لکنت زبان انگلیسی در مدارس باز می‌شود؟

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، تِته‌پِته‌کنان کلمات انگلیسی را روخوانی می‌کنند و دست و پا شکسته یک متن را به فارسی برمی‌گردانند، بی‌آن‌ که توان حرف زدن داشته باشند یا جسارت سوال‌کردن. دانش‌آموزان را می‌گوییم که سال‌هاست از سال اول راهنمایی(متوسط اول) تا پایان دبیرستان(متوسطه دوم) زبان انگلیسی می‌خوانند، اما در پایان راه آنها می‌مانند و زبانی که در دهان نمی‌چرخد تا ساده‌ترین جملات انگلیسی را ادا کند.

این که آموزش زبان انگلیسی در مدارس تا به حال سرسری گرفته شده، این که این درس هیچ گاه جذاب نبوده و آموزش اش به جای شیرینی، التهاب و نگرانی را به جان دانش آموزان ریخته، این که تاکنون هدف از آموزش زبان دوم در مدارس مبهم بوده و ده ها مشکل دیگر، همه واقعیت های نظام آموزشی ماست که محصولش تولید فارغ التحصیلانی است که به زبان دوم مسلح نیستند و نمی توانند با دنیای خارج ارتباط برقرار کنند.

این که نظام آموزشی ما به این نقطه رسیده نیز علت دارد و ریشه آن را باید در نوع تفکرات مدیران این سیستم جستجو کرد، به طوری که در برهه ای از زمان عده ای لفظ زبان بیگانه را برای زبان خارجی می پسندیدند تا نشان دهند یادگیری زبان بیگانگان حسن نیست و در برهه ای دیگر مثل زمانی که حمیدرضا حاجی بابایی، وزیر آموزش و پرورش بود، سلیقه اش این بود که بگوید آموزش زبان در مدارس به این معنی نیست که همه بتوانند مکالمه کنند، بلکه هدف تمرکز بر آموزش ترجمه متون است.

البته آن زمان هم وزیر توضیح نداد با این که هدف، توانمند کردن دانش آموزان در حوزه ترجمه است، پس چرا بیشتر دانش آموزان چنین توانی ندارند یا این که اگر هدف این است چرا فقط بر ترجمه متون از انگلیسی به فارسی تاکید می شود و ترجمه برعکس آن(از فارسی به انگلیسی) مورد توجه قرار نمی گیرد.

با این حال با وجود چنین پیشینه ای، سند برنامه درسی ملی که سند بالادستی اش، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است بر تحول آموزش زبان انگلیسی در مدارس تاکید دارد که این فرصت خوبی برای ترقی است حتی در سال 92، شورای عالی آموزش و پرورش مصوبه ای داشت که تاکید می کرد دانش آموزان می توانند به جای زبان انگلیسی، زبان های فرانسوی، ایتالیایی، آلمانی و روسی را انتخاب کنند که اگر این مصوبه مورد توجه قرار گیرد، می تواند فرصتی طلایی برای دانش آموزان باشد؛ هر چند با وجود ضعف تاریخی که نظام آموزشی کشور در آموزش زبان انگلیسی دارد، منطقی تر این است که آموزش این زبان در اولویت قرار گیرد.

کتاب پایه هفتم متحول شده است

تا پیش از این، انگشت اتهام بیشتر منتقدان به سمت کتاب های درسی دوره متوسطه نشانه می رفت، چون به زعم آنها این کتاب با نیازهای زبان آموزان تطابق نداشت. سال ها طول کشید حرف این منتقدان به کرسی بنشیند و کتاب های زبان انگلیسی مدارس پوست بیندازد، اما از سال تحصیلی93 ـ 92 این اتفاق رخ داد و تغییری که خیلی ها منتظرش بودند از راه رسید.

حالا که سال تحصیلی به پایان رسیده و کتاب تازه تالیف زبان انگلیسی در پایه هفتم متوسطه تدریس شده، مشاهدات نشان می دهد میزان رضایتمندی دانش آموزان و معلمان از محتوای این کتاب که یک بسته آموزشی نیز آن را همراهی می کند، بالاست.

