پیر دیپلمات الجزایری دومین شخصیت ناکام سوریه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، منابع خبری در حالی خبر استعفای اخضر ابراهیمی، نماینده ویژه سازمان ملل و اتحادیه عرب در امور سوریه و موافقت بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد با استعفای وی را اعلام کردند که این سیاستمدار کهنه‌کار که مسئولیت‌های زیادی را در پرونده فعالیت دیپلماتیک خود دارد، دو سال پیش همزمان با به‌عهده گرفتن این مسئولیت گفته بود که عمیقاً نسبت به موفقیت مأموریتش "بدبین" است.
به هر حال بان کی مون، ضمن قبول استعفای اخضر ابراهیمی، تأکید کرد که استعفای وی از 31 ماه مه جاری (10 خرداد ماه) اجرا می‌شود.
استعفای ابراهیمی در شرایطی پذیرفته شده است که قرار است انتخابات ریاست جمهوری سوریه در ماه آینده برگزار شود. بشار اسد، رئیس جمهور کنونی از جمله نامزدهای انتخاباتی است.

آخرین گزارش ابراهیمی به شورای امنیت و پایان مأموریت دوساله

ابراهیمی روز گذشته پس از ارائه آخرین گزارش خود به اعضای شورای امنیت سازمان ملل در خصوص تحولات مربوط به  گفت‌وگوهای صلح سوریه، ضمن عذرخواهی از مردم سوریه گفت: در این لحظه مایل است به‌خاطر اینکه نتوانست کمکی بکند، از آنها عذرخواهی و اعلام کند که بحران کشورشان سرانجام به پایان خواهد رسید.
اخضر ابراهیمی دیپلمات 74ساله الجزایری، مأموریت خود را به‌عنوان نماینده سازمان ملل در امور سوریه از 10 سپتامبر 2012 (20 شهریورماه 1391) آغاز کرد.
وی بین سال‌های 1991 تا 1993 وزیر امور خارجه الجزایر بود و تاکنون چندین بار به‌عنوان نماینده ویژه سازمان ملل متحد و اتحادیه عرب به‌منظور حل بحران‌های متعدد عازم مناطق مختلف جهان از جمله عراق، افغانستان، لبنان، سوریه، هائیتی و آفریقای جنوبی شده بود.

مأموریت دشوار در سوریه

مأموریت ابراهیمی برای حل بحران سوریه دو سال پیش در حالی آغاز شد که وی جانشین کوفی عنان شد؛ کسی که در مأموریت خود در سوریه ناکام مانده بود.
برتری ابراهیمی بر کوفی عنان این بود که وی یک عرب‌زبان است و با ویژگی جوامع عرب آشنایی لازم را دارد و به همین دلیل از پیچیدگی‌های عاطفی و قومیتی طرفهای عربی باخبر است.
با این حال ابراهیمی به روزهای سخت خود در سوریه واقف بوده به‌خوبی می‌دانست که  تحولات سوریه آن‌قدر پیچیده هست که چه‌بسا هر نماینده بین المللی را ناکام بگذارد.
در این شرایط و در حالی که کوفی عنان مأموریت خود در سوریه را غیرممکن خوانده و آن را به ابراهیمی واگذار کرد، نگاه‌ها به وی معطوف و این سؤال مطرح شد که جایگزین کوفی عنان در سوریه چقدر موفق خواهد بود؟
نکته قابل توجه اینکه اخضر ابراهیمی خود نیز به دشواری‌های این مأموریت آگاهی داشت و شاید به همین دلیل بدبینی عمیق خود را نسبت به موفقیت مأموریتش در سوریه در همان ابتدا ابراز کرد.
در همین ارتباط اخضر ابراهیمی در آغاز مأموریت خود در سوریه پس از دیدار با نبیل العربی، دبیرکل اتحادیه عرب گفت: می‌دانم که این مأموریت بسیار دشواری است، اما خودداری از کمک به مردم سوریه را صحیح نمی‌دانم.
در آن زمان اختلاف آمریکا و روسیه در خصوص سوریه شدت پیدا کرده و به اوج رسیده بود که این نیز بر دشواری کار ابراهیمی می‌افزود.
همچنین کاترین اشتون، رئیس سیاست خارجه اتحادیه اروپا در روزهای نخست مأموریت ابراهیمی در سخنانی در حاشیه نشست وزیران خارجه اروپا در بروکسل ضمن تأکید بر  ادامه حمایت اتحادیه اروپا از مأموریت ابراهیمی گفت: در شرایط کنونی صحبت از هرگونه پیشرفت در مأموریت وی امری دشوار است.
اما ابراهیمی موفقیت‌هایی را نیز در سوریه به ثبت رساند، از جمله میانجیگری میان دولت سوریه و شورشیان حمص برای تخلیه این شهر بود که پس از ماه‌ها مذاکره امکان‌پذیر شد.
ابراهیمی همچنین موفق شد دولت سوریه و مخالفان را با هدف برون‌رفت از بحران سوریه به میز مذاکرات ژنو بکشاند اما این مذاکرات به بن‌بست رسید.

