سالروز لغو نهایی کاپیتولاسیون در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی
خبرگزاری تسنیم: ، سه ماه پس از پیروزی انقلاب، به پیشنهاد هیئت وزیران و تصویب شورای انقلاب اسلامی، در بیست و سوم اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۸ ش حق کاپیتولاسیون و امتیازات و ملحقات آن برای همیشه و به طور نهایی لغو شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، ،امروز 23 اردیبهشت 1393 خورشیدی برابر با 13 رجب 1435 هجری و 13 می 2014 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
رویدادهای مهم این روز در تقویم خورشیدی ( 23 اردیبهشت 1393 )
• انحصار چاپ اسکناس در ایران توسط بانک ملّی ایران (1309 ش)
کشور فرانسه برای اولین بار پس از انقلاب کبیر خود، پول کاغذی را رواج داد. در ایران تا سال 1268 ش که بانک شاهنشاهی تشکیل شد، پول رایج کشور، مسکوکِ طلا و نقره بود. در آن سال نشر اسکناس در سراسر ایران منحصراً به بانک شاهنشاهی وابسته به انگلیس تعلق گرفت.
دو سال بعد، اسکناس جدید بانک با سرلوحه فارسی و علامت شیر و خورشید و عکس ناصرالدین شاه قاجار و ذکر ارزش آن منتشر شد. مجموعاً بانک شاهنشاهی، چهل سال در ایران اسکناس منتشر کرد تا این که در 23 اردیبهشت 1309 ش، حق انتشار اسکناس از آن بانک سلب و در مقابل دویست هزار لیره انگلیس، به بانک ملی ایران واگذار گردید. اسکناسهای بانک ملی در سال 1310 ش منتشر شد و تا سالها، رایج بود.
• تهیه و تنظیم اولین آییننامه راهنمایی و رانندگی در ایران
آییننامه رانندگی مجموعهٔ قوانین و مقررات رانندگی است که هر رانندهای باید آن را مطالعه ودر زمان رانندگی رعایت کند. متقاضیان دریافت گواهینامه رانندگی، باید قبل از امتحان عملی در آزمونی که معمولاً کتبی برگزار میشود، به پرسشهایی که از این آئیننامه طرح شدهاند پاسخ دهند.
در اردیبهشت ماه سال 1390 مجلس شورای اسلامی قانون جدید راهنمایی و رانندگی را به تصویب رساند.در این طرح مقررات سختی برای کنترل تردد کلیه وسایل نقلیه در سطح کشور در نظر گرفته شده است.
• لغو نهایی کاپیتولاسیون در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی
کاپیتولاسیون عبارت است از وضع ناشی از قراردادهایی که دولتهای زورمند و استعمارگر، خاصه در قرن نوزدهم به دول ضعیف تحمیل میکردند. به موجب آن قراردادها، اتباع دولتهای استعماری، پس از ورود به قلمرو دولت ناتوان، تحت حاکمیت دادگاههای دولت متبوع خود باقی میماندند و محاکم دولت ضعیف، حق محاکمه آنها را نداشتند.
این قانون خفَّت بار پس از امضای عهدنامه ترکمنچای بین ایران و روسیه در زمان فتحعلی شاه قاجار اجرا شد و پس از مدتی کشورهای استعماری اسپانیا، فرانسه، آمریکا، انگلستان، آلمان، ایتالیا و چند کشور دیگر از جمله دولت عثمانی از ایران حقِّ کاپیتولاسیون را به دست آوردند. کاپیتولاسیون موجب برتری و تقدم اتباع خارجی بر کشور میشد و باعث میگردید که رجال مملکت را به بیگانگان و قدرت قضایی و سیاسی آنان سوق دهد.
