سالروز لغو نهایی کاپیتولاسیون در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی

به گزارش خبرگزاری تسنیم،‌ ،امروز 23 اردیبهشت 1393 خورشیدی برابر با 13 رجب 1435 هجری و 13 می 2014 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:

رویدادهای مهم این روز در تقویم خورشیدی ( 23 اردیبهشت 1393 )

• انحصار چاپ اسکناس در ایران توسط بانک ملّی ایران (1309 ش)

کشور فرانسه برای اولین بار پس از انقلاب کبیر خود، پول کاغذی را رواج داد. در ایران تا سال 1268 ش که بانک شاهنشاهی تشکیل شد، پول رایج کشور، مسکوکِ طلا و نقره بود. در آن سال نشر اسکناس در سراسر ایران منحصراً به بانک شاهنشاهی وابسته به انگلیس تعلق گرفت.

دو سال بعد، اسکناس جدید بانک با سرلوحه فارسی و علامت شیر و خورشید و عکس ناصرالدین شاه قاجار و ذکر ارزش آن منتشر شد. مجموعاً بانک شاهنشاهی، چهل سال در ایران اسکناس منتشر کرد تا این که در 23 اردیبهشت 1309 ش، حق انتشار اسکناس از آن بانک سلب و در مقابل دویست هزار لیره انگلیس، به بانک ملی ایران واگذار گردید. اسکناس‏های بانک ملی در سال 1310 ش منتشر شد و تا سال‏ها، رایج بود.

• تهیه و تنظیم اولین آیین‏نامه راهنمایی و رانندگی در ایران 

آیین‌نامه رانندگی مجموعهٔ قوانین و مقررات رانندگی است که هر راننده‌ای باید آن را مطالعه ودر زمان رانندگی رعایت کند. متقاضیان دریافت گواهینامه رانندگی، باید قبل از امتحان عملی در آزمونی که معمولاً کتبی برگزار می‌شود، به پرسش‌هایی که از این آئین‌نامه طرح شده‌اند پاسخ دهند.

در اردیبهشت ماه سال 1390 مجلس شورای اسلامی قانون جدید راهنمایی و رانندگی را به تصویب رساند.در این طرح مقررات سختی برای کنترل تردد کلیه وسایل نقلیه در سطح کشور در نظر گرفته شده است.

• لغو نهایی کاپیتولاسیون در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی

کاپیتولاسیون عبارت است از وضع ناشی از قراردادهایی که دولت‏های زورمند و استعمارگر، خاصه در قرن نوزدهم به دول ضعیف تحمیل می‏کردند. به موجب آن قراردادها، اتباع دولت‏های استعماری، پس از ورود به قلمرو دولت ناتوان، تحت حاکمیت دادگاه‏های دولت متبوع خود باقی می‏ماندند و محاکم دولت ضعیف، حق محاکمه آنها را نداشتند.

این قانون خفَّت بار پس از امضای عهدنامه ترکمنچای بین ایران و روسیه در زمان فتحعلی شاه قاجار اجرا شد و پس از مدتی کشورهای استعماری اسپانیا، فرانسه، آمریکا، انگلستان، آلمان، ایتالیا و چند کشور دیگر از جمله دولت عثمانی از ایران حقِّ کاپیتولاسیون را به دست آوردند. کاپیتولاسیون موجب برتری و تقدم اتباع خارجی بر کشور می‏شد و باعث می‏گردید که رجال مملکت را به بیگانگان و قدرت قضایی و سیاسی آنان سوق دهد.

در سایه این قانون ننگین، بیگانگان هرچه می‏خواستند به ایران وارد و یا از ایران خارج می‏کردند. این قانون، اصلِ حاکمیت و استقلال کشور را متزلزل می‏ساخت و به قوانین خارجی، اعتبارِ برون مرزی می‏بخشید. کاپیتولاسیون که در واقع از الحاق ماده واحده‏ای به قرارداد وین - مصونیت اتباع سیاسی - به وجود می‏آمد، به صورتی نیمه مخفی، ابتدا در مجلس سنا و سپس در 21 مهرماه 1343 شمسی در مجلس شورای ملی به تصویب رسید. امام خمینی(ره) در برابر این قانون ننگ ‏آور و خفت‏ بار، عکس ‏العمل سختی نشان دادند و در تاریخ 4 آبان 1343 شمسی سخنرانی مهمی ایراد نمودند. سخنان حضرت امام، طوفانی عظیم در جامعه به پا کرد که رژیم انتظار آن را نداشت.

