آئین‌های ماه رمضان در زنجان + تصاویر
خبرگزاری تسنیم: ماه رمضان در میان مردم زنجان به نام "اوروشلوق آیی" خوانده می‌شود و مردم این ماه را، ماه مهمانی خدا و ماهی مملو از خیر و برکت تلقی می‌کنند و مانند دیگر نقاط کشور دارای آداب و رسوم است که حالا هم بسیاری از آنها در این شهر اجرا می‌شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان، نوشتن از آیین، آداب و سنن یک قوم و ملت بسیار دشوار است و دقت و ظرافت فوق العاده‌ای را می‌طلبد. گرچه امروزه با آمدن تکنولوژی و مدرن شدن، آداب و رسوم و سنت‌ها به سمت کم رنگ شدن پیش می‌روند ولی اعتقاد به خداوند و دین اسلام بیش از هر چیز در میان مردم زنجان ریشه دوانیده و نه تنها قصد کم رنگ شدن ندارد بلکه روز به روز با کشف ابعاد پنهان آن محکم و استوارتر می‌شود.
ماه رمضان در میان مردم زنجان به نام "اوروشلوق آیی" خوانده می‌شود و مردم این ماه را، ماه مهمانی خدا و ماهی مملو از خیر و برکت تلقی می‌کنند و مانند دیگر نقاط کشور دارای آداب و رسوم است که حالا هم بسیاری از آداب و رسوم مانند قبل و بدون تغییر در این شهر اجرا می‌شود.
البته لازم به ذکر است که آداب مردم شهر زنجان با وجود امکانات و شرایط شهری با اندکی تفاوت از روستاهای این استان است که در این گزارش آنچه در شهر زنجان اجرا می‌شد آورده شده است.
نسیم رمضان بر گرمای تابستان
فصل‌های سال در پی هم می‌گذرند ولی ماه رمضان پا بر جاست. امسال شور و شوق ماه برکت و رحمت و مهمانی خدا با گرمای تابستان داغتر می‌شود. شاید هم نسیم رمضان گرمای تابستان را زدوده و در خود حل کند.
با غبارروبی از مساجد، امامزاده‌ها، تکایا و منازل و خرید خوراک و مایحتاج ضروری در واپسین روزهای ماه شعبان، ماه رمضان آغاز می‌شود که برخی از مردم شهر با یک روز زودتر روزه گرفتن به پیشواز ماه رمضان می‌روند و با برپایی مراسم با شکوه و خواندن نماز عید سعید فطر به این ماه مبارک پایان می‌دهند.
با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان برگزاری جلسات و محافل قرآنی و نمازهای جماعت و فعالیت‌های دینی مذهبی در سراسر استان به اوج خود می‌رسد.
آگاهی از "اوباشدانلیق" و افطار با صدای شلیک توپ و صدای سوت کارخانه کبریت
ذبیح‌‌الله شاهمحمدی از قدمای زنجان در این خصوص می‌گوید: مردم برای روزه داری با اطلاع چند تن از علما و بزرگان شهر که از روی ساعت و تقویم‌های قدیمی تا قبل از احداث کارخانه کبریت زنجان که اکنون به شکل موزه صنایع زنجان درآمده است با شلیک توپ گلوله که گاهی در بیمارستان بهشتی و گاهی هم در قسمت‌های جنوبی شهر بر روی پشت بام یا تپه، شلیک می‌شد بیدار می‌شدند و نیز با خبررسانی مردم بیدار شده به دیگری با زدن در خانه‌های یکدیگر بیداری سطح شهر یکپارچه کامل می‌شد.
شاهمحمدی تصریح می‌کند: مردم بیدار شده و اقدام به خوردن سحری که در میان مردم شهر زنجان "اوباشدانلیق" خوانده می‌شود، می‌کردند. بعد‌ها با احداث کارخانه کبریت و صدای سوت آن که توسط یکی از کارکنان نواخته می‌شد از زمان سحر و افطار آگاه می‌شدند. با آمدن رادیو اطلاع رسانی زمان سحر و افطار با اندک برنامههای آن انجام می‌گرفت و نیز مردم با استفاده از ساعت‌های رومیزی یا دیواری زنگدار برای سحری بیدار می‌شدند.
وی خاطر نشان می‌کند: زمانی که بلندگو نبود غالبا از مسجد جامع (سید) و مساجد محل و تکایا با صدای مؤذن یا افراد دیگر مردم از سحر و افطار و اذان باخبر می‌شدند و نیز در گذشته عده‌ای با صدای بلند بر روی پشت بام‌ها و تپه‌ها به خواندن مناجات از قبیل مناجات امام علی (ع) یا امام سجاد (ع) و غیره می‌پرداختند که با آمدن رادیو این مناجات از رادیو هم پخش می‌شد.
