ابعاد جدید بدهی نفتی نیروی انتظامی و بابک زنجانی/ واردات بنزین یورو۴ آغاز شد

مدت زمان تعیین شده برای مصاحبه نسبت به سؤالاتی که یک خبرنگار حوزه انرژی می‌تواند از مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت با توجه به گستردگی و اهمیت مسائل این مدیریت داشته باشد بسیار اندک است؛ در واقع مجبوری هستی برای آن که به پاسخ سؤالات بیشتری دستیابی، از عمیق شدن در برخی موضوعات صرفه‌نظر کنی. حتی پاسخ‌های کوتاه و مختصر مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت هم موجب نمی‌شود که حداقل نیمی از سؤالات لیست شده در ذهنت را بپرسی.

صدای گوش خراشی هم در طول مصاحبه 15 دقیقه‌ای ادامه دارد. واکنش قمصری به این صدا جالب است، وقتی از او علت صدا را جویا می‌شوی، منبع صدا و دلیل ایجاد را نمی‌داند اما با خونسردی کامل پاسخ می‌دهد: "این صدا معمولاً هست. ما هم به آن عادت کرده‌ایم."

سید محسن قمصری؛  مدیر امور بین الملل و عضو هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران که به دلیل گرمی هوا با یک پیراهن آستین کوتاه در دفتر خود حضور یافته است، مدرک کارشناس اقتصاد خود را از دانشگاه شهید بهشتی تهران دریافت کرده و پیش از آمدن به صنعت نفت، تجربه حضور در وزارت امور خارجه را به عنوان تحلیلگر اقتصادی در بین سالهای 60 تا 61 در کارنامه خود ثبت کرده است.

وی از سال 1361، وارد مدیریت امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران شد، البته در ابتدا با سمتهایی مانند، کارشناس کار خود را در این مدیریت آغاز کرد تا این که به تدریج و در بین سالهای 75 تا 88 توانست به سمت معاونت مدیر امور بین ‌الملل در عملیات صادرات و واردات دست یابد.

قمصری، پس از آن مدتی(88 تا 89) از خدمت خود در صنعت نفت را به عنوان مدیر سرمایه‌گذاری و مدیر عاملی در  شرکت ملی صادرات گاز ایران گذراند تا این که در سال 90، سکاندار صادرات نفت خام کشور در شرکت ملی نفت ایران شد. البته بعد از گذشت کمتر از دو سال از سمت مدیریت امور بین الملل برکنار و فعالیتش به ارائه مشاور به مدیرعامل شرکت ملی نفت محدود شد.

این مدیر 59 ساله صنعت نفت، سال 92، با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و آمدن وزیر نفت جدید، با حکم مدیر که او را عزل کرده بود، دوباره به طبقه 13 ساختمان مرکزی وزارت نفت بازگشت تا دوباره مدیریت شیرهای نفت کشور را بدست گیرد.

در ادامه گفت‌وگو خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم با محسن قمصری؛ مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران را می‌خوانید:

** تغییر در صادرات نفت خام ایجاد نشده است

** با توجه به تغییر و تحولاتی که گفته می‌شود در اوضاع سیاسی کشور ایجاد شده آیا تغییر در حجم صادرات نفت خام کشور هم صورت گرفته است؟

قمصری: شرایط صادرات نفت خام هنوز تغییر خاصی نداشته است. ما منتظر هستیم. البته توافق ژنو صورت گرفته اما ظاهراً این توافق باید سیر مراحل قانونی را طی و تبدیل به قانون و مصوباتی شود که امکان (افزایش) صادرات را فراهم کند؛ بنابراین تغییر در صادرات نفت خام کشور ایجاد نشده و مقدار صادرات نفت‌خام کشور نسبت به قبل از توافق ژنو هیچ تغییر نکرده است.

** درحال حاضر حجم صادرات نفت خام کشور چقدر است؟

قمصری:  هم اکنون کمتر از یک میلیون بشکه نفت‌خام در روز است؛ تنها فرقی که وجود دارد این است که 20 درصدهایی که قرار بود سالانه از صادرات نفت ایران کاهش دهند، فعلاً طی یک دوره متوقف شده است.

**  این دوره تا چه زمانی است؟

قمصری: این روند در شش ماه گذشته متوقف شده است؛ کاهش صادراتی فعلاً نداشتیم و امیدواریم که حداقل در همین حد باقی بماند.

** تغییر در بازارهای صادراتی نفت خام کشور ایجاد شده است؟

قمصری: نه؛ همین بازارهای قدیمی است و چون تحریم برداشته نشده، همان بازارهاست.