لذا آن حضرت را در سیزدهم آبان همان سال دستگیر و به ترکیه تبعید کردند. سرانجام در ادامه مبارزات امام امت و امت امام، سه ماه پس از پیروزی انقلاب، به پیشنهاد هیئت وزیران و تصویب شورای انقلاب اسلامی، در بیست و سوم اردیبهشت ماه سال 1358 ش حق کاپیتولاسیون و امتیازات و ملحقات آن برای همیشه و به طور نهایی لغو شد.

• شهادت شهید مسعود ارشادی 

شهید مسعود ارشادى، دوازدهم اردیبهشت‌ماه 1341ش در خانواده‏اى متوسط و مذهبى در شهرستان فریمان چشم به جهان هستی گشود. پدرش کارمند کارخانه‏ قند فریمان بود. بیش از چهار بهار از عمرش نگذشته بود که همراه خانواده به شهر مقدس مشهد عزیمت کردند.

وى پس از گذراندن دوران ابتدایى در دبستان استاد شهریار و اتمام تحصیلات راهنمایى در مدرسه‏ پارت، براى ادامه‏ تحصیل به دبیرستان دکتر شریعتى رفت. سومین سال تحصیل او در دبیرستان هم‏زمان بود با اوج‏گیرى نهضت انقلاب اسلامى که در تظاهرات علیه شاه نیز شرکت مى‏نمود و در راه‏اندازى برخى اعتصابات، تظاهرات و پخش اعلامیه در مدرسه نقش مهمى داشت. از صفات پسندیده‏ مسعود، روح عبادى او بود که باعث مى‏شد با صداقت به راز و نیازهاى شبانه بپردازد. حتى‏الامکان دوشنبه‏‌ها و پنج‏شنبه‏‌ها و گاهى تمام ماه را روزه مى‏گرفت. همواره با وضو بود و در جلسات قرآن شرکت مى‏کرد.

علاقه‏ خاصى به امامان معصوم (ع) به‏ویژه امام حسین (ع) داشت و روزانه زیارت عاشورا و مناجات‏هاى صحیفه‏ سجادیه را تلاوت مى‏کرد. به مطالعه‏ کتاب به‏ویژه آثار شهید مطهرى، شهید دستغیب و شهید بهشتى بسیار علاقه داشت. کتابخانه‏اى در منزل تشکیل داده بود که دوستان و جوانان محل، از کتاب‏هاى آن استفاده مى‏کردند که جهاد سازندگى پس از مدتى با اطلاع از موضوع، مجموعه‏اى از کتاب به او هدیه کرد تا کتابخانه‏اش غنى‏‌تر شود.

در سال 1359ش پس از اخذ دیپلم در رشته‏ ریاضى - فیزیک، در بسیج مسجد محل (پنج تن) ثبت نام کرد و به فعالیت در مراکز اسلامى به‏خصوص «انجمن اسلامى راه شهید» پرداخت و در آنجا مسئولیت تبلیغات و کارهاى فرهنگى شهدا را بر عهده گرفت. از جمله کسانى بود که براى شکستن محاصره‏ سوسنگرد به آن دیار شتافت. چندین‏بار هم از طریق جهاد سازندگى به‏صورت افتخارى به کمک کشاورزان روستایى براى درو گندم رفت. در پاییز 1360ش عضو رسمى سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد و در واحد برنامه‏ریزى و نظارت انجام وظیفه کرد.

