تفکر انتقادی و پژوهش محوری باید سرلوحه کار معلم باشد

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، امروز 12 اردیبهشت است و این روز ما را به یاد دلاور مردی‌های نمونه ترین معلم تاریخ «استاد شهید مرتضی مطهری» می اندازد. فردی که جان خود را در راه تعلیم و تربیت تقدیم نظام و انقلاب اسلامی کرد و بی شک معلمان ما یکی از زحمتکشان بی ادعای جامعه هستند و قطعاً هر فردی که در جامعه به جایگاهی ارزشمند می رسد نتیجه تلاش‌ها و زحمات معلم او بوده است.

معلمی نمونه است که پرسش‌های دانش آموزانش را به فعالیتی برای یادگیری آنها تبدیل کند و دانش آموزان او هم با انجام دادن این فعالیت‌ها، به پاسخ سؤال خود خواهند رسید و معلم نمونه بهترین روش پاسخ گویی به آن پرسش‌ها را این گونه می‌گوید: «بچه‌ها، بیایید تا با هم یاد بگیریم».

یکی از این معلمان «امیر اژدریان» نام دارد که در سال  گذشته به عنوان، «معلم نمونه استانی» انتخاب شد. از افتخارات این معلم پس از این انتخاب توفیق دیدار با «مقام معظم رهبری» بود. وی معلم رسمی اداره آموزش و پرورش ناحیه 3 مشهد است و اکنون در مقطع متوسطه دوم، درس علوم اجتماعی را تدریس می‌کند. این معلم 27 سال سابقه کاری در آموزش و پرورش را دارد که 16 سال آن را در ناحیه 3 مشهد بوده است. ما هم به همین مناسبت و در جهت ادای دین نسبت به اساتید خود، گفت و گویی را با این معلم نمونه انجام داده ایم که در ادامه می خوانید:

*از سابقه کاری خود در آموزش و پرورش برایمان بگویید؟

سال 1367 نخستین سال تجربه معلمی من در روستای «حسن آباد» از مناطق محروم شهرستان چناران به عنوان مدیر و آموزگار با یک کلاس 23 نفره پنج پایه بود، یادم می آید که برای رسیدن به روستا، باید بیشتر از  7 کیلومتر را پیاده طی می‌کردم. بعد از حدود 10 سال خدمت در شهرستان چناران، به منطقه گلبهار منتقل شدم و از سال 1376 هم تاکنون در مدارس آموزش و پرورش ناحیه 3 مشهد مشغول به تدریس هستم.

*در چه رشته‌ای، چه پایه‌ای و چه مدارسی تدریس کرده‌اید؟

سابقه تدریس در تمامی مقاطع تحصیلی و محیط دانشگاه را دارم که شامل دوره ابتدایی، دوره متوسطه اول (عربی، قرآن و هنر)، دوره متوسطه دوم (مشاوره و درس علوم اجتماعی)، دانشسرا (روش تدریس علوم تجربی و علوم اجتماعی)، مراکز تربیت معلم و دانشگاه فرهنگیان (اصول و مبانی، فلسفه آموزش و پرورش، اقدام پژوهی، فرهنگ تربیت، تعلیم و تربیت اسلامی و مدرسه و تربیت) و دوره‌های ضمن خدمت (درس پژوهشی، روش‌های نوین تدریس و غیره) است. در رابطه با مکان‌هایی که تدریس کردم هم باید بگویم که در مدارس زیادی بوده است و به عنوان نمونه می‌توانم مدارسی مانند: «شهید مهدی حکمت، مالک اشتر، تیز هوشان، شهید مدنی و غیره» را که سابقه تدریس داشته‌ام نام ببرم.

*به نظر شما ویژگی یک معلم نمونه چیست؟

یک معلم نمونه باید در سه رابطه شناخت کافی داشته باشد: «دانش آموزان، روش‌های تدریس در علوم تخصصی مربوطه و  محیط کار» و باید «باورها، اندیشه‌ها و اعتقاداتش» در مسیر معلمی کردن باشد، که ما معمولاً آنها را به عنوان یک «مربی» می‌شناسیم. یعنی  باید «تربیت» هم در روش کارش باشد و فقط به موضوع «تعلیم» فکر نکند.

*شما سال گذشته به عنوان معلم نمونه معرفی شده‌اید. چه گزینه‌هایی را دلیل این انتخاب می‌دانید؟

فکر می کنم عامل مهم داشتن «دید پژوهشی» در فعالیت‌های معلمی است. هر معلمی می‌تواند با این روش موفق شود. همچنین در کار معلمی سه نکته باید مورد توجه و تأکید قرار گیرد: «آموزش، پژوهش و شادابی» و اگر این موارد را داشته باشد، هم خودش و هم دانش آموزانش از یادگیری لذت می برند و مؤفق خواهند بود.

