شناخت صحیحی نسبت به تبعات پیوستن به کپیرایت نداریم
خبرگزاری تسنیم: مدیرگروه مطالعاتی اندیشه‌ورزان گفت: کپیرایت را باید دور از فضای جنجال و هیجان زدگی بررسی کرد، اکنون نیز شناخت صحیحی درباره تبعات فرهنگی و اقتصادی که پیوستن به این قانون می‌تواند داشته باشد، نداریم.پس هر اقدامی با آسیب روبروست.
امیرشهریار امینیان عضو مجمع ناشران انقلاب اسلامی و مدیر گوره مطالعاتی اندیشه‌ورزان در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به موضوع پیوستن به قانون کپیرایت و کنوانسیون برن که این روزها در دولت دنبال می‌شود، گفت: در وهله نخست به موضوعی مثل کپی رایت باید دور از فضای جنجال و هیجان زدگی و یا نگاه فردی به نگریست، پیش از هر چیز لازم است، بررسی دقیق، جامع و علمی انجام شود،تحقیقات ما نشان می‌دهد که یک کار جدی علمی و تحقیقاتی درباره فواید یا مضرات آسیب‌ها، تهدیدها، فرصت‌ها و قوت‌ها و مجموعه مولفه‌های آسیب شناسی حرفه‌ای و علمی درباره این موضوع وجود ندارد.
وی ادامه داد: فعالیت‌هایی در بخش معاونت هنری یا معاونت سینمایی وزارت ارشاد در سال‌های 86 تا 88 تعریف شده بود که تابعی از بحث اقتصاد و فرهنگ بود، ولی آن‌ها هم بنا به مسائل خود و از دریچه هنر یا سینما به موضوع نگاه کردند، دلیلش هم این بود که مثلاً در شبکه خانگی رونوشت برداری و کپی‌های غیر مجاز از فیلم‌های سیتمایی رشد کرده بود در کنار یکسری اقدامات اجتماعی مانند توصیه بازیگران به عدم کپی فیلم‌ها، پروژه‌های تحقیقاتی درباره کپی رایت نیز انجام شد و بحث تقدیم لایحه هم مربوط به همان سال‌ها می‌شود.
شناخت صحیحی نسبت به موضوع کپیرایت هنوز اتفاق نیافتاده است
امینیان تصریح کرد: اما من معتقدم که صرفا تدوین قانون در این زمینه کافی نیست، رهبر انقلاب در سال 69 می‌فرمایند، لازمه حرکت صحیح شناخت صحیح است، من معتقد هستم که شناخت صحیحی نسبت به موضوع کپیرایت هنوز اتفاق نیافتاده است که ما قادر به حرکت در این مسیر باشیم، وقتی پشت یک حرکت شناختی نباشد، حرکت ما ممکن است با آسیب‌های جدی و مسائل غیر پیش‌بینی شده‌ای مواجه شود که بدنه فرهنگ را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد؛ موضع من درباره کپی رایت این است که ابتدا باید به تقویت دانش راهبردی و کاربردی در زمینه کپیرایت بپردازیم، به عبارت دیگر باید بدانیم هدف موضوع کپی رایت چیست، شاید برای یک رده ارشدتر پیوستن به سازمان تجارت جهانی هدف باشد، اما چیزی که بدنه نشر دنبالش است منفعت اقتصادی و جلوگیری از مضراتی است که دارد.
وی گفت: موافقان پیوستن به قانون جهانی کپیرایت معتقدند که بسیاری از کارهای ما در خارج از کشور به یغما می‌رود و حق و حقوقی به ما پرداخت نمی‌شود،چون ما کپیرایت نداریم، این استدال بسیار اولیه و ابتدایی است، اگر دولت به این تشخیص رسیده که می‌خواهد شرایط خود را به سمت سازمان تجارت جهانی تسهیل کند، به نظر من این مناسب نیست که ما از کپی رایت به عنوان این شیوه ورود استفاده کنیم.
کپیرایت در عرف نیز قابل رعایت کردن است، قانونی کردن آن محدودیت خواهد داشت
امینیان ادامه داد: نکته دوم این است که اولاً همه کشورهای دنیا به کپی رایت نپیوستند، بسیاری از کشورهای دیگر هم قبول ندارند، دوما‌ً کپیرایت در عرف نیز قابل رعایت کردن است، با همین قوانین موجود و توسط ظرفیت موجود؛ بنابراین قانون کپیرایت قابل حفظ کردن است، حقوق معنوی و مادی نویسنده و ناشر ما حتی در خارج از کشور نیز می‌توان رعایت کرد، ما این را به تجربه مشاهده کردیم، در کنار خیلی از کشورهایی که به این قانون نپیوستند و برایشان اهمیت ندارد و خودشان قائل هستند.
موازنه‌ای که با پیوستن به کپیرایت ایجاد می‌شود، یک موازنه منفی در نشر ما خواهد بود
وی افزود: موارد بسیاری اتفاق افتاده که یک ناشر اروپایی قائل به حق معنوی ناشر ما بوده است، منتهی در بدنه کپیرایت این موضوع وسعت خاصی به خود می‌گیرید و تبعات اقتصادی و فرهنگی ایجاد می‌کند که موازنه اتفاقاً یک موازنه منفی خواهد بود. به دلیل اینکه اکنون فضای رسانه فضایی است، که غرب به دلیل ابزارهایی که در اختیار دارد، می‌تواند حضور بسیار پررنگ‌تری داشته باشد، چرا که ما به نسبت فاصله بسیاری از غرب داریم و در نتیجه فضای اندک‌تری می‌توانیم تولید کنیم، در واقع فضایی که ما می‌توانیم در جریان کپیرایت تولید کنیم، بیشتر از اینکه ما نفع ببریم، آن‌ها از آن نفع خواهند برد.
