دستور وزیر نفت برای توقف آنی تولید بنزین پتروشیمی‌ها عملیاتی نیست

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، تولید بنزین در واحدهای پتروشیمی به سال 89 باز می گردد، اگرچه چندسال پیش از آن، طرح تولید بنزین در واحدهای آروماتیکی کلید خورده بود اما در سال 89 و در روند برنامه خودکفایی ایران در تولید بنزین سوپر، اولین محصول بنزین پتروشیمی در ایران به تولید رسید.

با آغاز فاز اول هدفمندی یارانه ها در آذرماه 89 تا حد قابل توجهی نمودار مصرف بنزین کشور جابه جا شد اما در ادامه با تأخیرهای پی در پی در بهره برداری از طرح های توسعه ای پالایشگاهی کشور از یک سو و افزایش مصرف روزانه بنزین کشور از سویی دیگر، دوباره میزان تولید و مصرف بنزین ایران به نقطه ای رسید که زمزمه های نیاز به واردات بنزین را در اواخر سال 90 تقویت کرد.

با دستور ویژه دولت گذشته، واحدهای پتروشیمی به کمک صنعت پالایش و پخش فرآورده های نفتی آمده و تولید روزانه 3 تا 4 میلیون لیتری بنزین را کلید زدند. این تولید در نیمه دوم سال 91 به روزانه 10 میلیون لیتر رسید تا سهم پتروشیمی ها در تأمین سبد مصرف بنزین کشور به بیش از 15 درصد برسد. تولید بنزین در واحدهای پتروشیمی ادامه داشت تا اینکه با شروع دولت یازدهم،  برخی مسئولان دولتی همچون رئیس سازمان محیط زیست و وزیر نفت نسبت به آلاینده بودن بنزین پتروشیمی ها موضع گرفتند. این اظهار نظرها که برخلاف اظهارات مسئولان دولت دهم مبنی بر مطلوب بودن تولید بنزین در پتروشیمی ها و حتی بر خلاف اظهارات اولیه وزیر نفت فعلی بود، موجی از اظهارنظرهای کارشناسی و غیرکارشناسی را به دنبال داشت.

از سوی دیگر، اعلام آلایندگی بنزین پتروشیمی ها دلیلی برای شروع دوباره واردات بنزین اعلام شد اما برخی اسناد و شواهد از تجزیه ترکیبات بنزین وارداتی نشان می دهد بنزین وارداتی نیز در موارد متعددی، آلایندگی بیشتری نسبت به بنزین تولیدی در واحدهای پتروشیمی دارد.

از اینرو برای روشن شدن این مسئله خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم با شاهرخ خسروانی معاون مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران به گفت وگو نشسته است که مشروح آن را در ادامه می خوانید:

* آیا واحدهای پتروشیمی بنزین تولید می‌کنند؟

پتروشیمی‌ها بنزین تولید نمی‌کنند.

* پس چه چیزی در پتروشیمی‌ها تولید می‌شود؟

محصولی به نام اکتان‌افزا تولید می‌کنند.

* منظور همان " ریفرمیت" است؟

بله، می‌تواند ریفرمیت را به آن اطلاق کرد.

* ریفرمیت است یا نه؟

بله، اسم آن ریفرمیت است.

* آیا در پالایشگاه‌های نفت ریفرمیت تولید می‌شود؟

در سه پالایشگاه ریفرمیت تولید می‌شود.

* ریفرمیت تولید پالایشگاه چه تفاوتی با ریفرمیت تولید واحدهای پتروشیمی دارد؟

اسم‌ها می‌تواند مشابه باشد اما مختصات می‌تواند متفاوت باشد. یعنی ریفرمیتی که در واحد بنزین‌سازی پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند، پالایشگاه اصفهان – که در مهرماه به بهره‌برداری رسیده است- و یا پالایشگاه بندرعباس یا تبریز تولید می‌شود از نظر مشخصات و کیفیت‌ها متفاوت است چون ریفرمیت در واحد بنزین سازی پالایشگاه امام خمینی(ره) جزء یکی از مؤلفه‌های تولید بنزین است. بنزینی که در بازار توزیع می‌شود، ریفرمیت واحد تولیدی واحد سی.سی.آر یا بنزین سازی پالایشگاه نیست بلکه با سایر مؤلفه‌ها مخلوط و تبدیل به بنزین یورو4 می‌شود.