در سایه این قانون ننگین، بیگانگان هرچه میخواستند به ایران وارد و یا از ایران خارج میکردند. این قانون، اصلِ حاکمیت و استقلال کشور را متزلزل میساخت و به قوانین خارجی، اعتبارِ برون مرزی میبخشید. کاپیتولاسیون که در واقع از الحاق ماده واحدهای به قرارداد وین - مصونیت اتباع سیاسی - به وجود میآمد، به صورتی نیمه مخفی، ابتدا در مجلس سنا و سپس در 21 مهرماه 1343 شمسی در مجلس شورای ملی به تصویب رسید. امام خمینی(ره) در برابر این قانون ننگ آور و خفت بار، عکس العمل سختی نشان دادند و در تاریخ 4 آبان 1343 شمسی سخنرانی مهمی ایراد نمودند. سخنان حضرت امام، طوفانی عظیم در جامعه به پا کرد که رژیم انتظار آن را نداشت.
لذا آن حضرت را در سیزدهم آبان همان سال دستگیر و به ترکیه تبعید کردند. سرانجام در ادامه مبارزات امام امت و امت امام، سه ماه پس از پیروزی انقلاب، به پیشنهاد هیئت وزیران و تصویب شورای انقلاب اسلامی، در بیست و سوم اردیبهشت ماه سال 1358 ش حق کاپیتولاسیون و امتیازات و ملحقات آن برای همیشه و به طور نهایی لغو شد.
• شهادت شهید مسعود ارشادی
شهید مسعود ارشادى، دوازدهم اردیبهشتماه 1341ش در خانوادهاى متوسط و مذهبى در شهرستان فریمان چشم به جهان هستی گشود. پدرش کارمند کارخانه قند فریمان بود. بیش از چهار بهار از عمرش نگذشته بود که همراه خانواده به شهر مقدس مشهد عزیمت کردند.
وى پس از گذراندن دوران ابتدایى در دبستان استاد شهریار و اتمام تحصیلات راهنمایى در مدرسه پارت، براى ادامه تحصیل به دبیرستان دکتر شریعتى رفت. سومین سال تحصیل او در دبیرستان همزمان بود با اوجگیرى نهضت انقلاب اسلامى که در تظاهرات علیه شاه نیز شرکت مىنمود و در راهاندازى برخى اعتصابات، تظاهرات و پخش اعلامیه در مدرسه نقش مهمى داشت. از صفات پسندیده مسعود، روح عبادى او بود که باعث مىشد با صداقت به راز و نیازهاى شبانه بپردازد. حتىالامکان دوشنبهها و پنجشنبهها و گاهى تمام ماه را روزه مىگرفت. همواره با وضو بود و در جلسات قرآن شرکت مىکرد.
علاقه خاصى به امامان معصوم (ع) بهویژه امام حسین (ع) داشت و روزانه زیارت عاشورا و مناجاتهاى صحیفه سجادیه را تلاوت مىکرد. به مطالعه کتاب بهویژه آثار شهید مطهرى، شهید دستغیب و شهید بهشتى بسیار علاقه داشت. کتابخانهاى در منزل تشکیل داده بود که دوستان و جوانان محل، از کتابهاى آن استفاده مىکردند که جهاد سازندگى پس از مدتى با اطلاع از موضوع، مجموعهاى از کتاب به او هدیه کرد تا کتابخانهاش غنىتر شود.
در سال 1359ش پس از اخذ دیپلم در رشته ریاضى - فیزیک، در بسیج مسجد محل (پنج تن) ثبت نام کرد و به فعالیت در مراکز اسلامى بهخصوص «انجمن اسلامى راه شهید» پرداخت و در آنجا مسئولیت تبلیغات و کارهاى فرهنگى شهدا را بر عهده گرفت. از جمله کسانى بود که براى شکستن محاصره سوسنگرد به آن دیار شتافت. چندینبار هم از طریق جهاد سازندگى بهصورت افتخارى به کمک کشاورزان روستایى براى درو گندم رفت. در پاییز 1360ش عضو رسمى سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد و در واحد برنامهریزى و نظارت انجام وظیفه کرد.