*مسئولان چه وعده‌هایی را به شما داده‌اند و آیا نسبت به آنها جامه عمل پوشانده‌اند؟

من معتقدم که انتخاب یک معلم نمونه نباید با حرکت خود معلم در پر کردن فرم‌های مربوطه و معرفی خودش باشد. بلکه باید انتخاب اولیه از سوی مدیران خرد و کلان و اولیای دانش آموزان صورت پذیرد. ما معلمان زیادی را هم داریم که هرگز فرم‌های مربوطه را تکمیل نمی‌کنند و در این انتخاب حضور نمی‌یابند. مسئولان باید شناخت کافی نسبت به همکاران خود داشته باشند و از ابزارهای مناسبی در انتخاب بهره مند شوند تا خودشان نمونه‌ها را شناسایی کنند و آنها را معرفی کنند. با این روش معلمین منتخب از سوی مدیران و دانش آموزان انتخاب می‌شوند و به این صورت بسیار با ارزش‌تر هم خواهد بود که این «منزلت اجتماعی معلم» است. هدیه مسئولان مبلغ 500 هزار تومان پاداش نقدی بود، اما نه من هیچگونه درخواستی را مطرح نمودم و نه آنها وعده‌ای را دادند و من «با این روش انتخاب و تقدیر موافق نیستم. زیرا شغل معلمی بسیار مقدس است و این موارد در شأن و مقامش نیست».

*از مشکلات جامعه معلمان بگوئید و اینکه تاکنون چه اقداماتی در این رابطه صورت پذیرفته است؟

مهم‌ترین مسئله این است که ما نیازمند محیطی آرام برای تعلیم و تربیت فرزندانمان هستیم که اگر این مورد میسر نشود در تربیت واقعی که رسیدن به «انسانی کامل» است موفق نخواهیم بود. مسئولان برای معلمان در جهت آرامش و سلامت تن و روح آنان تلاش جدی کنند مانند: «ایجاد محیطی امن، دارای رفاه و غیره» و در سایه «بیمه‌ها، امکانات رفاهی و گردشگری و غیره».

مورد دیگری که به نظرم می‌رسد این است که متأسفانه بعضی از همکارانمان در جایگاهی که شایسته آنها است قرار ندارند که باز این مهم هم به عدم شناخت واقعی از همکاران بر می‌گردد. هر کدام از فرهنگیان در موردی خاص توانایی و مهارت دارند. به طور مثال در: «تدریس، مدیریت، معاونت و کار اجرایی و غیره» اما بیشتر افراد در جای مناسب خود قرار نگرفته اند.

*به عنوان یک معلم نمونه چه سخنی را با همکاران خود و به خصوص«معلمان جوان» دارید؟

با توجه به اینکه امتیاز معلم نمونه را کسب کرده‌ام احساس می‌کنم که باید با تفکر «خود انتقادی» در کارهایم، چه در باب تدریس و چه ارتباط با همکاران محترم برخورد کنم و به عنوان یک برادر کوچک‌تر چند نکته را متذکر می‌شوم: «شادابی را حفظ کنید، در میدان آموزش در جهان فعلی به روز باشید، وظیفه اصلی خود و اهداف تربیت را بدانید، با مبانی و اصول زندگی آشنا باشید و برای فعالیت‌های زندگی و تدریس، تفکر و پژوهش داشته باشید» و در یک کلام به گفته دکتر ساکی «معلم فکور» باشید.

*به نظر شما اگر یک دانش آموز بخواهد نمونه باشد باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد و شما به عنوان معلم او چه توصیه هایی را خواهید داشت؟

این سه سؤال را همیشه در زندگی و افکارشان داشته باشند: «چیستی؟، چگونگی؟ و چرایی؟» و رسیدن به این موفقیت‌ها و خلاقیت‌ها را با طرح این پرسش‌ها در ذهنشان میسر گردانند.

*متأسفانه در میان «افکار و عمل»، تضادهایی دیده می‌شود. چرا به آنچه که اعتقاد داریم، عمل نمی‌کنیم و یا به گونه‌ای دیگر برخورد می‌کنیم؟

پاسخ این سؤال در ویژگی‌های «خود فرد» است که متأسفانه در «خود شناسی» ضعیف عمل می‌کنیم. اگر کسی بتواند این ویژگی‌های انسانی خود را در بسترهای متعدد معنا کند، لاجرم اصول آنها را هم کشف می‌کند که مسلماً او را به راهکارهای خوب و اعمال شایسته منتهی می‌کند و قطعاً کارکرد و نتیجه این هماهنگی‌ها در فکر و عملش مؤثر خواهد بود.

انتهای پیام/ ب