آداب دیرینه "رمضانیه" و پخت نان محلی در لارستان + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از لارستان، مردم لار و منطقه لارستان بزرگ، از مدت‌ها قبل از ماه مبارک رمضان روزه گرفته و به پیشواز این ماه می‌آیند، همان گونه پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) در حدیثی می‌فرمایند: "هرکس سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگیرد و به رمضان متصل کند خداوند پاداش دو ماه روزه را به وی عطا کند" که این نیز نشانگر عمق اعتقادات مردم این خطه کهن است.

در تابستان به خاطر گرمای هوا معمولا نماز بر پشت بام‌ها اقامه می‌شد و مردم لیوان‌های سفالی آب خود را برای افطار کردن به همراه می‌آوردند.

مردم لارستان در فصل گرم برای سحری و افطار از عرقیات، شربت آب لیمو و البته فالوده محلی  و مخصوص لاری استفاده می‌کنند تا خود را از گرما و خستگی طول روز نجات دهند.

بانوان لارستان از دیر باز در ماه ضیافت الهی نان‌  را در خانه می‌پختند، اما امروزه به سبب شیوه جدید زندگی پخت نان در منزل کاهش یافته، ولی کمتر سفره‌ای در لارستان می‌توان یافت که در ماه رمضان از نان‌های محلی مخصوص این ماه مثل شُل‌شُلو، بالاتووه، نی‌نَنی، تَپ‌تَپی، لیتَک، گَپُک، رِگاگ، فَلَزی، نون نازک، جَرادَک، بتنور و تفتون خالی باشد.

در همه نان‌های محلی لارستان از مربای مخصوصی  به نام "مَهیاوه" استفاده می شود که سبب ایجاد  عطر و طعمی متفاوت به این نان ها می شود. 

از دیگر خوراکی‌های این ماه می‌توان به انواع حلوای محلی شامل حلوای مسقطی لاری، حلوای مقراضی، حلوای آرد و نان، حلوای یغدر، فرنی، حلوای نبات، حلوای آرد برنج، پفکو، حلوای تَرَک و رنگینک اشاره کرد که البته برای عید فطر و دیگر اعیاد از شیرینی‌های محلی مانند قَتلَمه، سمبوسه شیرینی و نون فرنگی نیز استفاده می شود.

یکی از رسوم جالب مردم لارستان این بوده که وقتی در خانه به پخت نان‌های محلی مشغول می‌شدند، هیچ‌کس فقط برای خودش نان نمی‌پخت و معتقد بودند که چون بوی پخت و پز به مشام همسایه‌ها می‌رسد، برای چندی از همسایه‌ها نیز باید نان پخته شود و غذا را با توجه به بافت خانه‌های آن زمان "بو وَ بو" یعنی پشت بام به پشت بام برای همسایه‌ها می‌بردند.

افطاری دادن در شب‌های جمعه به نیت  اموات از دیگر رسوم برجسته مردم لارستان است که بعضی از خانواده‌ها هرشب مقدار زیادی نان محلی و دیگر خوراکی‌ها را برای افطاری به مساجد و دیگر اماکن می‌برند.

رسم رمضانیه یکی از آداب زیبای لارستانی‌هاست که خانواده‌های داماد و عروس برای تازه عروسان و تازه داماد‌ها حلوای محلی، شیرینی و انواع‌غذاها را به عنوان افطاری می برند.

یکی از برنامه های جالب و دائمی ماه رمضان این است که در اغلب مساجد لارستان، هرشب و هر ظهر ختم یک جز قرآن کریم انجام می‌شود و علاوه بر شب‌های پرفیض قدر که مردم مشغول تلاوت قرآن، دعای جوشن کبیر و دعای ابوحمزه ثمالی هستند، در بعضی از مساجد هر روز بعد از نماز صبح تا طلوع آفتاب به تلاوت قرآن و ادعیه و مناجات می‌پردازند.

کارگران در این ماه مبارک روزه خود را حفظ کرده و یا به کار مشغول نمی شوند و یا شب‌ها به کسب درآمد می‌پردازند و افرادی نیز که در کشورهای حوزه خلیج فارس مشغول کارند، برنامه خود را به گونه‌ای که ماه مبارک را در کنار خانواده باشند تنظیم می‌کنند.

سنت رمضانی

در گذشته رسمی بود که کودکان در  شب‌های رمضان به در منازل می‌رفتند و با خواندن اشعار خاصی از صاحب خانه چیزی طلب کرده و یا "رمضانی" می‌گرفتند و برای برآورده شدن حاجات صاحب خانه دعا می کنند.

آنها در اشعار خود می‌گویند: "رمضان آمد و مهمانیش کنم / گاو و گوساله به قربانیش کنم / رَ مَضُو اُنده تا پشتِ کَلَک / مَه طَمَع کارِم یَک گُلُ ی  تَرَک / آی رَمَضُو  یارب ، یارب رَمَضُو . جواب یا ثواب؟" بعد از خواندن این اشعار از طرف صاحب خانه صدایی مبنی بر"جواب" یا "ثواب" بودن می‌آمد که اگر جواب اشعار کلمه ثواب بود  یعنی صبر کنید و تقاضای شما قبول شده و شیرینی یا مواد خوراکی به شما داده می شود و بچه‌ها به پاس تشکر از این صاحب خانه این شعر را به صورت گروهی می‌خوانند: "در این خانه حوض ِ پُرِ گلاب / صاحب این خانه رفته کربلا / آی رمضو یارب یارب رمضو" و شیرینی‌ها را بین خودشان تقسیم می‌کنند و اگر جواب منفی بود برای صاحب خانه این اشعار می‌خوانند و می‌روند و بعضا فرار می‌کنند "در این خانه 4 تا میخ زده / چَشُ لُی بی بی گربه خِنج زده."

بسیاری از مردم شب‌های 29 و 30 رمضان در آسمان به دنبال هلال ماه شوال می‌گردند تا آمدن عید را به دیگران بشارت دهند و پس از رویت ماه، از اذان صبح تا نماز عید فطر ندای "الصلاه الصلاه ایهاالمومنون الصلاه" سر می‌دهند تا مردم خود را برای نماز عید آماده کنند.

پس از اقامه نماز مردم به انجام فریضه زیبای صله رحم پرداخته و به اقوام و آشنایان سر می‌زنند.

گزارش از محمد علی اسروش

انتهای پیام/ ب