علت این رضایتمندی را سیدبهنام علوی مقدم، عضو هیات علمی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و مدیر گروه زبان های خارجی دفتر تالیف کتب درسی عمومی در چند بخش تشریح می کند و در گفت وگو با جام جم از تحولات این کتاب که تا پایان سال دوازدهم متوسطه ادامه خواهد داشت، سخن می گوید.

به گفته علوی مقدم، بعد از گذشت 27 سال از تدریس کتاب های زبان انگلیسی در مقاطع راهنمایی و دبیرستان، تیم تالیف موفق شد کتاب های تازه ای را به رشته تحریر درآورد و کتاب پایه هفتم را از سال تحصیلی جاری در اختیار دانش آموزان و معلمان قرار دهد.

در واقع، کتاب پایه هفتم اولین کتاب درسی از سری کتاب های شش جلدی است که قرار است از پایه هفتم تا دوازدهم مورد استفاده قراربگیرد(نام این کتاب ها در سه ساله اول متوسطه «پراسپکت» (prospect) و در دوره سه ساله دوم متوسطه «ویژن» (vision) است.)

دانش آموزان زبان باز می کنند

در واقع این کتاب ها در یک دوره شش ساله تدریس می شود و در دوره متوسطه، زبان انگلیسی را به دانش آموزان آموزش می دهد و آنها را به سطح بین المللی ب 1 می رساند به طوری که آنها پس از پایان تحصیلات متوسطه در چهار مهارت خواندن، نوشتن، گوش دادن و حرف زدن به سطح قابل قبولی می رسند.

به گفته علوی مقدم، تفاوت کتاب های جدید با کتاب های قبلی در این است که در دوره پیشین برای آموزش زبان فقط یک کتاب وجود داشت و یک نوار کاست که روخوانی از روی متن بود، اما در دوره جدید یک بسته آموزشی مدنظر است که کتاب دانش آموز، کتاب کار، فایل صوتی، راهنمای معلم، فلش کارت معلم و لوح فشرده آموزش معلمان را شامل می شود.

آن طور که مدیر گروه زبان های خارجی دفتر تالیف کتب درسی عمومی توضیح می دهد در بسته آموزشی جدید، رویکرد ارتباطی خودباورانه فعال مدنظر است؛ چون در دنیا نیز رویکرد ارتباطی حرف اول را می زند. به این ترتیب در این رویکرد، دو مبحث مورد توجه است؛ یکی خودباوری فرهنگی و هویتی به طوری که در مکالمات و محاورات با یک فرد خارجی بتوانیم منویات هویتی و فرهنگی خود را منتقل کرده و به صورت فعال و نه منفعل در این ارتباط زبانی شرکت کنیم و مفهوم دیگر این که برای وارد شدن به این مکالمات، اعتماد به نفس کامل داشته باشیم.

در کتاب پایه هفتم متوسطه همچنین برخلاف کتاب پیشین که بیشتر بر مهارت خواندن تمرکز داشت به هر چهار مهارت توجه شده و در بسته جدید آموزشی از همان درس اول این مهارت ها در نظر گرفته شده است، به طوری که مثلا در لوح فشرده ای که در اختیار دانش آموزان قرار گرفته از لهجه ای استاندارد و قابل قبول استفاده شده تا کمکی برای تلفظ درست باشد.

به گفته علوی مقدم، این کتاب هشت درس دارد که براساس مضامین و عناوین پرکاربرد از جمله نام و نام خانوادگی، مدرسه، محیط زیست، آب و هوا، خانه و همکلاسی و... همچنین عملکردهای زبانی مثل درخواست و ارائه اطلاعات، سوال کردن و خواهش کردن تدوین شده که اگر در کلاس درس با دقت تدریس شود مهارت حرف زدن و ارتباط برقرار کردن به زبان انگلیسی را در دانش آموزان بالا می برد.

