خیابان سپه، نخستین خیابان طراحی شده ایران

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قزوین، در جای‌جای سرزمین ایران مکان‌هایی هست که هنوز بوی قدیم را می‌دهد، هنوز زندگی با همان تعریف اصیل خود در آنها جریان دارد و هنوز هم وقتی در آن فضاها قدم می‌گذاری، نوستالژی‌ها به سراغت می‌آید، خیابان سپه یکی از بهترین نمونه های این آثار است.

قزوین از شهرهای تاریخی ایران بوده و ریشه در دوران ساسانی دارد و توسط شاپور اول پایه گذاری شده است و به سبب این که اولین ساکنان این شهر کاسپی ها بوده اند که از سواحل دریای کاسپین (خزر) به قزوین آمده بودند، شهر تازه تأسیس شده را نیز کاسپین نامگذاری کردند که پس از حمله اعراب کلمه کاسپین به شکل عربی اش یعنی قزوین درآمد.

اوج و شکوه قزوین بین سال های 935 تا 1006 قمری زمانی که شاه طهماسب صفوی، قزوین را به عنوان پایتخت خود برگزید، این انتخاب به این سبب صورت گرفت که شهر قزوین هم از دشمنان اصلی ایران در آن روزگاران یعنی عثمانی ها و ازبک ها  دور بود و هم این که شهری بزرگ و خوش آب و هوا با زمین ها و باغ های حاصلخیز محسوب می شد.

در آن زمان پایتخت جوان روز به روز آبادتر و زیباتر از قبل شد به گونه ای که خیلی زود عمارت های مجلل، کوشک ها، دروازه ها و بازارها، کاروانسراها، آب انبارها، مساجد و باغهایی آباد و پر درخت تمام شهر را فرا گرفتند و شهری پرآوازه و رویایی پدید آمد که پنجاه سال در شکوه بی همتایش باقی ماند تا روزی که شاه عباس صفوی بنا به مصالحی پایتخت را از قزوین به اصفهان انتقال داد.

خیابان سپه نخستین خیابان طراحی شده ایران است که در دوران شاه طهماسب صفوی احداث  شد و درسال 1307 در دوره رضاشاه سنگفرش  شد و به شکل یک خیابان مدرن امروزی درآمد و سال 1387 به عنوان اولین خیابان مدرن ایران ثبت ملی شد.

این خیابان را شاه طهماسب صفوی در شمال محله شهرستان قدیم یا حصار شاپور، همزمان با ایجاد جعفرآباد یعنی عمارت و خانه‌های دو طرف این خیابان و باغ سعادت آباد و عمارت دولتخانه و حرمسرا و باغ‌های شرقی و غربی عمارات مذکور احداث کرده‌است.

به نظر می رسد نام این خیابان هم از نام محله‌ای به همین نام در هرات گرفته شده‌است که شاه طهماسب در دوران ولیعهدی در آن شهر زندگی می کرده است.

این خیابان از ضلع شمالی به عمارت عالی قاپو می رسد و در ضلع جنوبی از مسجد جامع عتیق شهر نیز فراتر می رود، ضلع شرقی خیابان را هم مغازه های آجرنمای جدید با سبک و سیاق قدیم در برگرفته اند که لذت قدم زدن بر سنگفرش های نخستین خیابان ایران را دوچندان میکند.

خیابان سپه قزوین به عنوان نخستین فضای شهری ماهیتی متفاوت از میدان ها گذرگاه های ارگانیک بدون طراحی دارد، این محور در دوره صفوی و در دوره پایتختی شهر قزوین از محل سردر عالی‌قاپو تا موضع تقریبی مقابل مسجد جامع احداث شده است. 

در دوران صفویه وسعت این خیابان بیش از وسعت آن در زمان حال بوده است و میدان بزرگ آن برای پذیرایی از سفرای دولت‌های دیگر کشورها و بزرگان بنا شده بود، نام اولیه و قدیمی این خیابان عالی‌قاپو یا دولتی بود که در آن روزگاران قلب و مرکز شهر بود.

در ابتدای ساخت خیابان عالی‌قاپو (سپه) حوض بزرگی در آن ساخته شده بود که همیشه آب در آن جاری بود و در 2 طرف خیابان چراغ‌هایی با پایه‌های زیبا نصب شده بود وهر روز عصرها سراسر خیابان جارو و آبپاشی می شد و نظافت و تمیزی این خیابان با درختان تناور چنار و نارون‌های چتری که از دوسوی خیابان جلوه‌نمایی می‌کرد.

انتهای پیام/ ب