۱۰ویژگی مکتب امام(ره)

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، مراسم شب 14 خرداد امشب پس از اقامه نماز مغرب و عشاء به امامت سیدحسن خمینی، با سخنرانی حسن روحانی، رئیس جمهور برگزار شده و فردا مراسم ویژه بیست و پنجمین سال رحلت امام عظیم الشأن(ره) ساعت 9 صبح در جوار مرقد امام خمینی(ره) با سخنرانی رهبر معظم انقلاب اسلامی برپا خواهد شد.

ربع قرن پس از ارتحال بنیانگذار انقلاب اسلامی، بسیاری از صاحب نظران اذعان می کنند که آرمان ها و اندیشه های رهبرکبیر انقلاب همچنان ادامه یافته و رویای برخی برای پایان دوران خمینی کبیر، هیچ گاه رنگ واقعیت به خود نگرفت. شاید به همین خاطر است که دستگاه تبلیغاتی دشمنان هنوز هم خط امام(ره) و اندیشه های والای نهضت اسلامی را هدف قرار داده و تلاش می کند تا همچنان پروژه امام زدایی را 25 سال پس از ارتحال پیر جماران در سطح جهان اسلام دنبال کند.

در چنین شرایطی، شاید مهم ترین پرسش اینجاست که مگر رهبر فقید انقلاب چه ویژگی هایی داشت که برخلاف برخی دیگر از رهبران انقلابی در جهان، هیچ گاه چراغ اندیشه اش کم فروغ نشد و هنوز هم کلام و آثار مکتوبش راهگشای نسل های جوان مسلمان است؟ پاسخ به این پرسش را می توان از کلام خلف شایسته امام امت بازخوانی کرد و دریافت که راز ماندگاری این شخصیت که خود میزانی برای درک ابعاد عظیم انقلاب است، چیست.

1 ـ اسلام ناب محمدی در برابر اسلام آمریکایی

یکی از مهم ترین شاخص های اندیشه فکری امام راحل، ارائه قرائتی انقلابی و سیاسی از اسلام است که بتواند پاسخگوی نیازهای روز جامعه اسلامی باشد. بدیهی است که اسلام ناب، در برابر قرائت های دیگری از اسلام ارائه شد که یا قائل به عملیاتی شدن آموزه های اسلام در دوران مدرن نبودند یا تعالیم دینی را با اصول مارکسیستی و لیبرالیستی درهم آمیخته یا اصولا قائل به خصوصی شدن امر دینی و پرهیز از ورود آن به ساحت اجتماع بودند.

حضرت آیت الله خامنه ای در بیست و یکمین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی (ره) درباره مرزبندی این نگاه دینی نسبت به دیگر مضامین عرضه شده، فرمودند: «اولین و اصلی ترین نقطه در مبانی امام و نظرات امام، مساله اسلام ناب محمدی است؛ یعنی اسلام ظلم ستیز، اسلام عدالتخواه، اسلام مجاهد، اسلام طرفدار محرومان، اسلام مدافع حقوق پابرهنگان و رنجدیدگان و مستضعفان.» شهید مطهری از شاگردان برجسته نهضت امام خمینی(ره) نیز در این رابطه می گوید: «اسلام فقط یک مسلک نیست که بعد از آن که مبتکر آن مسلک، ایدئولوژی اش را پدید آورد، بگوید حالا این مکتب برای اجرا، حکومت می خواهد، حکومت را چکار کند. اسلام یک دین است.»

سردار دهقان، وزیر دفاع نیز تاکید می کند که «امام(ره) مصلحی بزرگ و رهبر حکیمی بود که نه در شعار، بلکه در عمل معرف و احیاگر اسلام ناب محمدی و ارزش های برخاسته از مکتب حسینی بود.»