شرکت در جلسات سخنرانى و تماس با افراد آگاه و مطالعات مداوم، در تقویت روحیه شهید تأثیر بهسزایى داشت؛ بهگونهاىکه باعث شد طی مدتى اندک، سمتهاى مختلفى به او واگذار شود. علاوه بر این، حضور وى در عملیاتهاى مختلفی نظیر والفجرهاى 1، 2، 3 و 4، رمضان، خیبر و میمک نیز بسیار چشمگیر بود. شهید ارشادی ضمن حضور در سنگر جبهه، خود را براى حضور در سنگر علم و دانش نیز آماده مىساخت و سرانجام در سال 1363ش پس از موفقیت در کنکور سراسرى، در رشته مهندسى عمران دانشگاه فردوسى مشهد به تحصیل مشغول شد. تعطیلات تابستان 1364ش را در جبهه گذراند و پس از آن به دانشگاه بازگشت.
سرانجام، بعد از دو سال، دانشگاه را رها کرد و همراه با گروهى از دانشجویان به سوى جبهه جنوب شتافت. اینبار، کارهاى دفترى جبهه روح عظیمش را سیراب نمىکرد و بنا به درخواست خودش به یکى از یگانهاى رزمى منتقل شد و درحالىکه فرماندهى گروهان شهید فیاض از گردان الحدید تیپ 21 امام رضا (ع) را بر عهده داشت، به ستیز با دشمنان حق و حقیقت شتافت و در نیمروز بیست و سوم اردیبهشتماه سال 1365 هجری شمسی - در سن بیست و چهار سالگی - در جزیره مجنون بر اثر اصابت ترکش به چشمها و قلبش به شهادت رسید. پیکر پاک شهید مسعود ارشادی طبق وصیت خودش، در گلزار شهداى بهشت رضا (ع) به خاک سپرده شد.
• حضرت آیت الله خمینی در نجف به مناسبت اربعین شهدای یزد گفتند
حضرت آیت الله خمینی در نجف به مناسبت اربعین شهدای یزد گفتند: حالا یک جنبشی در ملت ایران پیدا شده و آنطور که گفته شده است بیش از 30 شهر تظاهرات بر ضد این مرد کرده اند و مرگ بر شاه گفته اند، اینها به منطق شاه، از خارج از کشور وارد ایران شده اند
رویدادهای مهم این روز در تقویم هجری ( 13 رجب 1435 )
• میلاد پیشوای اول مسلمانان "امیرالمؤمنین امام علی"(ع)
امام علی(ع) امام اول شیعیان و خلیفهی چهارم، در سیزدهم رجب سال 30 عام الفیل در دورن خانهی کعبه به دنیا آمد. پدرش ابوطالب(عبدمناف) پسر عبدالمطلب و مادرش فاطمه دختر اسد بن هاشم است. ابوالحسن، ابوتراب، ابوالحسین، ابوالرَّیحانَتَین از جمله کنیههای آن امام و امیرالمؤمنین، ولی اللَّه، اسداللَّه، مرتضی، وصی، یعسوب الدین، حیدر، کرار و... از القاب آن سرور میباشد.
حضرت علی(ع) از دوران کودکی، تحت تعلیم و تربیت حضرت محمد(ص) قرار گرفت و اولین مردی بود که اسلام آورد. آن امام همام به جز غزوهی تبوک، در تمامی غزوات و جنگهای پیامبر اکرم(ص) حضور داشت و همواره در رنجها و سختیها، یاور و حامی پیامبر بزرگ اسلام بود.
امام علی(ع) در هجدهم ذیحجّهی سال یازدهم هجری، در محلی به نام غدیر خُم، به امر خدا و از طرف پیامبر به رهبری امت اسلامی پس از رسول اکرم(ص) برگزیده شد و پس از بیعت مردم، امیرالمؤمنین لقب گرفت. اماپس از رحلت پیامبر(ص) این امر مُهم اجرا نگردید و خلافت به دست ابوبکر افتاد. سیوسه سال از عمر مبارک امام علی در کنار رسول خدا(ص)، بیست و پنج سال پس از رحلت آن حضرت در خانهنشینی و در حدود پنج سال نیز در خلافت سپری شد.
