت: استاد مطهری از جوانی به مسائل جهان اسلام توجه داشتند و افق دیدشان گترده بود و خود را محدود به شهر و محله و خودشان نکرده بودند. نگاه گسترده ایشان عالم اسلام را در بعد تاریخی و گستره جغرافیایی در متن واقعیتهای جهان امروز می‌دید و به مسائل اجتماعی مسلمانان از جمله موضوع وحدت توجه نشان می‌داد.

وی با اشاره به مقاله «الغدیر و وحدت اسلامی» شهید مطهری درباره انتشار یادنامه علامه امینی که این مقاله در سال 52 در آن منتشر شده توضیحاتی داد و گفت: شهید مطهری در این مقاله اعتقادشان را به اهمیت وحدت اسلامی بیان می‌کنند. ایشان نگران هستند که برخی تصور کنند تالیف کتاب «الغدیر» توسط علامه امینی به وحدت اسلامی لطمه بزند. در این راستا سعی می‌کنند معنی درست وحدت اسلامی را توضیح دهند و اثبات کنند که الغدیر مغایر با وحدت اسلامی نیست.

به گفته رئیس فرهنگستان زبان و ادبی فارسی از نظر شهید مطهری وحدت یکی از اصول اساسی اسلام است و آنقدر این موضوع را دقیق و موشکافانه تبیین می‌کنند که گویی این مقاله همین دیروز نوشته شده است و هرگز احساس نمی‌کنید که حتی یک جمله از این مقاله کهنه شده باشد. ایشان در این مقاله در امروز ما را بیان می‌کنند. 

حداد عادل توضیح داد: شهید مطهری می‌گوید مراد ما از وحدت این نیست که پیروان مذاهب اسلامی بییایند از اعتقادشان دست بردارند و در یک اعتقاد با همدیگر شریک شوند، بلکه وحدت یک بحث اجتماعی است، نه موضعی کلامی و اعتقادی. شیعه و سنی باید با هم بنشینند و گفت‌وگو کنند و شبهات یکدیگر را رفع کنند اما این اختلافاتی که از نظر اعتقادی دارند نباید مانع اتحاد آنها در برابر دشمنان مشترکشان شود. شیعه و سنی نباید اختلافات را به نحوی پیش ببرند که باعث زیان‌بخشی به هر دو دو طرف شود. آنها باید در برابر صف دشمنانشان متحد باشند.

وی برای تبیین روش بحث شهید مطهری گفت: استاد مطهری اساسا یک متفکر عقلگرا است و محور نظرات و اعتقاداتشان عقلانیت است. ایشان چراغ عقل را به دست ما می‌دهند تا ما با استفاده از عقل برای رسیدن به وحدت تلاش کنیم. اولین درس عقل این است که دفع دشمن مشترک از طرح اختلافات میان ما بسیار مهمتر است، این یک امر بدیهی عقلی است و اگر کسی کمترین بهره از خر را داشته باشد این را درک می‌کند. 

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی افزود: اگر چنین عقلانیتی در جهان اسلام شکل بگیرد بسیاری از مشکلات ما حل می‌شود. چه کسی در این امر شک دارد که ما مسلمانان دشمن مشترک داریم و این بحرانهایی که در منطظقه ما ایجاد شده کار صهیونیسم جهانی است؟ برای شیعه و سنی باید مهمترین و اولی‌ترین مسئله این باشد که از کیان و موضوعیت اسلام در برابر کسانی که موجودیت اسلام را نشانه گرفته‌اند دفاع کنیم. این شیعه و سنی هم نمی‌شناسد، همه باید در این راه مشارکت کنند.

حداد عادل اظهار کرد: بنابراین از دیدگاه شهید مطهری نباید عقل را در برابر دین قرار داد، از نظر ایشان تعقل عین دینداری است و تمام تلاش ایشان برای دعوت از دانشگاهیان به دین با زبان عقلانیت صورت گرفت. روش ایشان عقلانیت بود. عقل زبان استدلال جهانی است، پس بهتر است ترازوی عقل را به دست بگیریم و با آن حرفها را بسنجیم. یعنی عقل را ملاک درست و نادرست بودن سخنان قرار دهیم. 