** ادامه صادرات میعانات گازی تا راه‌اندازی پالایشگاههای مربوطه

** با توجه به راه‌اندازی فازهای جدید پارس جنوبی در آینده نزدیک، حجم تولید میعانات گازی افزایش خواهد یافت، آیا قراردادهای بلند مدت برای صادرات این محصول وجود دارد؟

قمصری: یکی دو تا قرارداد داریم.

** قرارداد طولانی مدت؟

قمصری: قراردادهای ما سالیانه است؛ چون میعانات گازی خوراک پالایشگاه است، فرآورده نهایی نیست، مانند نفت خام قراردادهایش سالانه تکرار می‌شود.

** با توجه به این که وزیر نفت اعلام کرد که باید صادرات میعانات گازی کشور متوقف شود، مشکلی برای این قراردادهای ایجاد نخواهد شد؟

قمصری: این در صورتی است که پالایشگاههای میعانات گازی (به ویژه پالایشگاه ستاره خلیج فارس) که گفته شد، راه‌اندازی شود؛ تا زمانی که این پالایشگاه ساخته نشده است، میعانات گازی صادر می‌شود.

** در حال حاضر حجم صادرات میعانات گازی چقدر است؟

قمصری: هم اکنون توان صادرات این محصول زیاد است؛ چرا که میعانات گاز هم مانند نفت خام مشروط به تحریم است. شرکتهای مصرف کننده غالباً نمی‌توانند، مصرف کنند؛ بنابراین توان صادراتی بیش از  آن چیزی است که در حال حاضر صادر می‌کنیم. امیدوریم اگر مشکل تحریم برطرف شود، صادرات این محصول هم افزایش یابد.

** رقم صادرات میعانات گازی را اعلام می‌کنید؟

قمصری: نه، چون متغیر است.

** رقم تولید میعانات گازی چقدر است؟

قمصری: هر فازی از پارس‌جنوبی حدود 25 هزار بشکه در روز تولید می‌کند.

** فقط میعانات گاز میدان گازی پارس جنوبی صادر می‌شود؟

قمصری: بله، فقط میعانات گازی پارس جنوبی صادر می‌شود.

** گازمایع بدون مشکل صادر می‌شود

** صادرات گاز مایع (ال.پی.جی) چقدر است؟

قمصری: ماهانه حدود 120 هزار تن گاز مایع صادر می‌شود. هم اکنون نیز گازمایع تولید پارس جنوبی نیز بدون مشکل درحال صادرات است.

**با توجه به این که قرار بود طبق اعلام مدیر عامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، تعداد جایگاه‌های ال.پی.جی در کشور افزایش پیدا کند، قطعاً  بر این اساس باید صادرات گازمایع کاهش یابد.

قمصری: این مربوط به سیاستهای شرکت ملی پخش است و ما خیلی در جریان آن نیستیم؛ به احتمال زیاد تامین گازمایع جایگاه‌ها از سایر پالایشگاههای داخلی انجام می‌شود؛ بعید می‌دانم که گازمایع جایگاه‌ها از پارس جنبی تامین شود.

** نیرو انتظامی نه دو محموله نفت را می‌فروشد و نه پس می‌دهد!

** آقای زنگنه پیش از این اعلام کرده بود که محموله‌های نفتی در اختیار برخی ارگانها از جمله نیروانتظامی قرار گرفته است! و تاکنون پول این محموله‌ها که بین 180 تا 185 میلیون دلار است تاکنون به خزانه برگشت داده نشده است؛ فروش نفت به برخی ارگانها بر چه اساس صورت گرفته است؟ و سایر ارگانها کدامند؟

قمصری: ما نفروختیم. این کار در دوره قبل انجام شد. در دوره جدید به هیچ ارگانی نفت‌خام برای فروش داده نشده است. البته حجم آنچه در اختیار نیروی‌انتظامی قرار گرفت، خیلی نبود؛ در دروه قبل دو محموله نفت‌خام نیرو انتظامی دریافت کرد.

** یعنی قرار بود که نیروانتظامی نفت‌خام را صادر کند؟

قمصری: در آن زمان با هدف کمک به صادرات این کار صورت گرفت. 

** توانایی انجام این کار را داشت؟!

قمصری: این را باید از خودشان سؤال کرد.

** نیروی انتظامی موفق به فروش نفت خام شد؟

قمصری: نه؛ ظاهراً نتوانستند هنوز نفت خام را بفروشند.

** پس تاکنون پول نفتی که در اختیارشان قرار گرفته، به خزانه واریز نشده است!

قمصری: هر زمان که فروختند، می‌دهند؛ ان شالله.