امینیان ادامه داد: در این شرایط ناشرانی که فعالیت می‌کنند، دچار مشکلات می‌شوند و زمینه برای تقویت برخی جریان‌های خاص با موضوع خاص و اهداف خاص که فرهنگ را هدف قرار می‌دهند تقویت می‌شود، بنابراین باید هر حرکتی در این حوزه سنجیده باشد، نکته اصلی من این است که ما تا نتوانسته‌ایم ظرفیت‌های موجود را به حد کافی برسانیم، از ظرفیت‌ها استفاده بهینه انجام دهیم نباید به این سمت پیش برویم.
آن‌چیزی که ما در فضای بین‌الملل نیاز داریم، معرفی آثارمان است، نه پیوستن به کنوانسیون برن
عضو مجمع ناشران انقلاب اسلامی تصریح کرد: قانون کپیرایت را می‌توان حتی بدون اینکه به آن پیوست رعایت کرد، برای نمونه کتابی که از فارسی به انگلیسی منتشر می‌شود، اگر مترجمش انگلیسی زبان باشد، ثبت نام مترجم بر کتاب خود موجب می‌شود که به راحتی حق رایت اثر محفوظ باقی بماند. بنابراین به باور من آن چیزی که ما در فضای بین‌الملل نیاز داریم، معرفی آثار است، ما اصلاً آثارمان را معرفی نمی‌کنیم، تا خواهانی داشته باشد که کار را انتخاب کند یا سرقت ادبی انجام دهد، یا حتی حق رایت آن را پرداخت کند، وقتی مخاطب و جامعه نشر بین‌الملل با نشر ما آشنا نیست، همه این ها بی معناست، این در حالی است که ما اکنون در رتبه‌های بالای تولید کتاب در سطح بین‌الملل قرار داریم، ولی کپیرایت برای کشوری که آمار نشان می‌دهد حجم صادرات کتابش بیشتر از حجم واردات کتابش است، مناسب است.
وی افزود: بنابراین در فضای امروز نشر، پیوستن به کنوانسیون برن و قانون کپیرایت از نظر اقتصادی که قطعاً به صلاح نیست، از نظر فرهنگی هم مضراتی دارد به نظر من موضوع برن و کپی رایت هنوز به درستی شناخته نشده است و بنابراین هر گونه تصمیم‌گیری و تعجیل در این زمینه آسیب‌های جدی خواهد داشت. اکنون بسیاری از ناشران ما در فضای عرفی حق مولف را پرداخت می‌کنند و قراردادی در فضای توافقی شکل می‌گیرد، قطعاً زمانی که قاعده کپیرایت حاکم شود، همین ناشران هم دچار مشکل می‌شوند چون ارقام و اعداد دیگر اینگونه نخواهد بود.
تحریم فرهنگی از تحریم اقتصادی متفاوت‌تر خواهد بود
امینیان تصریح کرد: یکی از ناشران ناشری می‌گفت، من یک دلار کتاب می‌گیرم و یک دلار کتاب می‌دهم، این یک ژست بود، از سمت ناشر خارجی و از سمت ما نیز نشانه احترام بود، ولی وقتی این چارچوب تعریف شد، دیگر این بحث‌ها را نمی‌توان مطرح کرد، چرا که به جایی خواهیم رسید که کتاب به ما نخواهند داد و تحریم فرهنگی قطعاً از تحریم اقتصادی متفاوت‌تر خواهد بود. اینگونه بحث‌ها بنابراین ممکن است پیامدهایی داشته باشد، برای خود ناشران.
عضو مجمع ناشران دفاع مقدس تصریح کرد: اکنون بسیاری از ناشران در قالب مراوده‌ای حرفه‌ای که بین نویسنده اثر، مترجم و ناشر برقرار شده خود را مقید به نوعی رعایت حقوق می‌دانند، این روابط در حوزه ادبیات بسیار است، چرا که حوزه ادبیات حوزه‌ای است که بر مبنای مراودات اجتماعی شکل می‌گیرد، البته در حوزه‌های دیگر مانند فناوری‌های نانو، پزشکی، علم و ... این گوونه مراودات در شرایط فعلی به سختی برقرار می‌شود، چه برسد به اینکه عضو کنوانسیون برن نیز بشویم.
بحث‌پیرامون پیوستن به کپیرایت، یک بحث رسانه‌ای و سیاسی است تا فرهنگی
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد، بحث درباره حل مشکلات نشر با پیوستن به کپی رایت، یک بحث رسانه‌ای و سیاسی است تا یک بحث فرهنگی ما وقتی خودمان زیرساخت‌های انجام این کار را در داخل نداریم و برای کارهای خود تعریف نکرده‌ایم، چطور می توانیم توقع داشته باشیم وارد عرصه جدیدی شویم، آن هم بدون شناخت. این است که من معتقد هستنم هر اقدام فوری در این حوزه و حتی در دستور کار قراردانش قبل از اصلاح فرآیند شناخت خود و شناخت فضای بیرون آسیب‌های جدی وارد می‌کند.
انتهای پیام/