• درگذشت "محمد بن عیسی تَرمَذی" محدث کبیر
محمد بن عیسی معروف به ابوعیسی تَرمَذی از مشاهیر حُفّاظ، مُحدثین و در شمار پیشوایان راوی حدیث قرار دارد. وی در قوهی حافظه بینظیر و از شاگردان خاص امام بخاری بود. کتاب صحیح ترمذی از منابع درجهی اول اهل سنت، از آثار ترمذی میباشد. وی در هفتاد سالگی وفات یافت.
• شهادت عالم مجاهد و مبارز مشروطه خواه آیت اللَّه "شیخ فضل اللَّه نوری"
آیت اللَّه شیخ فضل اللَّه نوری در سال 1259 ق در تهران متولد شد. در جوانی به همراه دایى و پدر زن خود حاج میرزا حسین نوری، جهت تحصیل به نجف اشرف مهاجرت کرد. وی از شاگردان برجستهی میرزای شیرازی بود.
شیخ فضل اللَّه برای مقابله با استبداد، به همراه آیات عظام طباطبایى و بهبهانی در دوران مشروطیت، این جنبش را رهبری میکرد. وی در مهاجرت کُبری شرکت داشت و در تهیه، تنظیم و تدوین قانون اساسی و متمم آن سهیم بود، به طوری که اصل دوم متمم به ابتکار او تهیه شد. یکی از اصول پیشنهادی شیخ فضل اللَّه، حضور پنج عالم مجتهد در مجلس بود تا قوانین ضد اسلامی به تصویب نمایندگان نرسد. او در جمادی الاولی سال 1325 تصمیم گرفت یک کانون تبلیغاتی علیه مشروطهی غیر مشروعه ایجاد کند. اقدامات تبلیغی شیخ با مخالفت مجلسیان مواجه شد و شیخ فضلاللَّه در حضرت عبدالعظیم تحصن اختیار کرد. شیخ فضل اللَّه سرانجام در 12 رجب سال 1327 از جانب فاتحین دستگیر و عصر 13 رجب پس از یک محاکمهی کوتاه به مجازات مرگ محکوم شد.
شیخ فضل اللَّه نوری سرانجام در سیزدهم رجب همان سال در میدان توپخانهی تهران و در حضور هزاران نفر از مردم به دار آویخته شد. اکثریت کسانی که آن روز در پایین دارِ شیخِ شهید جهت قتلِ او خوشحالی میکردند، همانهایى بودند که در ماههای قبل در استقبالِ آن عالمِ مجاهد در بازگشت از تَحصُّن، حضور داشتند. شیخ فضل اللَّه نوری که خود در ابتدا از حامیان اصلی مشروطه بود، به محض این که خطر انحراف این نهضت را تشخیص داد، خواهان مشروطهی مشروعه شد و این چنین مرگبار پاسخ خود را دریافت کرد. مقبرهی ایشان در صحن حرم مطهر حضرت معصومه(س) واقع شده است.
رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی ( 13 می 2014 )
• تولد "مارتین لوتر" مؤسس فرقه پروتستان
مارتین لوتر، در 13 مه 1483م در شهر ایزلبن آلمان به دنیا آمد. وی در ابتدا به تحصیل فلسفه، حقوق، ادبیات و موسیقی پرداخت و سپس استاد علوم مذهبی گردید. وی در سالهای جوانی به دلیل سوء اختلافات بین مقامات کلیسا بر برخی از اعمال ارباب کلیسا ایراد گرفت.
آغاز قیام لوتر بر ضد کلیسای کاتولیک و استبداد مذهبی، بر سر مسئله آمرزش گناهان از طرف کشیشان و پاپ بود. رؤسای کلیسا به دلخواهْ اشخاص را از کلیسا اخراج یا تکفیر میکردند و سپس برای آمرزش گناهان و ورود مجدد به کلیسا، گناهان آنان را با پول میخریدند. اما آنچه لوتر را بر ضد این اوضاع برانگیخت، اقدام مسئولین کلیسا در فروش رسمی آمرزشنامه بود. لوتر در این زمان علی رغم مخالفت پاپ، انجیل را به زبان آلمانی ترجمه کرد و در اندک مدتی طرفداران فراوانی پیدا کرد. با قیام لوتر، طلسم تعصب مذهبی و استیلاطلبی و استبداد کاتولیکی قرون وسطی در هم شکست و مذهبی نو با نام پروتستان شکل گرفت.
