فعالیت بی امان "داعش" در شبکه های اجتماعی

مانور کامل تصاویر، پخش شایعه، هماهنگی پیشروی و سرو شکل دادن به مطالب هدفمند همگی به وسیله شبکه های اجتماعی این روزها به راحتی امکان پذیر است.

البته شبکه های اجتماعی طی چند سال اخیر در کشورهای عربی رشد فوق العاده ای داشته است. کنش اجتماعی در تونس  بعد از خودسوزی جوان سبزی فروش و موج به پا شده توسط آن که باعث سرنگونی "بن علی" گردید و همچنین اتفاقات لیبی و مصر. البته انقلاب مصر که از ذات حقیقت طلب مردم مصر بود عوامل عمده ای داشت که تنها بخش کوچکی از آن، شبکه های اجتماعی و رسانه ای به نام فیس بوک بود.

روند استفاده رسانه ای از شبکه های اجتماعی توسط القاعده

القاعده انتشار تصاویر و فیلم های منعکس شده خود را ابتدا در سال 2000 و قبل تر از آن از طریق فروش و یا در اختیار قرار دادن به شبکه های تلویزیونی -خصوصا الجزیره- در معرض دید قرار می داد. این شیوه کم کم باعث آشنایی هر چه بیشتر مردم منطقه و جهان با شیوه اقدامات این گروه ها گردید.

اما در دیگر روی سکه اتفاقات سه سال اخیر سوریه و انعکاس خشونت های عریان این بحران داخلی، تنها چند لحظه پس از رخ دادن در شبکه های اجتماعی بود. گروه های تروریستی مختلفی که در سوریه فعال بوده و دست به جنایت می زدند هر کدام به نوعی دارای تیم خبری مجزا بودند، تا آنجایی که هر کدام از این گروه ها، اکانت های اختصاصی در شبکه های اجتماعی شناخته شده، داشتند.

اولین تجربه های بازخورد اقدامات این گروه ها در شبکه های اجتماعی در سوریه رقم خورد و می توان اولین اقدام به انتشار فیلم و تصاویر را به جنایت در "حوله" سوریه مربوط دانست که در آن بیش از 200 نفر از مردم این روستا به طرز فجیعی قتل عام شدند. در یکی از فیلم های منتشر شده در شبکه اجتماعی یوتیوب، فیلم بردار جبهه النصره در کنار تروریست های این گروه از تمامی صحنه ها به خوبی تصویر برداری می کند تا آنجا که در یکی از صحنه ها که خانواده ای را در جلوی درب منزل آنها به رگبار می بندند، خود تصویر بردار نیز مسلح بوده و فردی را به قتل می رساند. تکنیک استفاده شده "داعش" و "النصره" در "حوله" ایجاد رعب و وحشت در کل سوریه بود. در این شهر 200 فرد به طرز وجیعی کشته شدند که اغلب کودک بودند.

بیشتر تصاویر با کیفیت به دست آمده از تروریست های سوریه توسط خبرگزاری رویترز مخابره شده است. این خبرگزاری ها حتی به اتاق های استراحت این جنگ جوها هم دسترسی داشته و از لحظات استراحت و حتی خواب آنها نیز تصاویر تهیه کرده است. خبرنگار و عکاس روزنامه "تایمز" در توصیف این اقدام عناصر مسلح می گوید: "اینگونه اقدامات وحشیانه فقط در قرون وسطی مشاهده می شد". این روزنامه در گزارشی از حضور عکاس خود در کنار یکی از این جنایت ها خبر می دهد و تصاویر آن را نیز منتشر می کند.

سیاست این گروه ها در سوریه برای انعکاس هر چه بیشتر جنایات خود، ایجاد رعب و وحشت در افراد حاضر در مناطقی که هنوز به اشغال آنها در نیامده و یا مناطقی که تحت تصرف آنها بوده، می باشد. سیاست ایجاد وحشت به خوبی می توانست اندک مقاومت های انجام شده توسط جریان های ضد آنها را نیز درهم بشکند. نکته جالب این است که فهرست بلند بالایی از اکانت های مسلمانان در شبکه های اجتماعی (فیس بوک،توئیتر، یوتیوب و . . )طی چند سال گذشته به دلیل انتشار صرفا تفکرات آنها بدون هیچ گونه خشونتی، بسته شده است. 