وی با اشاره به سخنی منقول از افلاطون گفت: افلاطون گفته «عالم مانند خط مستقیم است و جاهل مانند خط منحنی». خط مستقیم به هر خط دیگری قابل انطباق است ولی خط منحنی نه می‌توان با هیچ خط مستقیمی منطبق شود و نه با دیگر خطوط منحنی قابلیت انطباق دارد. وقتی بحث خرد مطرح شود باید خط مستقیم عقل را در پیش بگیریم. زیرا اگر عقل نباشد همه خود را مدعی و محق می‌دانند و در راه اعتقاد باطلشان از جان خود هم می‌گذرند.

به گفته حداد عادل، مطهری در عمر خود تلاش کرد که سطح تعقل و تفکر مردم را ارتقاء دهد، او یک شیعه خالص و مخلص بود. مثلا با اینکه خودش هر گاه به منبر می‌رفت روضه می‌خواند و برای حضرت قاسم شعر می‌خواند و سخت می‌گریست، اما با تعقل و استدلال تاکید کرد که داستان عروسی حضرت قاسم در کربلا سند موجهی ندارد و توجیه عقلانی هم نمی‌توان برای آن پیدا کرد. سپس نشان داد که این حرف چطور وارد فرهنگ روضه خوانی ما شده است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: یکی دیگر از خصوصیات بارز این استاد شهید این بود که او محبت و معرفت به اهل بیت(ع) را توامان می‌خواست و تاکید داشت که محبت به تنهایی لازم هست ولی کافی نیست زیرا محبت بدون معرفت ممکن است به آفت و ضرر دین منجر شود. او اعتقاد داشت که باید با دو بال معرفت و محبت با هم و به طور متوازن پرواز کنیم. درک شهید مطهری از ولایت اینگونه بود. 

وی ادامه داد: این نیاز جامعه امروز ما است، امروز که ولایت فقیه محور اندیشه‌های سیاسی ما شده باید محبت و معرفت را با هم همراه کنیم و بین آنها توازن برقرار سازیم. زیرا بسیاری از اختلافات و مشکلات امروز جامعه اسلامی ناشی از غلبه محبت بر معرفت است. یعنی سرعت ما زیاد شده اما قدرت کنترل این سرعت را از دست داده‌ایم، این سرعت غیرقابل کنترل ممکن است ما را از مسیر خارج کند.

وی افزود: اگر صرفا بر محبت تاکید کنیم، این محبت غلبه پیدا می‌کند و چشم و گوش ما را می‌بندد و نسبت به چیزی که دوست نداریم بغض پیدا می‌کنیم و حقیقت را درباره آن نادیده می‌گیریم. همچنین عقل در عالم دینداری ما را از افراط و تفریط حفظ می‌کند، افراط و تفریطی که ریشه اصلی اختلافات مسلمانان در جهان اسلام شده است. 

به گفته حداد عادل یکی دیگر از کارکردهای عقل و عقلانیت این است که ما را از خرافات در دین حفظ می‌کند که خود این خرافات هم بخش مهمی از اختلافات ما را دامن زده و باعث شده بهانه به دست دشمنان بیفتد و از آنها برای اختلاف افکنی استفاده کنند.

این چهره فرهنگی با بیان اینکه سیره عملی استاد مطهری هم منطبق با نظریاتشان درباره وحدت اسلامی بوده، اظهار کرد: او وقتی دید صهیونیسم به حمایت غرب فلسطین را اشغال کرده، بحث شیعه و سنی را مطرح نکرد بلکه به بحث دشمن مشترک اندیشیدو با عزم و استواری جدی درباره این مضوع سخن گفت؛ شاید برخی ندانند یا توجه نکنند، آن بحثهای پرحرارت و جدی شهید مطهری درباره قدس و فلسطین بعد از انقلاب یا زمانی که روزی به عنوان روز قدس تعیین شده بود، زده نشده، بلکه آن حرفها را زمانی مطرح کردند که فرداری آن روز ساواک ایشان را به بند کشید.

وی خاطرنشان کرد: شهید مطهری پس از مقابله سفت و سخت با رژیم صهیونیستی به همراه استادشان علامه طباطبایی حساب بانکی برای کمک به فلسطینیان باز می‌کنند و از مردم می‌خواهند برای کمک به فلسطین به این حساب پول بریزند ولی ساواک آن حساب را هم بست و مانع کمک‌رسانی به فلسطینیان شد. اینها برای امروز ما درس است.

