افزایش آمار کودکان کار

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، 12ژوئن هر سال برابر 22 خرداد ماه در تمام کشورهای جهان روز منع کار کودک و مبارزه با کار کودکان اعلام شده است؛ در تعریف جهانی، کودکان کار به کودکان کارگری گفته می‌شود که به صورت مداوم و پایدار به خدمت گرفته می‌شوند، این کودکان پیش از رسیدن به سن قانونی کار، ناگزیر وارد بازار کار می‌شوند و کار زودرس آنها مانع رشد طبیعی، اجتماعی، روانی و جسمانی آنها می‌شود. پیمان جهانی حقوق کودک، یک پیمان نامه بین المللی است که برای دفاع و حمایت ازحقوق کودکان تهیه شده است، این پیمان که پس از 10 سال گفت‌وگو میان کشورهای عضو سازمان ملل در سال 1989 میلادی تدوین شد و در سال 1990 به اجرا درآمد؛ به طور کلی چهار محور بقا، رشد، حمایت و مشارکت را در ارتباط با کودکان مورد توجه قرار می‌دهد. البته تعریف کودکان کار در کشورهای مختلف یکسان نیست به گونه‌ای که در برخی کشورهای آسیایی کار افراد در گروه سنی 8 تا 13 ساله در زمره کار کودکان قرار می‌گیرد اما عمده تعریفی که شامل بیشتر کشورهای جهان از جمله ایران می‌شود اشتغال کودکان زیر 15 سال است. در بیشتر کشورهای جهان، کار کودک شامل کار در مزارع، کارخانه‌ها، معادن و بخش‌های خدماتی است و مشاغل کاذبی چون دستفروشی را هم در بر می‌گیرد؛ کودکان کار اکثرا به صورت آزاد یا خیابانی، نیمه وقت و تمام وقت، فصلی و کارمزد مشغول کار هستند.

 دلایل و پیامدهای کار کودک

بهره‌کشی از نیروی کار کودک، ریشه در عوامل مختلف اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دارد به نحوی که فقر اقتصادی، بیکاری والدین، اعتیاد و طلاق و شکاف طبقاتی از مهمترین عوامل افزایش کودکان کار در یک جامعه به شمار می‌رود، خانواده فقیری که اکثر درآمدش را برای خرید غذا صرف می‌کند، به درآمد کودک خود برای بقا نیاز اساسی دارد. البته فقر تنها دلیل کار کودکان نیست و نمی‌تواند به تنهایی عاملی برای انواع اشتغال باشد.

 آسیب پذیری کودکان در برابر کار

متاسفانه کودکان کاری که به منظور کسب درآمد به فعالیت‌های تولیدی، خدماتی یا مشاغل کاذب روی می‌آورند، از بسیاری از حقوق اولیه انسانی، حق آموزش و تحصیل باز می‌مانند، سلامت جسمی و روانی این کودکان به شدت در معرض انواع آسیب‌ها و خشونت‌های جسمی قرار می‌گیرد و در آینده با افسردگی، سوء تغذیه و انواع بیماری‌های روحی و جسمی مواجه می‌شوند. فردی که از کودکی به جای تحصیل و تفریح، موظف به تامین اقتصاد و معیشتیخود و خانواده خود باشد کودکی خود را تباه شده می‌بیند و هیچگاه فرصتی برای آموزش و پرورش یا مهارت آموزی که بتواند تامین کننده ضمانت شغلی او در آینده باشد، پیدا نمی‌کند.