فعالیت بی امان "داعش" در شبکه های اجتماعی

این گروه با ایجاد حساب های مختلف کاربری که گاها از یک حساب کابری مادر تغذیه می شود، فعالیت بی امانی را در جهت به نمایش گذاشتن فعالیت های خود ایجاد نموده است. در حالی که شبکه های اجتماعی در اساس نامه های خود، ملزم به حذف اکانت های انتشار دهنده خشونت هستند ولی پس از انتشار گسترده این ویدئوها و تاثیر پذیرفتن مخاطب از آنها اقدام به حذف این ویدئوها از روی سایت های خود می کنند. انتشار گسترده اعدام های دسته جمعی، بریدن سرهای مردم، خوردن اعضای آنان و ...که در قوانین شبکه های اجتماعی من جمله تویتر و یوتیوپ و فیس بوک، انتشار خشونت و تهدید علیه دیگران ممنوع است و  حذف نشدن آنها از این سایت ها جای تامل دارد!. این شبکه ها در گذشته اکانت های تبلیغاتی مسلمانان که بدون هیچ گونه خشونتی به تبلیغ اسلام مشغول بوده را حذف می کردند. در یکی از کلیپ های خشن "داعش" که در مرز بین عراق و سوریه اتفاق افتاد، در آن «شاکر وهیب الفهداوی» تروریست تکفیری از رهبران این گروه اقدام به پیاده نمودن چند راننده تریلر اعزامی از سوریه می کند و پس از فهمیدن این موضوع که آنها "شیعه" هستند به طور بی رحمانه ای آنها را به رگبار می بندد، این کلیپ تا مدت ها بر روی یوتیوب موجود بود.

جولان "داعش" در عراق و شبکه های اجتماعی

اما قوی ترین و در عین حال خشن ترین گروه تروریستی در حال جنگ با حکومت مرکزی سوریه، "داعش" بوده است. شاید یکی از مهم‌ترین عوامل قدرت نظامی بالای "داعش" علاوه بر دریافت تسلیحات پیشرفته از طرف‌های منطقه‌ای نظیر عربستان ، به تجارب و سال ها جنگ عراق مربوط می باشد. "داعش" در عراق و در درگیری مستمر با ارتش قدرتمند آمریکا کاملا آبدیده شده و شیوه درگیری با ارتش‌های کلاسیک را به خوبی آموخته است. یک سوم از کشته‌های آمریکا در دوران اشغال عراق در استان الانبار، کانون قدرت "داعش" در عراق جان خود را از دست دادند؛ شاید از همین روست که آمریکا پس از آغاز نبرد ارتش عراق در الانبار گفته است که "داعش" دشمن مشترک عراق و آمریکاست.

نقش "داعش" در بحران سوریه نقش پررنگی است تا آنجا که نفوذ این گروه در کنار سایر گروه‌های سلفی عملا ارتش آزاد سوریه را به حاشیه رانده و به باور برخی تحلیل‌گران عملا "ارتش آزاد" را از میان برداشته است. سازمان ناظر حقوق بشر سوریه در گزارشی که در سال 2013 ارائه کرد ابراز داشت که "داعش" قوی‌ترین گروه شورشی فعال در شمال سوریه است. این گروه از همین رو سعی کرده بود تمام اقدامات تروریستی خود را یا تحت پوشش رسانه های غربی قرار دهد و یا اینکه توسط تصویربرداران خودی این گروه به ثبت برساند و بلافاصله به شبکه های اجتماعی انتقال دهد.

داعش پس از تسخیر تقریبا تمام استان سنی نشین الانبار عراق در زمستان سال گذشته، چند هفته قبل به استعداد هزار خودرو به استان های مرکزی عراق و به قصد تصرف بغداد لشگر کشی نمود. این حمله به قدری برق آسا بود که تعداد زیادی از نیروهای امنیتی عراق نیز به چنگ نیروهای "داعش" افتادند.

این گروه اما آتش تهیه قوی رسانه ای در باب کشور عراق تدارک دیده بود. این مانور سایبری در شبکه های اجتماعی به قدری بود که بدلیل جلوگیری از گسترش عملیات روانی "داعش" و به وقوع پیوستن پروپاگاندای سرویس های امنیتی بیگانه؛ کلیه شبکه های اجتماعی و نرم افزارهای ارتباطی تعاملی در عراق فیلتر شد.