حداد عادل اعلام کرد: اهمیت مسئله اختلاف در عالم اسلام نسبت به زمان شهید مطهری 100 برابر شده است، زیرا امروز قدرت اسلام در جهان ظاهر شده و به همین نسبت توطئه دشمنان برای ضربه زدن به اسلام بیشتر و بیشتر می‌شود. امروز جهان اسلام توانسته قابلیت دین را برای رسیدن به یک الگوی مناسب زندگی و اداره جامعه عملا به جهانیان نشان دهد و چه خطری برای دشمنان ما بالاتر از این که جمهوری اسلامی برای مردم جهان الگو بشود و آنها با نگاه به این الگو بپاخیزند و سکولاریسم و لایسیته را کنار بگذارند و خود را از زیر یوغ استکبار و طاغوت نجات دهند؟!

این شاعر و نویسنده و پژوهشگر افزود: بنابراین می‌بینیم که دشمن بر کشورهایی دست می‌گذارد که در آنها  قرنها مسلمانان شیعه و سنی با هم و در کنار هم زندگی می‌کردند، جریان تکفیری به راه می‌اندازد و اختلافات را بزرگ می‌کند تا مسلمانان را به برادرکشی دچار سازد. نمونه بارز این کشورها، سوریه است. سوریه‌ تنها کشور عربی بوده که در برابر صهیونیسم سر خم نکرده و دستانش را به نشانه تسلیم بالا نیاورده است و امروز دشمن مشترک همه ما، یعنی غرب و صهیونیسم جهانی کمر به سرنگونی حکومت این کشور بسته‌اند. تشخیص اینکه بحران سوریه کار صهیونیستها است اصلا دشوار نیست. وقتی تکفیریها در منطقه‌ای از سوریه به مخمصه می‌افتند هواپیمای صهیونیستها آنجا را بمباران می‌کند، در این شرایط چه کسی می‌تواند شک کند که این بحران، عاملی غیر از صهیونیسم دارد؟

حداد عادل در بخش پایانی سخنانش به رهنمودهای مقام معظم رهبری درخصوص وحدت اشاره کرد و گفت: رهبر معظم انقلاب از هر فرصتی برای توصیه و تاکید بر وحدت و بیدار بودن در برابر توطئه دشمنان استفاده می‌کنندو ایشان در دیدار اخیرشان با مداحان کشور فصل بلیغی از سخنانشان را به این موضوع اختصاص دادند و فرمودند نباید از شعرها و روضه‌ها و بیاناتی استفاده کنید که به اختلافات دامن بزند. ایشان فرمودند چطور می‌توان به مقدسات کسی توهین کرد و سپس به او گفت حالا بیا تا من تو را هدایت بکنم؟ این کاملا غلط است. 

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: رهبر انقلاب فرمودند انقلاب اسلامی باید موجب وحدت همه مسلمانان شود، نه اینکه منجر به اختلاف افکنی بین مسلمانان جهان باشد. این افتخار اسلام و شیعه است که یک کشور توانسته بر مبنای آموزه‌های اسلامی به پیروزی برسد و اداره جامعه‌ای در جهان با آموزه‌های اسلامی صورت گیرد، حالا که ایران در این امر موفق شده باید وسیله وحدت میان مسلمانان باشد نه وسیله اختلاف آنها. 

وی ادامه داد: جمهوری اسلامی باید برای رهایی عالم اسلام تلاش کند و در این مسیر گفتمان وحدت‌بخش داشته باشد، اینها توصیه‌های رهبری است. دامن زدن به اختلافات مذهبی مخصوصا در چند سال اخیر توطئه غرب و صهیونیسم در برابر بیداری اسلامی در منطقه است. آنها برای خنثی کردن بیداری اسلامی و فرونشاندن موج عظیم این بیداری جریان تکفیری را علم کردند تا بیداری اسلامی به کشورهای بیشتری کشیده نشود. ما باید بصیرت درک این موضوع را داشته باشیم. اگر شهید مطهری الان زنده بود بیش از هر چیزی بر پایه عقلانیت دین، برادران خود را به وحدت اسلامی دعوت می‌کرد.

انتهای پیام/