شرکت در جلسات سخنرانى و تماس با افراد آگاه و مطالعات مداوم، در تقویت روحیه‏ شهید تأثیر به‏سزایى داشت؛ به‏گونه‏اى‏که باعث شد طی مدتى اندک، سمت‏هاى مختلفى به او واگذار شود. علاوه بر این، حضور وى در عملیات‏هاى مختلفی نظیر والفجرهاى 1، 2، 3 و 4، رمضان، خیبر و میمک نیز بسیار چشم‏گیر بود. شهید ارشادی ضمن حضور در سنگر جبهه، خود را براى حضور در سنگر علم و دانش نیز آماده مى‏ساخت و سرانجام در سال 1363ش پس از موفقیت در کنکور سراسرى، در رشته‏ مهندسى عمران دانشگاه فردوسى مشهد به تحصیل مشغول شد. تعطیلات تابستان 1364ش را در جبهه گذراند و پس از آن به دانشگاه بازگشت.

سرانجام، بعد از دو سال، دانشگاه را‌‌ رها کرد و همراه با گروهى از دانشجویان به سوى جبهه‏ جنوب شتافت. این‏بار، کارهاى دفترى جبهه روح عظیمش را سیراب نمى‏کرد و بنا به درخواست خودش به یکى از یگان‏هاى رزمى منتقل شد و درحالى‏که فرماندهى گروهان شهید فیاض از گردان الحدید تیپ 21 امام رضا (ع) را بر عهده داشت، به ستیز با دشمنان حق و حقیقت شتافت و در نیم‏روز بیست و سوم اردیبهشت‌ماه سال 1365 هجری شمسی - در سن بیست و چهار سالگی - در جزیره‏ مجنون بر اثر اصابت ترکش به چشم‏‌ها و قلبش به شهادت رسید. پیکر پاک شهید مسعود ارشادی طبق وصیت خودش، در گلزار شهداى بهشت رضا (ع) به خاک سپرده شد.

• حضرت آیت الله خمینی در نجف به مناسبت اربعین شهدای یزد گفتند

حضرت آیت الله خمینی در نجف به مناسبت اربعین شهدای یزد گفتند: حالا یک جنبشی در ملت ایران پیدا شده و آنطور که گفته شده است بیش از 30 شهر تظاهرات بر ضد این مرد کرده اند و مرگ بر شاه گفته اند، اینها به منطق شاه، از خارج از کشور وارد ایران شده اند

رویدادهای مهم این روز در تقویم هجری ( 13 رجب 1435 )

• میلاد پیشوای اول مسلمانان "امیرالمؤمنین امام علی"(ع)

امام علی(ع) امام اول شیعیان و خلیفه‏ی چهارم، در سیزدهم رجب سال 30 عام الفیل در دورن خانه‏ی کعبه به دنیا آمد. پدرش ابوطالب(عبدمناف) پسر عبدالمطلب و مادرش فاطمه دختر اسد بن هاشم است. ابوالحسن، ابوتراب، ابوالحسین، ابوالرَّیحانَتَین از جمله کنیه‏های آن امام و امیرالمؤمنین، ولی اللَّه، اسداللَّه، مرتضی، وصی، یعسوب الدین، حیدر، کرار و... از القاب آن سرور می‏باشد.

حضرت علی(ع) از دوران کودکی، تحت تعلیم و تربیت حضرت محمد(ص) قرار گرفت و اولین مردی بود که اسلام آورد. آن امام همام به جز غزوه‏ی تبوک، در تمامی غزوات و جنگ‏های پیامبر اکرم(ص) حضور داشت و همواره در رنج‏ها و سختی‏ها، یاور و حامی پیامبر بزرگ اسلام بود.

امام علی(ع) در هجدهم ذی‏حجّه‏ی سال یازدهم هجری، در محلی به نام غدیر خُم، به امر خدا و از طرف پیامبر به رهبری امت اسلامی پس از رسول اکرم(ص) برگزیده شد و پس از بیعت مردم، امیرالمؤمنین لقب گرفت. اماپس از رحلت پیامبر(ص) این امر مُهم اجرا نگردید و خلافت به دست ابوبکر افتاد. سی‏وسه سال از عمر مبارک امام علی در کنار رسول خدا(ص)، بیست و پنج سال پس از رحلت آن حضرت در خانه‏نشینی و در حدود پنج سال نیز در خلافت سپری شد.