2 ـ پیوند سیاست و دیانت

امام خمینی در مقابل کسانی که دینداری را امری غیرسیاسی تعبیر می کنند، سیره و سنت پیامبر را دلیلی بر پیوند سیاست و دیانت دانسته و می فرمایند: «رسول الله صلی الله علیه و آله پایه سیاست را در دیانت گذاشته است؛ رسول الله صلی الله علیه و آله، تشکیل حکومت داده است، تشکیل مراکز سیاست داده است.» این همان نکته ای است که شاگردان حضرت امام نیز بر آن تاکید می کنند. به عنوان مثال آیت الله جوادی آملی در کتاب ولایت فقیه نوشته است: «اسلامِ بی‏حکومت و بی اجرا، قانون صرف است و از قانون بتنهایی کاری ساخته نیست و اگر دشمنان اسلام، جدایی دین از سیاست را ترویج می‏کنند و اسلامِ بی‏حکومت را تقدیس و تکریم کرده و می کنند، برای خلع سلاح کردن مسلمین و جامعه اسلامی است.

آیت الله آملی لاریجانی هم تاکید می کند: نظریه جدا نبودن دین از سیاست را برخی بزرگان دین در دوره معاصر و در دوران قبل نیز مطرح کرده اند و در اصل و مبانی دینی ما نیز به آن تاکید شده، اما این حضرت امام بودند که با مجاهده و تلاش فراوان و همراه کردن امت اسلامی، احیاگر حکومت دینی شدند و نظریه جدا نبودن دین از سیاست را در صحنه عملی متبلور ساختند.» به نظر صاحب نظران، اندیشه امام راحل و پژواک آن در کلام اندیشمندانی از کشورهای مختلف، مانع از رشد یکی از مهم ترین آسیب های پیش روی جهان اسلام یعنی رشد سکولاریسم شد.

3 ـ توجه به «مبارزه» در مکتب امام

توجه به ضرورت مبارزه و ادامه آن در مقابل قدرت های شرق و غرب، یکی دیگر از مهم ترین ویژگی های شخصیتی امام خمینی (ره) است. در منظومه فکری بنیانگذار انقلاب، مبارزه امری پایان ناپذیر است و به همین دلیل امام راحل در وصیت نامه خود نیز تاکید می کنند که این جهاد نباید پایان پذیرد.

رحمانی فضلی، وزیر کشور، درباره شخصیت مبارز امام خمینی(ره) می گوید که بنیانگذار انقلاب در ظلمت، استبداد و خفقان با جسارت تمام قیام کرد و حرکت در مسیر روشن بندگی و اخلاص را برای همه مردم جهان بویژه مسلمانان رقم زد. غلامعلی حدادعادل، نماینده مردم تهران در مجلس، درباره ریشه های این مبارزه پایان ناپذیر تصریح می کند: امام خمینی(ره) پرورش یافته فکر مستقل اسلامی بود و وامدار مکتب های غربی نبود. آیت الله نوری همدانی از مراجع تقلید نیز می گوید: امام خمینی (ره) توانست در برابر قدرت های استکباری بایستد و بساط سلطنت را از ایران برچیند و نظام قدرتمند اسلامی را پایه گذاری کند. همین ایستادگی امام خمینی و ادامه مبارزه بود که باعث شد آیت الله مجتهدی تهرانی در وصف امام راحل تاکید کند: امام خمینی(ره) مثل کوه بود و آمریکا هر کاری می کرد تا او را تکان بدهد، نمی توانست.

4 ـ مردم گرایی در اندیشه سیاسی پیر جماران

امام خمینی(ره) توجه ویژه ای به نقش مردم در عرصه های مختلف داشت. ایشان برخلاف دیدگاه هایی که نقش مردم در امور را تشریفاتی معنا می کنند، به قدرت مردم اعتماد و باور داشته و در همین رابطه رهبر معظم انقلاب تاکید می کنند: «یکی از بزرگ ترین هنرهای امام راحل ما این بود که این نیروی مردم را شناخت و آن را کشف کرد و از آن بهره گرفت؛ و به مردم اعتماد کرد.»