* تفاوت ریفرمیت تولید پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها در چیست؟

تفاوت در میزان بنزن و آروماتیک - دو شاخص خیلی مهم در آلودگی محیط زیست – است. استاندارد ریفرمیت تولید پالایشگاه امام خمینی(ره) بر اساس استاندارد یورو4 کنترل می‌شود؛ یعنی بنزن آن کمتر از یک درصد و آروماتیک آن کمتر از 35 درصد است.

* چقدر ریفرمیت در پالایشگاه امام تولید می‌شود؟

در هر فاز آن حدود 20 هزار بشکه که در مجموع 40 هزار بشکه معادل شش میلیون لیتر در روز ریفرمیت تولید می‌َشود.

* ریفرمیت سایر پالایشگاه ها از کجا تامین می‌شود؟

بنزینی که عرضه می‌َشود دارای مؤلفه‌های مختلفی است؛ یک بخش آن ریفرمیت است، بخش دیگر آن در واحد آر.اف.سی.سی برش‌های سنگین نفت‌خام را که ارزش افزوده خیلی کمی دارد تبدیل به بنزینی می‌کند که البته قابل عرضه به بازار نیست و بخشی هم نفتای سبک است که در واحدی دیگر به نام ایزومریزاسیون تولید می‌شود؛ این سه محصول با یکدیگر مخلوط می‌شود و در نهایت محصول نهایی بعد از کنترل به بازار عرضه می‌شود.

* این فرآیند مربوط به پالایشگاه امام خمینی(ره) شازند است، سایر پالایشگاه‌ها چه؟

به دلیل آلودگی بالا در هشت کلان شهر برنامه ریزی شده که 14 تا 15 میلیون لیتر بنزین تولید پالایشگاه امام در سه شهر تهران، کرج و اراک توزیع شود، این حجم از تولید مصرف این سه شهر را هم پوشش می‌دهد.

* سوال در مورد توزیع بنزین پالایشگاه امام نیست. سوال این است که سایر پالایشگاه با چه کیفیتی ریفرمیت تولید می‌کنند؟

سایر پالایشگاه‌ها ریفرمیت ندارند، البته پالایشگاه بندرعباس و تبریز ریفرمیت دارند که این ریفرمیت با امتزاجی که انجام می‌دهند سعی می‌کنند که بنزین مرغوب تولید کنند. برخلاف پالایشگاه امام که نوع طراحی واحدهای آن به گونه‌ایست که محصول یورو4 تولید می‌کند هنوز در سایر پالایشگاه‌ها  امتزاج محصول منجر به استاندار یورو4 نمی‌شود به همین دلیل هم در این پالایشگاه‌ها طرح‌های توسعه‌ای برای آن‌ها تعریف شده است.

* پس کیفیت بنزین تولید شده با ریفرمیت پتروشیمی‌ها برابر با بنزین تولید شده در پالایشگاه‌هاست.

نه برابر نیست؛ بنزن ریفرمیت تولیدی در واحد پتروشیمی بندر امام 6 تا 10 درصد است اما بنزن ریفریت تولید شده در واحد سی.سی.آر پالایشگاه بندرعباس و تبریز دو تا سه درصد است که وقتی با سایر مؤلفه‌ها امتزاج پیدا می‌کند درصد بنزن کاهش می‌یابد اما ریفرمیت دریافتی از پتروشیمی‌ها که شش تا 10 درصد بنزن دارد که اگر بخواهیم شرایط را به استاندارد پالایشگاه بندرعباس و تبریز برسانیم باید مواد دیگری با حجم زیاد به آن بزنیم که هزینه‌ها را بالا می‌برد و نشدنی است و هم به هدف‌های یورو4 نمی‌رسیم. به همین دلیل است که طرح‌های توسعه‌ای تعریف شده است. خوشبختانه سال گذشته یکی از طرح‌های توسعه‌ای پالایشگاه تبریز ( طرح بنزن‌زدایی) به بهره‌ِبرداری رسید. الان محصولات پالایشگاه تبریز مشکل بنزن ندارد.