• درگذشت "محمد بن عیسی تَرمَذی" محدث کبیر

محمد بن عیسی معروف به ابوعیسی تَرمَذی از مشاهیر حُفّاظ، مُحدثین و در شمار پیشوایان راوی حدیث قرار دارد. وی در قوه‏ی حافظه بی‏نظیر و از شاگردان خاص امام بخاری بود. کتاب صحیح ترمذی از منابع درجه‏ی اول اهل سنت، از آثار ترمذی می‏باشد. وی در هفتاد سالگی وفات یافت.

• شهادت عالم مجاهد و مبارز مشروطه ‏خواه آیت ‏اللَّه "شیخ ‏فضل‏ اللَّه نوری"

آیت‏ اللَّه شیخ فضل اللَّه نوری در سال 1259 ق در تهران متولد شد. در جوانی به همراه دایى و پدر زن خود حاج میرزا حسین نوری، جهت تحصیل به نجف اشرف مهاجرت کرد. وی از شاگردان برجسته‏ی میرزای شیرازی بود.

شیخ فضل اللَّه برای مقابله با استبداد، به همراه آیات عظام طباطبایى و بهبهانی در دوران مشروطیت، این جنبش را رهبری می‏کرد. وی در مهاجرت کُبری شرکت داشت و در تهیه، تنظیم و تدوین قانون اساسی و متمم آن سهیم بود، به طوری که اصل دوم متمم به ابتکار او تهیه شد. یکی از اصول پیشنهادی شیخ فضل اللَّه، حضور پنج عالم مجتهد در مجلس بود تا قوانین ضد اسلامی به تصویب نمایندگان نرسد. او در جمادی الاولی سال 1325 تصمیم گرفت یک کانون تبلیغاتی علیه مشروطه‏ی غیر مشروعه ایجاد کند. اقدامات تبلیغی شیخ با مخالفت مجلسیان مواجه شد و شیخ فضل‏اللَّه در حضرت عبدالعظیم تحصن اختیار کرد. شیخ فضل اللَّه سرانجام در 12 رجب سال 1327 از جانب فاتحین دستگیر و عصر 13 رجب پس از یک محاکمه‏ی کوتاه به مجازات مرگ محکوم شد.

شیخ فضل اللَّه نوری سرانجام در سیزدهم رجب همان سال در میدان توپخانه‏ی تهران و در حضور هزاران نفر از مردم به دار آویخته شد. اکثریت کسانی که آن روز در پایین دارِ شیخِ شهید جهت قتلِ او خوشحالی می‏کردند، همان‏هایى بودند که در ماه‏های قبل در استقبالِ آن عالمِ مجاهد در بازگشت از تَحصُّن، حضور داشتند. شیخ فضل اللَّه نوری که خود در ابتدا از حامیان اصلی مشروطه بود، به محض این که خطر انحراف این نهضت را تشخیص داد، خواهان مشروطه‏ی مشروعه شد و این چنین مرگبار پاسخ خود را دریافت کرد. مقبره‏ی ایشان در صحن حرم مطهر حضرت معصومه(س) واقع شده است.

رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی ( 13 می 2014 )

• تولد "مارتین لوتر" مؤسس فرقه پروتستان 

مارتین لوتر، در 13 مه 1483م در شهر ایزلبن آلمان به دنیا آمد. وی در ابتدا به تحصیل فلسفه، حقوق، ادبیات و موسیقی پرداخت و سپس استاد علوم مذهبی گردید. وی در سال‏های جوانی به دلیل سوء اختلافات بین مقامات کلیسا بر برخی از اعمال ارباب کلیسا ایراد گرفت.

آغاز قیام لوتر بر ضد کلیسای کاتولیک و استبداد مذهبی، بر سر مسئله آمرزش گناهان از طرف کشیشان و پاپ بود. رؤسای کلیسا به دلخواهْ اشخاص را از کلیسا اخراج یا تکفیر می‏کردند و سپس برای آمرزش گناهان و ورود مجدد به کلیسا، گناهان آنان را با پول می‏خریدند. اما آن‏چه لوتر را بر ضد این اوضاع برانگیخت، اقدام مسئولین کلیسا در فروش رسمی آمرزش‏نامه بود. لوتر در این زمان علی رغم مخالفت پاپ، انجیل را به زبان آلمانی ترجمه کرد و در اندک مدتی طرفداران فراوانی پیدا کرد. با قیام لوتر، طلسم تعصب مذهبی و استیلاطلبی و استبداد کاتولیکی قرون وسطی در هم شکست و مذهبی نو با نام پروتستان شکل گرفت.