** شرکت ملی نفت راهکاری برای پس گرفتن این محموله از نیروی انتظامی و فروختن آن توسط امور بین الملل این شرکت دارد؟

قمصری: اگر نیروی انتظامی بخواهد می‌توانیم محموله نفت را بفروشیم.

** نحوه واگذاری چگونه است؟‌ زمانی که متوجه می‌شوید، طرف مقابل، توانایی فروش نفت را ندارد، چرا همچنان محموله در اختیارشان قرار می‌گیرد؟!

قمصری: ما که ندادیم. در دوره قبل بوده در دوره ما نبود. چرا این کار را کردند باید خودشان پاسخگو باشند.

** شرکت ملی نفت توانایی بازگشت محموله را ندارد؟

قمصری: نفتی که روی دریاست را نمی‌شود برگشت داد. مگر این که خودشان بخواهند. نفت باید به طور فیزیکی تحویل ما داده بشود. محموله‌هایی که متعلق به آقای زنجانی بود، به صورت فیزیکی تحویل ما داده شد، بخشی را فروختیم و بخش را هم در حال فروش آن هستیم. فکر نمی‌کنم ما بتوانیم دادگاه برویم و دعوا ... ، قاعدتاً حالا این کارها را نمی‌توان انجام داد. منتهی خودشان اگر فکر می‌کنند که نتوانستند، می‌توانند محموله را تحویل دهند، ما آماده همکاری هستیم. البته نیرو انتظامی مدعی است که محموله فروخته شده است.

** از نیروی انتظامی ضمانتی برای تحویل دادن نفت خام دریافت شده است؟

قمصری: فکر می‌کنم برای یک محموله  تضمین داشت.

** بدهی بابک زنجانی به شرکت نفت چقدر است؟

** اشاره کرده‌اید که بابک زنجانی هم موفق به فروش نفتی که در اختیارش قرار گرفته بود، نشد. هم اکنون شرکت ملی نفت این کار را انجام می‌دهد؟

قمصری: بله.

** چقدر از محموله‌های نفت خامی که در اختیار زنجانی بود باقی مانده است؟

قمصری: خیلی باقی نمانده است. شاید اعلام کنیم که همه محموله بفروش رفته است.

** چقدر نفت خام در اختیار زنجانی قرار گرفته بود؟

قمصری: بین پنج تا شش محموله بود. البته بیشتر آن میعانات گاز بود. مقدار نفت خام آن کم بود.

** رقم وزنی آن چقدر بود؟

قمصری: چون در حال حاضر در بازار بر روی آن کار می‌کنیم، بهتر است که رقم  آن اعلام نشود.

** زنجانی چه مقداری از نفت‌خام و میعانات گازی را موفق شد بفروش برساند؟

قمصری: تقریباً هیچی.

** چه زمانی محموله‌های نفت و میعانات گازی در اختیار بابک زنجانی، به شرکت ملی نفت تحویل داده شد؟

قمصری: شش، هفت ماهی که در این سمت قرار گرفتم.

** بر این اساس این فرد نباید به شرکت ملی نفت نباید بدهکار باشد؟

قمصری: فقط نفت خام نبوده است، چیزهای دیگری هم بود.

** وقتی محموله‌های نفت‌خام را از زنجانی تحویل گرفتید، دیگر بدهی ندارد؟

قمصری: آقای زنجانی فقط همین یک کار را نکرده است، ضمن این کهظاهراً موارد و کارهای دیگری هم با شرکت ملی نفت داشت. همچنین محموله‌های که در اختیار او بوده نزدیک به یک‌ونیم، دو سال روی آب است. می‌دانید هزینه آن چقدر می‌شود؟  چه کسی باید هزینه‌ها را بدهد؟ بالاخره این بدهی او می‌شود.

** هزینه نگه‌داری در این مدت چقدر می‌شود؟

قمصری: رقم خیلی زیاد است. محاسبه نکردم. هنوز خودمان ریز آن را در نیاورده‌ایم.

** به طور تقریبی هزینه نگهدار نفت روی آب برای شما چقدر تمام می‌شود؟

قمصری: حدود 60 هزار دلار برای یک روز. البته ما الان کمتر از این رقم پرداخت می‌کنیم؛ روزانه حدود 30 تا 35 هزار دلار هزینه نگه‌داری یک کشتی حامل نفت‌خام است.

