شرحی بر کتاب "صد سال تئاتر مشهد" از زبان مولف

حمیدرضا سهیلی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در مشهد مقدس اظهار کرد: حدود 10 سال است که درگیر نوشتن کتاب صدسال تئاتر مشهد هستم و در طول این ده سال از انواع و اقسام کتاب‌ها، مقالات، روزنامه‌ها و مجله‌ها استفاده کرده‌ام.

سهیلی با بیان این که تئاتر مشهد پیشینه‌ای 100 ساله دارد تصریح کرد: در جریان مطالعه پیرامون تاریخ تئاتر مشهد به این نتیجه رسیدم که تئاتر مشهد از سال 1290 تا امروز را باید در پنج جلد جداگانه به چاپ رسانید که تاکنون دو جلدی که آماده چاپ شده است در حدود 500 صفحه شده است.

وی عنوان کرد: در سال‌های نخست دهه 60 به دلیل مسئولیتی که داشتم نخستین شورای نظارت بر نمایش را در مشهد مقدس پایه‌ریزی کردم که در آن نمایندگانی از اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، صدا و سیما و تعدادی از کارشناسان حضور داشتند.

سهیلی خاطرنشان کرد: در آن سال‌ها هر نمایشنامه‌ای که به شورا می‌آمد یک نسخه از آن را جمع‌آوری می‌کردم و با خود می‌گفتم که اگر این آثار جمع‌آوری نشود به مرور از بین می‌رود بنابراین به ذهنم رسید تا نسخه‌ای از این نمایشنامه‌ها را نگه دارم.

نویسنده کتاب صد سال تئاتر مشهد افزود: از جمله معدود آثاری که از تئاتر مشهد وجود داشت و در نوشتن کتاب صد سال تئاتر مشهد کمکم کرد کتاب با عنوان سرگذشت نمایش در مشهد از منصور همایونی بود که یکی از منابع اصلی این کتاب به شمار می‌رود که پس از خواندن آن به این نتیجه رسیدم که باید این کتاب را تا امروز تکمیل کرد.

سهیلی با اشاره به این که سال 87 آغاز حرکت جدی وی برای مطالعه در زمینه تئاتر مشهد است بیان کرد: روند مطالعاتی خود را برای نوشتن کتاب صد سال تئاتر مشهد از آستان قدس و منابعی که در اختیارم گذاشتند آغاز کردم و پس از آن به آرشیو اداره فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی مراجعه کردم و در آنجا به دلیل کم بودم امکان مطالعه از هر سندی که می‌دیدم عکس تهیه‌ می‌کردم تا در ادامه مطالعات موثر باشد.

وی مصاحبه‌های حضوری با پیشکسوتان و صاحب‌نظران تئاتر را از دیگر موارد مورد اهمیت در جمع آوری داده‌های پژوهش خود دانست و افزود: پس از این که اطلاعات و داشته‌های خود را از تاریخ گذشته تئاتر تکمیل کردم به سراغ هنرمندان روز تئاتر و نسل‌های جدیدتر این حوزه رفتم.

سهیلی اظهار کرد: بیشتر هنرمندان دهه 60را می‌شناختم و برای انجام یک پروژه جامع باید از هنرمندان جدید در حوزه تئاتر هم صحبتی به میان می‌آمد بنابراین از آنجا که خوشبختانه از سال 89 به عنوان یکی از اعضای شورای نمایش انتخاب شده بودم و هنرمندان دهه 80 را می‌شناختم بسیاری از اطلاعات را نیز از این هنرمندان به دست آوردم.

وی خاطرنشان کرد: پس از جمع آوری داده‌های اولیه برای متن کتاب به این نتیجه رسیدم که اگر بخواهم کتابی جامعه در زمینه تئاتر مشهد بنویسم به طور مسلم این کتاب از هزار صفحه متجاوز است بنابراین بر خلاف نظر حوزه هنری که اصرار داشت این کتاب به صورت تک جلدی منتشر شود آن را در پنج جلد در نظر گرفتم.

این پژوهشگر و پیشکسوت تئاتر مشهد تأکید کرد: سرانجام کتاب صد سال تئاتر مشهد با دوره‌بندی تئاتر این شهر به پنج دوره پرداخت: ابتدا از 1290 تا 1330 در نظر گرفته شد که در کتابی جداگانه با هزینه شخصی به چاپ رسید و متأسفانه به دلیل صفحه‌آرایی نامطلوب مورد انتقاد قرار گرفت.

سهیلی افزود: پس از این که نسخه اول این کتاب با صفحه‌آرایی نه چندان مطلوب چاپ شد جلد اول و دوم این کتاب را از 1290 تا 1330 و از 1330 تا 1357 در قالب دو جلد در یک مجلد مهیا کردم که کار صفحه‌آرایی آن نیز به شکل مطلوبی انجام و آماده چاپ شد.

وی با اشاره به این که نسخه جدید کتاب به شهید هشت سال دفاع مقدس مسعود سهیلی تقدیم شده است عنوان کرد: اظهار نظرهای بسیاری درباره این کتاب شده است، به عنوان مثال داود کیانیان اعتقاد داشت که این کار باید توسط یک نهاد فرهنگی انجام می‌شد و نه با هزینه‌های شخصی یک نفر و بسیاری دیگر نیز اهمیت این کار را مورد تأکید قرار دادند.

سهیلی افزود: مقدمه‌های جلدهای مختلف از کتاب را افرادی چون محمد علی لطفی مقدم، داود کیانیان، رضا صابری و انوشیروان ارجمند نوشته‌اند که این خود گویای تأئیدی است که این پیشکسوتان بر کتاب موجود گذشته‌اند.

وی بخش‌های مختلف این کتاب را با توجه به روند تئاتر مشهد توضیح داد و تصریح کرد: در فصل اول کتاب تاریخچه مختصر تئاتر در ایران، در فصل دوم، تئاتر خراسان و در فصل سوم تئاتر مشهد پرداخته شده است، شروع تئاتر در مشهد را از سال 1290 و همزمان با بازگشایی تئاتر اعتبار اسلطنه دانستیم و پس از آن به نقش تئاتر قفقازی‌ها در مشهد پرداختیم.

سهیلی تئاتر تخت حوضی و گونه‌های دیگر هنرهای نمایشی در مشهد را از جمله موضوعات بررسی شده در کتاب صد سال تئاتر مشهد دانست و عنوان کرد: در قسمت دیگری از کتاب صد سال تئاتر مشهد به سالن‌هایی پرداختیم که در سالهای 1290 تا 1310 در مشهد برپا بوده‌اند و افراد موثری که در این سالها در تئاتر مشه فعالیت می‌کرده‌اند را نیز معرفی کردیم.

نویسنده کتاب صد سال تئاتر مشهد گفت: تئاتر گلشن نیز از دیگر نقاط کانونی تئاتر در مشهد است که سعی کرده‌ام به طور مفصل و کافی به آن بپردازم، اضافه بر این نحوه اجرای PSها و شورای نظارتی که در سال 1320 وجود داشته است نیز از دیگر وقایع مهم این دوره است که به آن پرداخته‌ام.

وی خاطرنشان کرد: در پایان جلد نخست کتاب نمونه‌هایی از پیش پرده‌ها ارائه شده است که خود گویای موقعیت اجتماعی مشهد در آن سال‌ها ست.    

انتهای پیام/