پروتست به معنی اعتراض در ابتدا با انگیزه اصلاح کلیسای کاتولیک آغاز شد و با مقاومت کلیسای کاتولیک در برابر هرگونه اصلاح، این جنبش به طور مستقل دارای اصول و مبانی خاص خود شد. لوتر معتقد بود که یگانه چیزی که در مسیحیت معتبر است کتاب مقدس می‏باشد از این رو، هیچ‏گونه حجیّتی برای مقام پاپی، شوراهای کلیسایى یا آرای صاحبان کلیسا و قدّیسان قائل نبود. از دیدگاه پروتستان، هر مسیحی می‏تواند پیام کتاب مقدس را به وجدان شخصی خود دریابد و نجات و رستگاری شخص تنها از طریق فیض الهی و در ضمنِ ایمان، پدید می‏آید.

از جمله ویژگی‏های اخلاق و تفکر پروتستانی، خردگرایى، تاکید بر آزادی فردی، تساهل و مدارا، تکیه بر تولید و گسترش ثروت، عبادت دانستن کار، موهبت الهی دانستنِ ثروت و پسندیده دانستن آن را می‏توان برشمرد. پروتستان در طی سال‏های حیات خود به چندین فرقه تقسیم شد و در کشورهای آلمان، اسکاندیناوی، بریتانیای کبیر، فرانسه، سوئیس و مجارستان، طرفداران بیشتری یافت. رهبر پروتستان‏ها، در اواخر عمر دچار بیماری شد و سرانجام در 12 ژوئیه 1546م در 71 سالگی درگذشت.

• تولد "والْتْ ویتْمَن" شاعر و روزنامه‏نگار امریکایی

والت ویتمن دومین پسر والتر ویتمن و لوئیزا ون ولر در 31 می 1819 به دنیا آمد در سن 12 سالگی یادگیری حرفه ی چاپ و نشر را شروع کرد و دلبسته ی واژه ها شد .بیش تر خودآموخته و با اشتیاقی سیری ناپذیر مطالعه می کرد .

با آثار هومر، دانته ، شکسپیر و کتاب مقدس آشنا شد .در نیویورک مدتی کارگر چاپ خانه بود ، تا این که آتشی خانمان سوز کارخانه را از بین برد .در سال 1836در سن 17 سالگی در یک مدرسه ی تک کلاسه در لانگ آیلند شروع بتدریس کرد که تا سال 1841 نیز ادامه یافت تا این که در همان سال به پیشه ی خبرنگاری به صورت تمام وقت روی آورد .در ابتدا با روزنامه ی هفتگی " لانگ آیلندر" شروع نمود و سپس ویراستار بعضی از مطبوعات بروکلین و لانگ آیلند شد در سال 1848 ویتمن از کار در ایگل دیلی" بروکلین کناره گرفت تا در روزنامه ی" کرسنت " نیو اورلئان ویراستار شود و در آن جا بود که" برای اولین بار خشونت برده داری را در بازار برده داران به چشم دید .

در بازگشت به نیواورلئان در پاییز 1848 با روزنامه ی " بکر" آشنا شد . آزاد مرد بروکلین از همان اوان به بسط شیوه ای یگانه در شعر پرداخت که بعدها موجب تحسین رالف والر و امرسون گردید .در سال 1855 حق انتشار اولین چاپ کتاب " برگ های سبزه زار" را گرفت . این کتاب دارای 12 شعر بدون مطلع و یک پیش گفتار بود . خود او نیز کتاب را منتشر کرد . نسخه ای از آن را در جولای 1855 برای امرسون فرستاد.ویتمن چاپ دوم کتاب را در سال 1856 انجام داد که دارای 33 شعر و نامه ای از امرسون در تحسین نشر اول و شعری بلند از ویتمن در پاسخ به آن بود .در طی کارهای پی در پی ، اومجموعه اشعارش را سر و سامانی داد و چند بار دیگر منتشر کرد با بروز جنگ داخلی ، ویتمن کناره گرفت و مقالات اجتماعی نوشت و به دیدار زخمی های جنگ در بیمارستان های نیویورک رفت .