** محدودیتی در دریافت پول صادرات نفت نداریم

** درحال حاضر حجم مطالبات نفتی ایران چقدر است؟

قمصری: مطالباتی که از شرکتها داریم همان مطالبات مربوط به قبل از تحریم است که بیش از چهار میلیارد دلار می‌شود. از قراردادهای جدید مطالبه نداریم؛ چون به کسانی می‌فروشیم که طبق قانون می‌توانند در شرایط تحریم نفت خام ایران را بخرند و پول آن را بپردازند.

** یعنی پول فروش نفت در حال حاضر به راحتی قابل بازگشت به کشور است؟

قمصری: خریداران ما پول را به حسابهای بانک مرکزی در کشورهای مختلف می‌ریزند. این حساب در اختیار بانک مرکزی است. فکر نمی‌کنم که بانک مرکزی تمایل داشته باشد دلار را به کشور بازگرداند، مصرف این وجوهات هم در اختیار بانک مرکزی است و طبق قانون در حال انجام است.

** طبق توافق‌نامه ژنو قرار است ایران پول نفت فروخته شده خود را طی چند قسط دریافت کند. تاکنون موفق به دریافت این اقساط شده است؟

قمصری: این قسطها مربوط به مطالبات شرکت ملی نفت از برخی شرکتهای نفتی نیست،‌ وجوهات دیگری بوده که تجمیع شده است.

** یعنی مربوط به فروش نفت نیست؟

قمصری: این وجوهات، پولهای بلوکه شده در حسابهای کشورهای اروپایی است. البته طبیعی است که خیلی از وجوهی که این ور و آن ور دنیا هست مربوط به فروش نفت است. بدهی شرکتهای نفتی نبوده بلکه پول بلوکه شده در حسابهای بانک مرکزی بود.

** اما بانک مرکزی اعلام کرده است برای دریافت این اقساط  با شرکت ملی نفت هماهنگی می‌شود.

قمصری: این موضوع مربوط به مدیریت مالی است نه مدیریت امور بین الملل شرکت ملی نفت.

** در حال حاضر نفتی که به فروش می‌رسد، پول آن بلوکه می‌شود؟

قمصری: نه؛ نفتی را که به پنج، شش کشور تحت مقرارت جدید می‌فروشیم، بلوکه نمی‌شود و محدودیتی در دریافت آن نداریم.

** واردات بنزین با استاندارد یورو4 از ابتدای تیرماه آغاز شد

** آقای کاظمی؛ مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی طی نامه‌ای به مدیریت امور بین الملل نفت دستور داد واردات بنزین متوقف شود، درست است؟

قمصری: متوقف بشود؟ چرا متوقف شود؟

** در حال حاضر واردات بنزین متوقف نیست؟

قمصری: نه.

** با چه استانداردی؟

قمصری: همان استانداری که اعلام می‌کنند، یورو4. یک استاندارد و مشخصاتی را به ما داده‌اند که واردات بر آن اساس انجام بشود. البته طبیعی است که هر روز محموله‌ها بنزین وارد نمی‌شود. اما به طور مرتب وارد می‌شود.

** آقای کاظمی اعلام کردند به دلیل این که بنزین وارداتی استاندارد یورو4 را نداشت،‌ متوقف شد و از نیمه تیر ماه واردات بنزین را با استاندارد یورو4 خواهیم داشت.

قمصری: با مشخصات جدید بنزین وارد می‌کنیم، درست است.

** اعتقاد نداریم که یورو4، یک استاندارد است

** مشخصات جدید را می‌شود اعلام کنید؟

قمصری: همان چیزی که به آن یورو4 می‌گویند البته ما به آن یورو4 نمی‌گوییم.

** چرا به آن یورو4 نمی‌گویید؟

قمصری: چون عنوانی است که نمی‌دانم چرا در اذهان رسانه‌های ما افتاده است. ما بنزین یا هر محموله‌ دیگر را بر اساس مشخصاتش می‌خریم. این که یورو4 یک استاندارد است، نه، خیلی به آن اعتقاد نداریم.

** بر اساس مصوبه سازمان ملی استاندار باید بنزین با استاندار یورو4 وارد شود.

قمصری: مشخصات بنزینی که امروز وارد می‌شود: بنزن زیر یک درصد،  گوگرد 50 پی.پی.ام، اکتان آن 95 است.

** از چه زمانی واردات بنزین با این استاندار آغاز شده است؟

قمصری: از تیر ماه. البته در دنیا این گونه نیست که بنزین را برای ما بسازند، اگر چه بنزینهای قبلی که ما وارد می‌کردیم حداقل نیاز کشور را تأمین می‌کرد اما به لحاظ کیفیت بهتر از آن چیزی بود که شرکت ملی پالایش و پخش از ما خواسته بود.