"چای چؤره‌گی" شیرینی مخصوص زنجان
از غذاهایی که برای افطاری و سحری در ماه رمضان طبخ می‌شد می‌توان به انواع آش‌های ترش، آش کشک، آش رشته و آش بلغور، شیربرنج، فرنی، حلوا (در انواع شیرین و غیره)، آبگوشت کوفته، کل‌جوش، پیاز آب، سوپ و انواع خورشت‌ها اشاره کرد که هم اکنون نیز پخت آنها رایج و مرسوم است. در گذشته همه حلیم پزها در این ماه تعطیل می‌شد و مردم در ماه رمضان حلیم نمی‌خوردند در حالی که حالا پختن حلیم و بعضا پخش نذری آن رایج و مرسوم شده است.
"چای چؤره‌گی" یا همان "نان چایی" از نان‌های مخصوص زنجان به حساب می‌آید که زینت بخش سفره بیشتر زنجانی‌هاست.
با نمک نمک گیر شدن و با حلوا شیرین کام
جمع و پخش نذورات و دعوت مهمان و دادن افطار و اقدامات این چنینی از دیرباز در بین مردم استان قدمت دارد. به طوری که تمامی مهمانی‌ها در خانه انجام می‌شد و مانند امروز رستوران یا تالار وجود نداشت. تنها مکان قهوه خانه‌ها بودند که در ماه رمضان فقط بعد از افطار باز بودند و در ضمن قهوه‌خانه‌ها محل اجتماع و شب نشینی و تفریح بعد از افطار برای مردان محسوب می‌شد و نیز اندک سفره خانه‌ها هم محل اقامت مسافران بود.
در سفره مردم زنجان نمک جایگاه ویژه‌ای داشت که قبل از باز کردن افطار با انگشت کمی نمک می‌خوردند و در آخر هم با کمی حلوا دهان خود را شیرین می‌کردند که این کار نمادین آنان نشانگر نمک گیر شدن و شیرین کام از خانه مهمان رفتن است. که این کار مردم زنجان یاد آور مصرعی از اشعار نظامی می‌شود. "حلوای پسین و مِلح اول"
حلول ماه با گذر چند شب از شب‌های قدر
مراسم شب‌های قدر با به سر گرفتن قرآن و خواندن دعاهای ویژه این شب با اجتماع روحانیان و مردم از پیر و جوان در تکایا و مساجد انجام می‌شد که در مساجد با پرده‌هایی بخش خانم‌ها را از آقایان تفکیک می‌کردند و در برخی مساجد پنجره‌های اوروسی ایفا کننده نقش پرده بود.
با گذر شب‌های قدر و احیا ماه صیام و رحمت خداوند با تزکیه نفس در این شب‌ها و تکمیل حال و هوای معنوی و گاهی در صورت وجود قصور توبه و بازگشت به پروردگار اندک اندک ارمغان آورنده شمیم بهشت و ماه پر فیض رمضان رخت بسته و به امید کفاف عمر تا سالی دیگر منتظر دعوت به مهمانی پرودگار می‌شوند. با این وجود بوی عید فطر و بر پایی نماز فطر تمام مردم را به مساجد و تکایا کشانده و بدرقه از مهمانی خدا را تمام و کمال به جا می‌آورند.
با رویت ماه توسط علما و بزرگان و متخصصان این امر، به وسیله ابزارهای مختلف چون آیینه و ذره‌بین و غیره خبر عید فطر اطلاع رسانی می‌شد که همه مساجد و تکایا چند روز قبل آماده برگزاری نماز عید فطر و برپایی جشن بودند.
برگزاری برنامههای ویژه ماه مبارک رمضان در زنجان
حالا هم مردم زنجان ماه رمضان را ماه پر فیض و برکت شمرده و اعمال این ماه را تمام و کمال انجام می‌دهند مراسم ویژه ماه مبارک رمضان در زنجان امسال نیز مثل سال‌های قبل برگزار می‌شود.
فعالیت کانون‌های مساجد در ماه رمضان
مرتضی مقدمی رئیس امور مساجد استان زنجان از دادن احسان، نذری، افطار و غیره در ماه مبارک رمضان خبر داد و گفت: طرح سفره‌های آسمانی با پخش نذورات و بر پایی مراسم افطار و بیش از 12 محفل انس با قرآن، با قرآن خوانی در شهرها و شهرستان‌های سراسر استان زنجان با استفاده از ظرفیت‌های بومی و نیز برنامههای اقامت نماز در ایام ماه رمضان در تمامی مساجد برگزار می‌شود.