او 11 سال در واشنگتن ماند و شغلی در وزارت کشور به دست آورد ، اما وقتی منشی وزیر پی برد که او همان شاعر برگ های سبزه زار است کار او نیز پایان پذیرفت در ابتدای دهه ی 1870 ، ویتمن در "کامدن" سکنی گزید جایی که در خانه ی برادرش به دیدار مادر محتضرش رفت .

او پس از مرگ مادرش هرگز به واشنگتن برنگشت و تا سال 1882 نزد برادرش ماند. واپسین سال های عمرش را در خانه ی دو اشکوبه ی تخته کوب گذراند پس از مرگ ش در 26 مارس 1892 در آرامگاهی که خودش طرح ش را ریخته بود و ساخته بود ، در قطعه زمینی در گورستان هارلی به خاک سپرده شد.

• آغاز خروج نیروهای انگلستان در پی پایان قیمومیت بر فلسطین

در پی شکست دولت عثمانی در جریان جنگ جهانی اول، سربازان انگلیسی، فلسطین را اشغال کردند. پنج سال بعد، در سال 1922م، جامعه ملل، تحت نفوذ انگلیس، قیمومیت بریتانیا بر فلسطین را در آن سرزمین پذیرفت. از آن به بعد، سازمان‏های صهیونیستی برای تحقق این هدف توسعه طلبانه، یهودیان بسیاری را از نقاط مختلف جهان به ویژه اروپا به فلسطین مهاجرت دادند بااین حال، انگلیسی‏ها برای جلوگیری از مشکلاتی که افزایش سکنه یهودی فلسطین به وجود آورده بود، مهاجرت یهودیان را به این سرزمین محدود ساخت.

اما تحت فشار صهیونیست‏ها، امریکا از سال 1945م رسماً دولت انگلیس را برای حل مسئله فلسطین به نفع یهودیان تحت فشار قرار داد و در پایان سال 1945م، یک کمیسیون مشترک امریکا و انگلیس برای بررسی این مسئله تشکیل شد.

این کمیسیون در سال بعد توصیه کرد که صد هزار مهاجر یهودی دیگر به فلسطین پذیرفته شود و فلسطین تحت قیمومیت سازمان ملل متحد قرار گیرد. در فوریه سال 1947م دولت انگلیس به بهانه اینکه دیگر قادر به ادامه قیمومیت برفلسطین نیست حل این مسئله را به سازمان ملل متحد ارجاع نمود و این سازمان پس از تشکیل یک کمیته ویژه برای حل مسئله فلسطین و اعزام هیأت‏هایى به فلسطین و اردوگاه‏های آوارگان یهودی در اروپا، به تقسیم فلسطین و بین‏المللی شدن بیت‏المقدس رای داد.

این امر در 29 نوامبر 1947م در مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به تصویب رسید و سرزمین فلسطین بین اعراب و مهاجران یهود تقسیم شد. در همین زمان، صهیونیست‏ها با عملیات‏های تروریستی، فلسطینی‏ها را وادار به ترک سرزمین خود می‏کردند و برای اعلام موجودیت رژیم صهیونیستی برنامه‏ریزی می‏نمودند. انگلیس نیز که زمینه را برای تشکیل دولت صهیونیستی مناسب می‏دید، اعلام کرد که نیروهایش را تا 13 مه 1948 از فلسطین خارج خواهد کرد.

هم‏زمان با خروج تدریجی نیروهای انگلیسی، تشکیلات نظامی یهودیان که در سال‏های جنگ دوم جهانی و پس از آن شکل گرفته بود، جای آن‏ها را گرفتند. در نهایت با خروج آخرین سربازان انگلیسی از خاک فلسطین در 13 مه 1948م، مقدمات اعلام موجودیت رژیم صهیونیستی فراهم شد و فردای آن روز، این رژیم تحمیلی، حضور خود در این سرزمین و تشکیل دولت اسرائیل را اعلام کرد.