2 اتفاق خوب

علاوه بر این تغییرات، دو تحول دیگر نیز در کتاب هفتم متوسطه اعمال شده که از سال آینده در پایه هشتم و پس از آن در سال های نهم، دهم، یازدهم و دوازدهم نیز اعمال خواهد شد. یکی از این دو اتفاق این است که برخلاف سنتی که در آموزش زبان در کشور وجود دارد در کتاب پایه هفتم، آموزش الفبا در هشت درس تقسیم شده و در هر درس چند حرف با صداهای پرکاربرد آن آموزش داده شده و در کتاب کار نیز به اندازه کافی برایش تمرین پیش بینی شده است.

از سوی دیگر در کتاب جدید، دستور زبان انگلیسی به شکلی که قبلا در کتاب ها گنجانده می شد وجود ندارد به طوری که در پایه هفتم و هشتم چیزی به نام دستور زبان مدنظر نیست و گرامر به صورت صریح و مستقیم ارائه نشده است. البته در سال نهم به طور مستقیم به بحث گرامر ورود خواهد شد و موضوعات گرامری مربوط به مباحثی که در سال هفتم و هشتم آموخته شده، در سال نهم تدریس خواهد شد.

همه چیز خوب است به چند شرط

توضیحات سید بهنام علوی مقدم در مورد کتاب تازه تالیف زبان انگلیسی پایه هفتم در واقع روزنه امیدی برای نظام آموزشی است، چون اگر همه چیز به خوبی برنامه ای که روی کاغذ نوشته شده پیش برود، تا چند سال آینده دیپلمه های کشور بی آن که نیاز به حضور در کلاس های آموزش زبان انگلیسی خارج از مدرسه داشته باشند، چهار مهارت زبانی را یاد می گیرند و می توانند در حد ارتباط های معمولی گلیم خود را از آب بیرون بکشند.

البته رسیدن به چنین نقطه ای چند شرط دارد که یکی از آنها افزایش ساعت آموزشی زبان انگلیسی در مدارس است، چون بی شک با دو ساعت آموزش در هفته، بازدهی موردنظر حاصل نمی شود، چنان که در کلاس های آموزش زبان آزاد نیز حداقل هفته ای شش ساعت آموزش برای افراد در نظر گرفته می شود.

موضوع دوم مربوط به تراکم بالای کلاس های درس است که در عمل امکان تکرار و تمرین مطالب درسی را کم می کند، بویژه در درس زبان انگلیسی که نیاز به تکرار زیاد دارد. پس اگر قرار است در این حوزه تحولی اتفاق بیفتد باید به کم کردن جمعیت دانش آموزی در کلاس های درس نیز توجه شود. شرط سوم برای ارتقای آموزش زبان انگلیسی به دانش آموزان، ایجاد تحول در نحوه تدریس و ارتقای سطح سواد معلمان این درس است به طوری که مثل سال های گذشته دیگر معلمی وجود نداشته باشد که تلفظ های اشتباه دارد یا نمی تواند از پس پاسخ به سوالات پیچیده دانش آموزان برآید.

البته علوی مقدم، عضو هیات علمی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی به جام جم می گوید نگرانی ها در این بخش کم است و تعداد دبیران ضعیف، بسیار اندک. با این حال او توضیح می دهد کلاس های ضمن خدمتی برای دبیران پیش بینی شده تا سطح سواد خود در زبان عمومی را بالا ببرند و نیز کتاب های راهنمای معلم تدوین شده که در روش تدریس و زبان تخصصی به آنها کمک می کند، ضمن این مولفان کتاب های درسی جدید نیز آماده برقراری ارتباط با دبیران و کمک های علمی به آنها هستند.

پس به این ترتیب به نظر می رسد افق پیش روی نظام آموزشی در حوزه آموزش زبان انگلیسی باز و روشن بوده و روزهای بهتری در انتظار دانش آموزان است. با این حال توجه به این بخش نباید موجب غفلت از آموزش زبان عربی به دانش آموزان باشد؛ یعنی درسی که همچون زبان انگلیسی سال ها به دانش آموزان آموزش داده می شود بدون این که آنها پیشرفتی در این زبان داشته باشند و بتوانند از شر تفکر منفی راجع به این زبان خلاص شوند.

منبع: جام جم

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.