پروتست به معنی اعتراض در ابتدا با انگیزه اصلاح کلیسای کاتولیک آغاز شد و با مقاومت کلیسای کاتولیک در برابر هرگونه اصلاح، این جنبش به طور مستقل دارای اصول و مبانی خاص خود شد. لوتر معتقد بود که یگانه چیزی که در مسیحیت معتبر است کتاب مقدس میباشد از این رو، هیچگونه حجیّتی برای مقام پاپی، شوراهای کلیسایى یا آرای صاحبان کلیسا و قدّیسان قائل نبود. از دیدگاه پروتستان، هر مسیحی میتواند پیام کتاب مقدس را به وجدان شخصی خود دریابد و نجات و رستگاری شخص تنها از طریق فیض الهی و در ضمنِ ایمان، پدید میآید.
از جمله ویژگیهای اخلاق و تفکر پروتستانی، خردگرایى، تاکید بر آزادی فردی، تساهل و مدارا، تکیه بر تولید و گسترش ثروت، عبادت دانستن کار، موهبت الهی دانستنِ ثروت و پسندیده دانستن آن را میتوان برشمرد. پروتستان در طی سالهای حیات خود به چندین فرقه تقسیم شد و در کشورهای آلمان، اسکاندیناوی، بریتانیای کبیر، فرانسه، سوئیس و مجارستان، طرفداران بیشتری یافت. رهبر پروتستانها، در اواخر عمر دچار بیماری شد و سرانجام در 12 ژوئیه 1546م در 71 سالگی درگذشت.
• تولد "والْتْ ویتْمَن" شاعر و روزنامهنگار امریکایی
والت ویتمن دومین پسر والتر ویتمن و لوئیزا ون ولر در 31 می 1819 به دنیا آمد در سن 12 سالگی یادگیری حرفه ی چاپ و نشر را شروع کرد و دلبسته ی واژه ها شد .بیش تر خودآموخته و با اشتیاقی سیری ناپذیر مطالعه می کرد .
با آثار هومر، دانته ، شکسپیر و کتاب مقدس آشنا شد .در نیویورک مدتی کارگر چاپ خانه بود ، تا این که آتشی خانمان سوز کارخانه را از بین برد .در سال 1836در سن 17 سالگی در یک مدرسه ی تک کلاسه در لانگ آیلند شروع بتدریس کرد که تا سال 1841 نیز ادامه یافت تا این که در همان سال به پیشه ی خبرنگاری به صورت تمام وقت روی آورد .در ابتدا با روزنامه ی هفتگی " لانگ آیلندر" شروع نمود و سپس ویراستار بعضی از مطبوعات بروکلین و لانگ آیلند شد در سال 1848 ویتمن از کار در ایگل دیلی" بروکلین کناره گرفت تا در روزنامه ی" کرسنت " نیو اورلئان ویراستار شود و در آن جا بود که" برای اولین بار خشونت برده داری را در بازار برده داران به چشم دید .
در بازگشت به نیواورلئان در پاییز 1848 با روزنامه ی " بکر" آشنا شد . آزاد مرد بروکلین از همان اوان به بسط شیوه ای یگانه در شعر پرداخت که بعدها موجب تحسین رالف والر و امرسون گردید .در سال 1855 حق انتشار اولین چاپ کتاب " برگ های سبزه زار" را گرفت . این کتاب دارای 12 شعر بدون مطلع و یک پیش گفتار بود . خود او نیز کتاب را منتشر کرد . نسخه ای از آن را در جولای 1855 برای امرسون فرستاد.ویتمن چاپ دوم کتاب را در سال 1856 انجام داد که دارای 33 شعر و نامه ای از امرسون در تحسین نشر اول و شعری بلند از ویتمن در پاسخ به آن بود .در طی کارهای پی در پی ، اومجموعه اشعارش را سر و سامانی داد و چند بار دیگر منتشر کرد با بروز جنگ داخلی ، ویتمن کناره گرفت و مقالات اجتماعی نوشت و به دیدار زخمی های جنگ در بیمارستان های نیویورک رفت .