* یعنی در حال حاضر دو پالایشگاه امام و تبریز بنزن‌زدایی دارند؟

پالایشگاه امام واحد بنزن‌زدایی ندارد بلکه فرآینده آن به گونه‌ایست که بنزن آن به زیر یک درصد می‌رسد. البته بنزن پالایشگاه تبریز هم زیر یک است.

** اظهارنظر درباره کیفیت بنزین ارتباطی به امور بین الملل نفت ندارد

*بنزن، بنزین تولیدی پالایشگاه‌های کشور چند درصد است؟ طبق گفته مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران بر اساس استاندارد مصرفی بنزن پنج درصد است.

نه، نمی‌دانم آقای قمصری در مصاحبه چه گفته‌اند. قطعا این اظهارنظر به این فرمی که شما می‌گویید نیست، احتمال می‌دهم که ایشان در مورد مبنای قیمت‌گذاری بنزین وارداتی صحبت کرده‌اند؛ چراکه چنین فرمایشی در حیطه وظایف امور بین الملل نیست.

* ارزیابی کیفیت بنزین وارداتی در حیطه کاری مدیریت امور بین الملل شرکت ملی نفت نیست؟

نه، کیفیت بنزین توسط شرکت ملی پالایش و پخش به عنوان بخشی که می‌خواهد در نهایت بنزین را به دست مصرف‌کننده برساند ارزیابی می‌شود. ما هستیم که تعیین تکلیف می‌کنیم که بنزین با چه استانداردی باید باشد.مدیریت امور بین الملل شرکت ملی نفت بر اساس تقاضا نیاز شرکت ملی پالایش و پخش بنزین وارد می کند. مثلاً به آن‌ها می‌گوییم که روزانه 10 میلیون لیتر بنزین بر اساس این مشخصات وارد کنند.

با توجه به این که در خلیج فارس مبنایی برای قیمت بنزین وجود ندارد مبنای تعیین قیمت، نرخ بنزین سنگاپور است؛ براساس مشخصات بنزین سنگاپور، این فرآورده می‌تواند بین یک تا پنج درصد بنزن داشته باشد اما این بدین معنی نیست که بنزین با بنزن پنج درصد وارد کشور می‌شود. مگر می‌شود بنزین در داخل کشور با بنزن دو تا سه درصد تولید شود بعد بنزین با بنزن پنج درصد وارد کنیم. این بی معنی است.

*بنزین با بنزن 8 درصد قطعاً وارد نشده مگر در یک مورد استثنایی

* اما بنزین با بنزن هشت درصد هم وارد شده است.

نه، چه زمانی؟

* سال 1392؟

قاطعانه اعلام می‌کنم که در سال 92 هم این موضوع امکان ندارد. چه زمانی از سال 92؟

* منظورتان قبل یا بعد از دولت یازدهم است؟

بله، بله. البته نمی‌خواهم عملکرد دوستان را در دولت قبل زیر سوال ببرم. همه ما کارمندان وزارت نفت هستیم. ما یک خانواده هستیم که باید کمک کنیم تا مسائل را حل کنیم. دوستان قبلی مسائل را تا سطحی حل کردند و ما هم تلاش می‌کنیم که مسائل را در سطوح بالا حل کنیم.امکان ندارد در این مملکت بنزین با بنزن هشت درصد وارد شده باشد چون در دنیا تولید نمی‌شود؛ مگر این که از بورکینافاسو وارد شده باشد که فکر نمی‌کنم که بورکینافاسو بنزین تولید کند.

* اما نتایج آنالیز نشان می‌دهد که این بنزین با بنزن هشت درصد هم وارد شده است.

خیلی بی‌منطق است اما ممکن است که در زمانی یک جایی یک محموله استثنایی وارد شده و کنترل نشده باشد. همه ما انسان هستیم. مگر می‌شود که بدون اشتباه باشیم. اگر هم چنین چیزی هم بوده قطعا کنترل شده و با آن برخورد شده است.