5 ـ عدالت اجتماعی، از محورهای اصلی خط امام

امام خمینی(ره) همواره بر مبارزه با ظلم و برقراری عدالت مطابق بر آموزه های دینی تاکید می کردند. از نظر ایشان، جبهه استکبار باعث ایجاد گسست های عمیق و ظلم به ملت های مظلوم شده بود. امام خمینی(ره) در جلد یازدهم صحیفه، برقراری و تحقق عدالت در جامعه را در ردیف اصول و پایه هایی نظیر توحید قرار داده، می فرمایند: «ارزش ها در عالم دو قسم است؛ یک قسم ارزش های معنوی از قبیل ارزش توحید و جهاد مربوط به الوهیت و از قبیل عدالت اجتماعی حکومت عدل و رفتار عادلانه حکومت ها با ملت ها و بسط اجتماعی در بین ملت ها... که تغییرپذیر نیست.» براساس پژوهشی که بر روی بیانات حضرت امام(ره) صورت گرفته است، در صحیفه امام مفاهیمی از قبیل عدالت 420 بار، عدل 346 بار، محروم 389 بار، محرومان 105بار، محرومین 86 بار، مستضعفان 310 بار، مستضعف 255 بار، فقیر 138 بار، فقرا 125 بار، فقر 113بار، و مصادیق مشابه دیگر نیز بارها به شکل اثباتی تأکید و بر لزوم توجه به آنها بسیار توصیه شده است. در کنار اینها مواردی همچون جور 838 بار، ظلم 812 بار، فساد 782بار و ستم 207بار، به گونه سلبی ذکر شده و بر حذف و ریشه کنی آنها از عرصه جامعه پافشاری گردیده است.

6 ـ مدل اسلامی توسعه از نگاه رهبر کبیر انقلاب

رهبر معظم انقلاب می فرمایند که «جوهر اصلی در مکتب امام بزرگوار ما، رابطه‏ دین و دنیاست». چنین است که ایشان در بیانات در سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی(ره) در سال 84 می فرمایند: «راهی که ملت ایران در پیش دارد، راه آباد کردن دنیاست. علم را، دانایی را، اقتصاد را، سیاست را، زندگی فردی را، روابط اجتماعی را، برنامه‏های کلان جامعه را ـ که اجزاء گوناگون دنیاست ـ باید آباد کرد، پیش برد، رونق داد و آنها را به شکوفایی رساند.»

این خود مدلی از توسعه براساس اندیشه های اسلامی است که حضرت امام خمینی(ره) در فرمایشات خود بر آن تاکید می کردند. بدیهی است که جایگاه توسعه در اندیشه امام خمینی(ره) فراتر از تعاریف نظری توسعه است که غالبا معطوف به مفاهیم اقتصادی و بعضا سیاسی است. در اندیشه امام، توسعه در ابعاد مختلف خود می باید اهدافی بلند و متعالی را برآورده سازد که آن اهداف از درون اندیشه دینی ناشی می شود.

در همین خصوص علی لاریجانی، رئیس مجلس، پویایی اقتصاد و مردمی سازی اقتصاد را از جمله محورهای اندیشه رهبر کبیر انقلاب دانسته و می گوید: حضرت امام برای آبادانی کشور و توسعه آن تأکید بر تدوین برنامه های واقعی براساس آمار صحیح داشتند.

7 ـ جاذبه و دافعه امام(ره)

جاذبه امام خمینی(ره) تا به آنجا بود که در اوج پیروزی انقلاب، همه گروه های سیاسی حول محور رهبری ایشان ائتلافی استراتژیک شکل داده و توانستند با رهبری امام خمینی(ره) بر نظام سلطنت غلبه کنند.