او 11 سال در واشنگتن ماند و شغلی در وزارت کشور به دست آورد ، اما وقتی منشی وزیر پی برد که او همان شاعر برگ های سبزه زار است کار او نیز پایان پذیرفت در ابتدای دهه ی 1870 ، ویتمن در "کامدن" سکنی گزید جایی که در خانه ی برادرش به دیدار مادر محتضرش رفت .
او پس از مرگ مادرش هرگز به واشنگتن برنگشت و تا سال 1882 نزد برادرش ماند. واپسین سال های عمرش را در خانه ی دو اشکوبه ی تخته کوب گذراند پس از مرگ ش در 26 مارس 1892 در آرامگاهی که خودش طرح ش را ریخته بود و ساخته بود ، در قطعه زمینی در گورستان هارلی به خاک سپرده شد.
• آغاز خروج نیروهای انگلستان در پی پایان قیمومیت بر فلسطین
در پی شکست دولت عثمانی در جریان جنگ جهانی اول، سربازان انگلیسی، فلسطین را اشغال کردند. پنج سال بعد، در سال 1922م، جامعه ملل، تحت نفوذ انگلیس، قیمومیت بریتانیا بر فلسطین را در آن سرزمین پذیرفت. از آن به بعد، سازمانهای صهیونیستی برای تحقق این هدف توسعه طلبانه، یهودیان بسیاری را از نقاط مختلف جهان به ویژه اروپا به فلسطین مهاجرت دادند بااین حال، انگلیسیها برای جلوگیری از مشکلاتی که افزایش سکنه یهودی فلسطین به وجود آورده بود، مهاجرت یهودیان را به این سرزمین محدود ساخت.
اما تحت فشار صهیونیستها، امریکا از سال 1945م رسماً دولت انگلیس را برای حل مسئله فلسطین به نفع یهودیان تحت فشار قرار داد و در پایان سال 1945م، یک کمیسیون مشترک امریکا و انگلیس برای بررسی این مسئله تشکیل شد.
این کمیسیون در سال بعد توصیه کرد که صد هزار مهاجر یهودی دیگر به فلسطین پذیرفته شود و فلسطین تحت قیمومیت سازمان ملل متحد قرار گیرد. در فوریه سال 1947م دولت انگلیس به بهانه اینکه دیگر قادر به ادامه قیمومیت برفلسطین نیست حل این مسئله را به سازمان ملل متحد ارجاع نمود و این سازمان پس از تشکیل یک کمیته ویژه برای حل مسئله فلسطین و اعزام هیأتهایى به فلسطین و اردوگاههای آوارگان یهودی در اروپا، به تقسیم فلسطین و بینالمللی شدن بیتالمقدس رای داد.
این امر در 29 نوامبر 1947م در مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به تصویب رسید و سرزمین فلسطین بین اعراب و مهاجران یهود تقسیم شد. در همین زمان، صهیونیستها با عملیاتهای تروریستی، فلسطینیها را وادار به ترک سرزمین خود میکردند و برای اعلام موجودیت رژیم صهیونیستی برنامهریزی مینمودند. انگلیس نیز که زمینه را برای تشکیل دولت صهیونیستی مناسب میدید، اعلام کرد که نیروهایش را تا 13 مه 1948 از فلسطین خارج خواهد کرد.
همزمان با خروج تدریجی نیروهای انگلیسی، تشکیلات نظامی یهودیان که در سالهای جنگ دوم جهانی و پس از آن شکل گرفته بود، جای آنها را گرفتند. در نهایت با خروج آخرین سربازان انگلیسی از خاک فلسطین در 13 مه 1948م، مقدمات اعلام موجودیت رژیم صهیونیستی فراهم شد و فردای آن روز، این رژیم تحمیلی، حضور خود در این سرزمین و تشکیل دولت اسرائیل را اعلام کرد.