* در حال حاضر بنزین با استاندار یورو4 و استاندارد 4904 وارد می‌شود؟

به امور بین الملل شرکت ملی نفت دستور داده شده است که بنزین با استاندارد یورو4 وارد کند.

* اما نتایج آنالیز نشان می‌ده که بنزین یورو4 وارد نمی‌کند، بنزین واردتی استانداردهای یورو2 را دارد.

با قاطعیت می‌گویم که دستور داده‌ایم که بنزین یورو4 وارد شود.

* بله، بر اساس استاندارد باید بنزین یورو4 وارد شود اما این اتفاق نمی‌افتد،‌اسناد آنالیز موجود است.

سند مخدوش است. برخی اطلاعات کامل ارائه نشده است. به طور مثال در استاندارد 4904 بالای اکتان 95 ،‌ عدد دو نوشته شده است که این یعنی اکتان 91 تا 95 هر دو مورد قبول است با توجه به این که در کشور نوع خودروهای مورد استفاده متفاوت است.از سوی دیگر درصد خطاپذیری اکتان بنزین مثبت و منفی نیم (0.5 ±) است؛ یعنی این که اگر اکتان بنزین مورد آزمایش قرار گرفت و عدد آن 94.5 بود دیگر نیاز به افزایش عدد اکتان نیست.

* استاندارهای شما برای واردات بنزین کدام است؟

اکتان 95، بنزن کمتر از یک درصد، آروماتیک 35 درصد، گوگرد 50 پی.پی.ام و الفین کمتر از 18 درصد.

** بنزین وارداتی باید با استاندارد یورو 4 باشد

* بنزین از ابتدای امسال با این استاندارد وارد شده است؟

باید با این استاندارد وارد شود.

* باید با این استاندارد وارد شودیا وارد می‌شود؟ پیش از این اعلام کرده بودید که شرکت ملی پالایش و پخش بر واردات بنزین نظارت می‌کند. بنزینی که از سال 93 وارد شده مشخصاتی را که تعیین شده دارد؟

مسوولیت آن با اداره کل نظارت بر صادرات و مبادلات مواد نفتی است و این اداره تا زمانی که بنزین واردات این مشخصات را نداشته باشد اجازه ورود به محموله را نمی‌دهد. مسوولش ما – شرکت ملی پالایش و پخش - نیستیم.

* هم اکنون چند لیتر بنزین وارد می‌شود؟

بستگی به شرایط دارد. الان به طور متوسط شش تا هفت میلیون لیتر در روز.

* اما طبق آمار از ابتدای امسال به طور متوسط بیش از هشت میلیون لیتر بنزین وارد شده است.

مصرف بنزین مبنای واردات است. در سال گذشته میانگین 67 میلیون لیتر در روز مصرف شد. نرم این است که مصرف بنزین سال آینده را پنج تا هفت درصد بیشتر از مصرف سال گذشته برآورد شود؛ بر این اساس مصرف بنزین در سال جاری حدود 70 میلیون لیتر برآورد شد اما در کنار افزایش قیمت بنزین پیش‌بینی می‌شود که مصرف بنزین به 70 میلیون لیتر نمی‌رسد و حدود 67 تا 68 میلیون لیتر ثابت باشد. علی‌رغم این‌که تولید بنزین کشور از دی ماه 1392 به 61 میلیون لیتر افزایش یافت اما هم اکنون در بازه زمانی یک ساله روزانه شش میلیون لیتر بنزین کمبود داریم.

ممکن است که امور بین‌الملل شرکت ملی نفت بین هشت تا 15 میلیون لیتر در روز بنزین وارد کند؛ چرا که در 13 روز نخست امسال حدود 350 میلیون لیتر بنزین اضافه مصرف شد که علت آن رسیدن متوسط مصرف بنزین به 85 میلیون لیتر بود. همین موضوع باعث شد که ظرفیت ذخیره‌سازی این فرآورده نفتی کاهش یابد.