** آنالیز منتشر شده از بنزین وارداتی فتوشاپ است؟!

** آنالیز این محموله‌ بنزین که در تاریخ 1/4/2014 وارد شده را ملاحظه کنید، حاوی ترکیب غیرمجاز ام.ام.تی. الکلیت و فروسین است.

قمصری: من نمی‌توانم این کپی‌ها را تایید کنم. می دانید که با سیستم‌های کامپیوتری امکان هر نوع دخل و تصرف در اسناد وجود دارد.

** یعنی معتقد هستید که این مدارک فتوشاپ است؟

قمصری: احتمالش وجود دارد. اگر چنین اسنادی در شرکت ملی پالایش و پخش یا شرکت ملی نفت باشد قابل بررسی است.

** قطعاً اگر بخواهید می‌توانید این اسناد را پیدا کنید. در آنالیز این محموله بنزین واردتی هم که 4/5/2014 وارد شده است هم  شاهد تغییر در کیفیت محوله از مبدأ و مقصد و وجود ترکیب غیر مجاز  ام.ام.تی هستیم.

قمصری: بر روی این اسناد نمی توان نظر داد.

** در این اسناد ثابت می‌شود که بنزین وارداتی از یک پالایشگاه تامین نشده است، یعنی مؤلفه‌های بنزین در مکانی به جز پالایشگاه، با هم ترکیب و تبدیل به بنزین شده است.

قمصری: درهیچ جای دنیا بنزین از یک پالایشگاه به یک پالایشگاه دیگر منتقل نمی‌شود. در دنیا مخزنهایی (pool)داریم که بنزین را می‌سازند، این که فکر کنید که پالایشگاههای مشخصی محموله بنزین را صادر می کند، تقریباً این طور نیست. ضمن این که فراموش نکنید ما تحریم هستیم و خرید بنزین توسط ایران تحریم و ممنوع است.صادرکنندگان به راحتی نمی توانند به ما بنزین بدهند. متأسفانه در فضای رسانه ایی به گونه ای عمل می شود که انگار در دنیا گل و بلبل است.

** اتفاقا رسانه ها این گونه نشان نداده اند که شرایط گل و بلبل است؛ بلکه این مدیران وزارت نفت بودند که چنین شرایطی را ترسم و اعلام کردند، به واردات روزانه 10 میلیون لیتر بنزین نیاز است.  قطعاً این موضوع باعث می‌شود که فروشندگان بنزین با توجه به نیاز کشور قیمت محصول خود را افزایش دهند.

قمصری: نه، این طور نیست. وضعیت بازار بنزین به گونه‌ای نیست که بازار، بازار عرضه کننده باشدکه بتواند قیمت را بالا ببرند.

** فروش بنزین به ایران ممنوع است

** در حال حاضر در بازار خلیج فارس بنزین با استاندارد یورو4 وجود دارد؟

قمصری: الان کسی بنزین زیر استاندارد یورو4 تولید نمی‌کند. همه پالایشگاههایی که ساخت می‌شوند همه به سمت یورو4 هستند. بنزینهای قدیمی دیگر در بازار نیست.

** الان در خلیج فارس مازاد بنزین یورو4 وجود دارد؟

قمصری: 100 درصد.

** در بندر سنگاپور 10 میلیون بنزین یورو4 مازاد وجود دارد؟

قمصری: 100 درصد. اساساً بنزین با مشخصات قدیمی دیگر تولید نمی‌شود؛ مثل این که الان بروید در بازار ایران و بخواهید پیکان صفر کیلومتر بخرید، پیدا می کنید؟!

** بله شاید در پالایشگاه بنزین با استانداردهای قدیمی تولید نشود اما اگر در خارج از پالایشگاه مؤلفه‌های بنزین با هم ترکیب شود، چه؟

قمصری:  نه؛ برای آنها صرف نمی کند.بازار عوض شده است و تولید چنین محصولاتی وجود ندارد.

** پس تأیید می کنید که بنزین وارداتی از پالایشگاه خریداری نشده و دریک مخزن ترکیب شده است؟

قمصری:  بارها تأکید کردم، ما از بازار خرید می‌کنیم. هیچ پالایشگاهی نمی تواند به ایران بنزین بفروشد. ما در تحریم کامل هستیم و امکان فروش بنزین به ایران وجود ندارد.

** هزینه واردات هر لیتر بنزین چقدر است؟

قمصری: الان قیمت را ندارم، اما قمیت آن خیلی بیشتر از نرخی است که آزاد می‌فروشند( هر لیتر 1000 تومان).

گفت‌وگو از سمیرا محمدی

انتهای پیام/