وی از جشنواره قرآنی با هماهنگی اعضای کانون فرهنگی و هنری با برگزاری جلسات قرآنی به همراه برگزاری مسابقات و اهدا جوایز در زنجان و همه شهرستان‌های استان زنجان خبر داد و گفت: مردم استان زنجان مساجد را خانه خدا و به عنوان بالاترین مسکن و ماوای فرد مسلمان دانسته و تقریبا همه مساجد استان زنجان با هماهنگی مسولان و همت 240 کانون فرهنگی هنری در مساجد و عموم مردم غبارروبی، نظافت و آراسته شده‌اند و پذیرای روزه داران در رمضان هستند.
مراسم قرآن خوانی جمعی در دارالقرآن و حسینیه اعظم زنجان
ولی‌اله رحیمی، مدیر درالقرآن کریم زنجان با اشاره به اینکه برنامههای ویژه ماه مبارک رمضان برای خواهران و برادران به صورت مجزا برگزار می‌شود، گفت: برنامه روزانه خواهران از اول ماه مبارک تا عید سعید فطر با قرائت 30 جزء قرآن به صورت هر روز یک جزء توسط قاریان و سخنرانی و اقامه نماز جماعت از ساعت 10 صبح آغاز و با اقامه نماز جماعت پایان می‌یابد.
وی با اشاره به وجود برنامههای واحد برادران خاطر نشان کرد: در واحد برادران نیز از آغاز ماه رمضان تا پایان این ماه از ساعت 22 تا 24 برنامه سخنرانی و قرائت و ترتیل قرآن با حضور اساتید و قاریان برجسته برگزار می‌شود.
برگزاری برنامه‌ها و نمایشگاه‌های ویژه ماه مبارک رمضان
یحیی امیری، رئیس فرهنگ و ارشاد شهرستان زنجان از برگزاری مراسم و نمایشگاه به مناسبت ماه رمضان خبر داد و گفت: از هشتم تیر ماه به مدت یک هفته همزمان با آغاز ماه رمضان در گالری هنر فرهنگسرای امام خمینی (ره) زنجان 30 اثر از آثار خطی و نگارش قرآن به شیوه خط ثلث عبدالحسین‌زاده به اهتمام فرهنگ و ارشاد زنجان به نمایش گذاشته می‌شود.
وی خاطر نشان کرد: نمایشگاه علوم و محصولات قرآنی به همراه مسابقه نقاشی برای کودکان و حفظ و قرائت قرآن با همکاری مؤسسات قرآنی و نیز شش نشست ادبی و شعر خوانی با موضوعیت حجاب و نماز توسط انجمن‌های ادبی و آیین تجلیل از خادمان قرآنی و شب شعر برگزار می‌شود.
امیری عنوان کرد: در شهر زنجان پنج ایستگاه قرآنی با عنوان قرآن بخوانید و جایزه ببرید در پنج پارک پر تجمع بزرگ زنجان مثل پارک بانوان، بلوار آزادی به برگزیدگان جوایز معنوی چون قرآن و کتاب و غیره اهدا می‌شود.
وی گفت: نقد و بررسی فیلم کوتاه و مسابقه‌ای تحت عنوان افطار تا سحر و نیز مسابقه تجسمی و خوشنویسی با موضوعات مختلف دینی نماز، حجاب، رمضان و ولایت و نیز برنامه الحان و نواها، صوت و لحن توسط قاریان و نشست علمی و نمایشگاه عفاف و حجاب در فرهنگسرای کوثر زنجان که به همراه این نمایشگاه برنامه سبک زندگی خانواده برگزار می‌شود.
پخش برنامههای ویژه ماه رمضان از صدا و سیما
مرتضی صفری، مدیر کل صدا‌وسیمای استان زنجان با اشاره به برنامههای ماه مبارک رمضان گفت: امسال مرکز زنجان برنامه‌ریزی‌های منظمی با موضوع رمضان از جمله تولید و پخش 448 ساعت برنامه در واحدهای صدا، سیما و خبر مرکز زنجان انجام می‌دهد.
وی بیان کرد: در شبکه استانی صدا با ویژه برنامههای مختلفی از جمله برنامه ویژه شب‌های قدر، ویژه شهادت حضرت علی (ع)، ویژه افطاری، ویژه سحری، پخش زنده جمع خوانی قران کریم در حسینیه اعظم زنجان از ساعت 18 تا 19 و به مدت 30 ساعت، ترتیل یک جزء قران کریم تدارک دیده شده است.
گزارش از سارا خداکرمی
عکس از رضا ولایی
انتهای پیام/