آیت الله جلالی خمینی نیز درباره این جاذبه و دافعه می گوید: «به معنای واقعی ریشه جاذبه امام(ره) اولاً و بالذات به پایبندی ایشان به اصول اسلام اصیل بازمی گردد که در همه ابعاد وجودی ایشان آشکار بود و دیگر این که حامی و طرفدار واقعی مردم خصوصاً قشر مستضعف و محروم بودند. همین مؤلفه ها به عنوان عوامل جذب مردم موجبات دفع برخی از افراد را هم فراهم آورد.» آیت الله گرامی هم تصریح می کند: «امام با تمام علاقه و رفاقتی که به برخی یاران خود داشتند و در زمان شاه هم برای زندانی شدن و محکومیت آنها بیانیه داده بودند، اما در مساله انقلاب کوتاه نمی آمدند.»

8 ـ ولایت فقیه، تبلور اندیشه بنیانگذار کبیر انقلاب

ولایت فقیه، اوج بروز و ظهور اندیشه امام خمینی(ره) است؛ نظریه ای که علمای شیعه پس از امام را نیز تحت تاثیر قرار داد. این نظریه که مبنای شکل گیری نظام جمهوری اسلامی شد، چنان اهمیتی دارد که آیت الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید دراین باره بیان می کند: ولایت فقیه و رهبری معظم، حلقه وحدت ملت ایران است و همگان باید دور این حلقه اجتماع کنند. آیت الله نوری همدانی از دیگر مراجع تقلید هم تاکید می کند: اسلام، مردم و ولایت فقیه ارکان اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران است.

9 ـ وحدت اسلامی، میراث امام راحل

امام راحل همواره مسلمانان را به وحدت و شکل دهی به یک امت واحده توصیه می کردند. وحدت در منظر ایشان اهمیتی کلیدی داشت و مردم نیز بخوبی دیدند که وحدت کلمه چگونه توانست در 22 بهمن 1357 جلوه گیر شود. امام در این خصوص می فرمایند: «من دست برادری دراز می‏کنم به تمام ملت های اسلام». آیت الله مهدوی کنی، رئیس مجلس خبرگان رهبری درباره اهمیت وحدت در جهان اسلام تاکید می کند: بین شیعه و سنی بالاخره اختلاف عقیدتی هست، اگر این اختلاف نبود که ما شیعه و سنی نمی شدیم. یکی از عوامل و عناصر حفظ وحدت این می شود که به اختلاف ها دامن نزنیم، حتی اختلاف عقیدتی را خیلی پررنگ نکنیم.»

10 ـ «عصر خمینی» در نظام بین الملل

و در فرجام، اندیشه های بنیانگذار کبیر انقلاب توانست تاثیری مهم بر نظام بین الملل داشته باشد و دورانی تازه را با مولفه هایی منحصر به فرد آغاز کند. رهبر انقلاب در پیامی به مناسبت اولین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی(ره) فرمودند که «همه چشم های تیزبین، از همان آغاز تشخیص دادند که با پیروزی این انقلاب عظیم، عصر جدیدی در مناسبات عالم پدید آمده است. این عصر را باید «عصر امام خمینی» نامید و ویژگی آن، عبارت است از بیداری و جرأت و اعتماد به نفس ملت ها در برابر زورگویی ابرقدرت ها و شکستن بت های قدرت ظالمانه و بالندگی نهال قدرت واقعی انسان ها و سر برآوردن ارزش های معنوی و الهی.»

اکنون 25 سال پس از ارتحال امام عظیم الشأن، ما همچنان در عصر خمینی کبیر زندگی می کنیم؛ عصری که مبتنی بر قدرت ایمان و استفاده از نیروی مردم برای غلبه بر خوی استکباری دولت هایی است که جهانی تبعیض آمیز و سرشار از خشونت به بار آورده اند. در این عصر چنان که چندی پیش رهبر فرزانه انقلاب تصریح کردند، مبارزه و جهاد تمام نشدنی است و اندیشه و زیست سیاسی رهبر کبیر انقلاب اسلامی مهم ترین الگو در مسیر این مبارزه تاریخ ساز است.

منبع: جام جم
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.