دلایل استعفا

گفته می‌شود ناکامی دو دور مذاکره بین مخالفان سوریه و نظام سوریه در نشست موسوم به نشست ژنو و نبود راه‌حلی مشخص برای بحران سوریه از جمله دلایلی است که در  کناره گیری ابراهیمی از مأموریت خود تأثیر داشت.
نکته مهم اینکه با وجود تجربه دیپلماتیک ابراهیمی و تجارب سابق او در مأموریت‌های مشابه سوریه اما نباید از این نکته غافل شد که شرایط و وضعیت داخلی سوریه به‌گونه‌ای نبود که طرحهای اخضر ابراهیمی در آن نتیجه دهد و او نیز پس از مشاهده بی‌حاصل بودن آن اقدامات به‌تدریج از تحرک خود کاست تا اینکه زمزمه استعفا شنیده شد.

بیش از یک سال پیش ابراهیمی با اعلام اینکه به فکر ترک این پست است به خبرنگاران در نیویورک گفت که هرروز به فکر استعفاست.
اما نکته بسیار مهم اینکه بی‌شک تصمیم دولت سوریه برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به‌مثابه ضربه‌ای به تلاش‌های ابراهیمی بود زیرا محور تلاش‌های وی در سوریه بر این متمرکز بود که دور سوم مذاکرات ژنو به توافق آتش‌بس و آغاز روند سیاسی انتقالی در سوریه بینجامد.

تأسف اخضر ابراهیمی

اخضر الابراهیمی پس از اعلام خبر استعفایش از ترک سوریه ابراز ناراحتی کرده گفت: این پست را در حالی ترک می‌کنم که اوضاع بسیار بدی در سوریه حاکم است.
استعفایم برای من خوشایند نیست اما امیدوارم اوضاع در سوریه بهتر شود. به‌نظر من میزان کشتار و تخریب در سوریه بسیار بالاست و باید گروه‌های مربوطه به این مسئله توجه کنند که چقدر باید شاهد کشتار و نابودی باشند تا سوریه جدید را ببینند.
وی نسبت به وقایع سوریه ابراز تأسف کرد و گفت: بارها با همکاری شورای امنیت برای حل بحران سوریه تلاش کرده‌ام.

گمانه‌زنی درباره جانشین اخضر ابراهیمی

تعیین جانشین برای شخصی که مأموریت خود را از ابتدا دشوار خوانده و در نیمه راه ناچار به استعفا شده است، وقتی دشوارتر به نظر می‌رسد که پیش از او، کوفی عنان نیز همین ناکامی را تجربه کرد، بنابراین باید دید چه‌کسی این مأموریت دشوار را خواهد پذیرفت و برای جانشینی سیاستمداری کهنه‌کار چه دلگرمی خواهد داشت؟
این در حالی است که چندی پیش کمال مرجان وزیر خارجه پیشین تونس اعلام کرد، دبیرکل سازمان ملل متحد از وی خواسته است جانشین اخضر ابراهیمی شود.
به‌گفته مرجان رئیس حزب «ابتکار» تونس و از اعضای مجلس مؤسسان ملی (پارلمان) این کشور این پیشنهاد جدی است. وی با اشاره به اینکه در نظر دارد با سفر به نیویورک در مورد جزئیات این پیشنهاد با بان کی مون  گفت‌وگو کند، اظهار داشت: این مأموریت آسانی نیست.

انتهای پیام/ر*