معضل کار کودک در جهان

ثریا احمدی پور، کارشناس ارشد جامعه‌شناسی در ترسیم فضای کار کودک در جهان گفت: فعالیت‌هایی که کودکان کار درجهان انجام می‌دهند، عمدتا در بخش کشاورزی است که با توجه به صنعتی شدن کشاورزی واستفاده از آفات و سموم شیمیایی، کودکان دچار آسیب‌های جدی می‌شوند. در رتبه بعدی، مشاغل خدماتی قرار دارد؛ مثل خدمتکاری، باربری وبعد ازآن هم صنایع وکارهای خانگی. درکشورهای درحال توسعه، برای اینکه قیمت تمام شده اجناس پایین بیاید، از کودکان استفاده می‌کنند. به همین علت کارهای صنعتی نمود بیشتری در این کشور‌ها دارد. در صدر ده کشوری که دچار اوضاع بحرانی در حوزه کودک کار است، کشور اریتره قرار دارد. که دولت این کشور رسما ایامی را برای کار کودک در نظرگرفته است. و این مساله قانونمند شده است. کشور دوم، سومالی است که به دلیل جنگ‌های داخلی، از کودکان به عنوان سرباز استفاده می‌شود، همچنین در زمینه‌های دیگری مثل کشاورزی هم به کار گرفته می‌شوند. وی ادامه داد: در کشور کنگو، از بچه‌ها در معادن هم بهره کشی می‌شود. درکشور میانمار نیز مثل سومالی از کودکان به عنوان سرباز استفاده می‌شود. آماری که از کودکان سودان به دست آمده نشان می‌دهد که یک سوم کودکان سودان کار می‌کنند که بیشترشان در گروه سنی بین 10 تا 14 سال قرار می‌گیرند. در افغانستان 30 درصد کودکان به کار واداشته می‌شوند. در پاکستان کودکان بیشتر در بخش‌های روستایی و دوخت توپ مشغول به کارند. بسیاری از کمپ‌های فعال حوزه کودک کار در دنیا براین باورند که باتوپی که این کودکان می‌دوزند، نباید فوتبال بازی کرد. این کارشناس اجتماعی  افزود: در سال 2000 تا 2012 موفقیتی در کاهش روند کار کودک درجهان رخ داد. در سال 2000، تعداد کودکان کار 246میلیون بوده که 171 میلیون نفر از آن‌ها کارهای پرخطر داشتند، که این رقم در سال 2012 به 190 میلیون کودک کار و85میلیون کودک که در مشاغل پرخطر فعالیت می‌کنند رسید. کشورهایی هم وجود دارند که وضعیت اسفبار اقتصادی ندارند، اما کار کودک در آنها رو به افزایش است.

مسئولیت دولت در برابر کودکان کار

سعید معیدفر از اساتید مطرح حوزه جامعه‌شناسی، درگفت‌وگو با آرمان اظهارکرد: در ارتباط با آسیب‌هایی که در جهان وجود دارد، تک تک مامسئولیم. همه ما به نحوی حتی گاهی اوقات با رفتارهایمان به این آسیب‌ها دامن می‌زنیم. بسیاری ازاین آسیب‌ها ممکن است از ابعاد ناخودآگاه ما سربزند و البته این جدا ازبخشی است که به دولت مربوط است. پس ما باید مواظب رفتار‌هایمان باشیم. بدون مسئولیت اجتماعی ما، آسیب‌ها مرتفع نمی‌شوند. این بحث که امروز فقط دولت‌ها نقش دارند، که البته دارند، چیزی از مسئولیت تک تک ما کم نمی‌کند. در ایام قدیم مسائل اجتماعی به چه نحوی حل و فصل می‌شد؟ مردان و جوانمردان بودند که به زنان و بچه‌های آسیب دیده و. . . کمک می‌کردند؛ در واقع مردم گره از کار هم می‌گشودند. علاوه برآن، آسیب دیدگان فقط به کمک‌های مادی نیاز ندارند، بلکه به کمک معنوی ما هم نیاز دارند که این موضوع گاهی اهمیت بیشتری هم دارد. گاهی ممکن است همین کمک اقتصادی، از لحاظ معنوی هم تحقیر کننده باشد. رابطه ما بایک متکدی، یک رابطه بریده است. چون بین ما و او فهمی وجود ندارد. بنابراین یک نوع رابطه ابزاری شکل می‌گیرد. وی تصریح کرد: از سوی دیگر آنچه جامعه امروز نیاز دارد، تقویت روابط انسانی و پیوند‌های اجتماعی است و یکی از راه‌هایی که جامعه سرشار ازبیگانگی را می‌تواند اصلاح کند، این است که بتوانیم در نهاد‌های مدنی که شکل می‌گیرد، سهم خودمان را برای کاهش میزان آسیب‌ها ایفا کنیم. این استاد دانشگاه، اولین قدم در بحث کودکان کار و خیابان را پژوهش‌های محلی وشناسایی نیم رخی از وضعیت این کودکان دانست و بعد از آن افزایش حساسیت اجتماعی و اطلاع وآگاهی رسانی به جامعه وراه‌های برون رفت ازآن را از وظایف مهم مددکاران اجتماعی دانست. وی وظیفه مددکاران را در تماس با جامعه وخانواده‌ها، ارائه خدمات حمایتی ومشاوره به کودک وخانواده، آموزش در حوزه حقوق کودک، معضلات وپیشگیری ازآنها و همراه کردن جامعه محلی با مساله حقوق کودک دانست وافزود: دانش غنی‌ای درباره علل وعوامل بروز این پدیده وجود دارد؛ ولی اینکه ما به نتیجه نمی‌رسیم جای سوال است. زمان برنامه‌ریزی‌های کلی تمام شده‌است. امروزباید برنامه‌ها به سمت محلی شدن پیش بروند و مردم را در محلات مشکل خیز به حقوق کودکان واقف کنند.

منبع: آرمان
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.