از سوی دیگر این که در خردادماه دوباره سفرهای تابستانی آغاز می‌شود؛ یعنی این که متوسط مصرف از 67 به 75 میلیون لیتر در روز خواهد رسید. امور بین الملل شرکت ملی نفت هم با هماهنگی شرکت ملی پالایش و پخش برای چهار ماه نخست سال حجم واردات را افزایش می‌دهد که اضافه مصرف 350 میلیون لیتری بنزین در تعطیلات نوروزی و هم پیک مصرف تابستان جبران شود.

در مهر ماه قطعاً حجم واردات به دو تا سه میلیون لیتر کاهش خواهد یافت. برآورد برای واردات متوسط در روز شش میلیون لیتر است.

** برآورد درست از نیاز کشور به واردات بنزین 6 میلیون لتیر است نه 10 میلیون

* این حجم از واردات در حالیست که تولید ریفرمیت از واحدهای پتروشیمی متوقف نشده است.

به دلیل این که بنزن ریفرمیت تولید پتروشیمی بندر امام خمینی (ره) بین  شش تا 10 درصد است، این ریفرمیت دیگر دریافت نمی‌شود. سال گذشته روزانه 6.5 میلیون ریفرمیت از پتروشیمی‌ها دریافت می‌شد که اکنون این رقم به پنج میلیون لیتر رسیده است. فرآینده شروع و توقف تولید ریفرمیت در پتروشیمی‌ها لحظه‌ای نیست. زمانی که وزیر نفت دستور بر قطع تولید بنزین پتروشیمی‌ داد به این معنی نیست که بلافاصله متوقف شود؛ نیاز به هماهنگی با واحدهای پتروشیمی و آماده سازی پخش، تامین و توزیع است. توقف تولید ریفرمیت پتروشیمی دو ماه طول می‌کشد. 38 درصد اکتان‌افزای دریافتی از پتروشیمی از واحد بندر امام بود که دیگر دریافت نمی‌َشود و 62 درصد هم مربوط به پتروشیمی نوری است که آن هم به تدریج کاهش خواهد یافت. در مرحله بعد 20 درصد از ریفرمیت دریافتی از واحد نوری کاهش می‌یابد. واردات بنزین هم تا پایان سال به چهار یا هفت میلیون لیتر می‌رسد. نیاز به واردات بنزین روزانه شش میلیون لیتر برآورد شده است.

* اما وزیر نفت و عباس کاظمی؛ مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش اعلام کردند که نیاز به واردات بنزین روزانه 10 میلیون لیتر است.

نه، برآورد شش لیتر است.

* آقای کاظمی اعلام کرد که تولید بنزین پتروشیمی سرطان‌زاست و موجب افزایش تعداد مبتلایان به این بیماری شده است، آیا کسانی که سلامتی مردم را در معرض خطر قرار داده‌اند نباید مورد پیگرد قانونی قرار بگیرند؟

نه. در برهه‌های مختلف تصمیماتی گرفته‌ می‌شود، در چهار سال گذشته که از اکتان‌افزای پتروشیمی استفاده شد باید این اتفاق می‌افتاد، مسئله انتخاب بین بد و بدتر بود.

* آیا گفته‌های آقای کاظمی موجب تشویش اذهان عمومی نمی‌شود؟

ما می‌خواهیم واقعیت‌ها را به مردم بگوییم.

* بنزین از طریق واسطه وارد می‌شود یا با مذاکره مستقیم با پالایشگاه؟

در دنیا هر کسی که می خواهد فرآورده نفتی بخرد به بندرهای بین‌المللی صادرات فرآورده نفتی ( مانند بندر سنگاپور و نتردام) می‌رود. این گونه نیست که مستقیم با پالایشگاه مذاکره شود. معمولاً از طریق ارتباطات بین ‌المللی می‌خرند و روال کار این است در واقع پالایشگاه فرآورده را به یک ارتباط بین‌المللی می‌فروشد و این ارتباط هم فرآورده را در بندرها عرضه می‌َکند. شرکت‌هایی هستند که کارشان این است.

* به غیر از این ارتباطات بین‌المللی آیا واسطه دیگری وجود دارد؟

نه.

گفتگو از سمیرا محمدی

انتهای پیام/