روایاتی درباره آثار محافظت از نمازهای پنجگانه از زبان علامه طهرانی
خبرگزاری تسنیم: فکر کن در هنگام نماز که روی به خدا می‌‌ایستی و فریاد الله اکبر بلند میکنی، تمام دنیا را پشت خود قرار داده و خداوند را به اسمِ بزرگی او می‌خوانی و از عالم طبیعت و انغمار در شهوات، سفری به سوی آخرت می‌نمایی و معراج میکنی ...
به گزارش خبرگزاری تسنیم، حقیقت دین، از زیر بار اطاعت، ولایت، عهد و عبودیّتِ مردم خارج شدن و در تحت ولایت، عبادت، عهد و اطاعت خدا در آمدن است. خداوند تبارک و تعالی مى‌فرماید: هیچ کس نمی‌تواند از دیگرى اطاعت کند مگر آنجایى که من گفتهام و آن اطاعت من است.
بنابراین حقیقت دین و روح دین، پاره کردن زنجیرهاى عبودیّتى است که مردم هر یک به گردن دیگرى انداختهاند و افرادى را به عنوان ولی خود پذیرفتهاند؛ این زنجیرها باید گسیخته شود. تا هنگامى کهانسان در تحت ولایت و عبودیّت مطلقه پروردگار در نیامده، او از معنى توحید و معرفت بوئى نبرده و حقیقتِ روحِ عبودیّت پروردگار در او تجلّى نکرده است؛ او عبد دیگرى است؛ عبدِ بنده دیگرى است مانند خود فقیر و محتاج. لذا بهترین و عالیترین شعار دینى نماز است که بند و علاقه انسان را از همه چیز می‌بُرد و به خدا میپیوندد.
علامه حاج سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی (ره) در مجلد دوازدهم کتاب مطلع انوار (که توسط انتشارات مکتب وحی منتشر شده) روایاتی را در باب آثار محافظت و یا سبک شمردن نماز آورده است که در ادامه می‌آید:
در روایت است که: «الصَّلاةُ عَمُودُ الدِّین؛ إن قُبِلَت قُبِلَ ما سِواها و إن رُدَّت رُدَّ ما سِواها؛ نماز ستون و پایه دین است؛ اگر نماز مقبول شد بقیّۀ اعمال مقبول می‌شود و اگر پذیرفته نشد اعمال دیگر نیز پذیرفته نمی‌گردد.» (1)
اولین سوال در قیامت
و نیز در روایت است که: «... فَأوَّلُ شَیءٍ یُسألُ عَنهُ الصَّلاةُ فَإذا جاءَ بِها تامَّةً و إلّا زُجَّ فِی النّار؛ از موسی بن جعفر علیم السّلام روایت است که فرمود: رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: در روز قیامت بنده را می‌خوانند، اوّل چیزى که از او سؤال مى‌شود راجع به نماز او است؛ اگر نمازهایش صحیح و تمام بود اهل نجات خواهد شد و اگر در نماز سستی کرده باشد در آتش خواهد افتاد.» (2)
ای انسان! فکر کن در هنگام نماز که روی به خدا می‌‌ایستی و فریاد الله اکبر بلند میکنی، تمام دنیا را پشت خود قرار داده و خداوند را به اسم بزرگی او می‌خوانی و از عالم طبیعت و انغمار در شهوات، در این‌حال سفری به سوی آخرت می نمایی و معراج می کنی: «الصلاةُ مِعراج المؤمن»؛ «الصَّلاةُ قُربانُ کُلِّ تَقِیٍّ؛ نماز حالت قرب و نزدیکى انسان با پروردگار است»(3)
فاصل بین کفر و ایمان
و آن‌وقت به اسم رحمانیّت و رحیمیّت، خدای خود را می خوانی و در امور، تمام چیزها را فراموش کرده، عبادت خدا می کنی و از او استعانت می جویی و در این امر و صراط مستقیم، استقامت را از او طلب می کنی و برای اظهار خضوع، خم می شوی و «سبحان ربّی العظیم و بحمده» می گویی، سر به خاک گذارده «سبحان ربّی الأعلی» می گویی؛ چندین مرتبه این عمل را تکرار می کنی که ای خدا! وجود من از تو است و خواهش من جز از تو برآورده نیست. ولی بیچاره تارک الصّلاة، این منعمِ مشفق حقیقی را فراموش کرده و در شهوات غوطه ور است.
قال الله تعالی: «وما امروا الاّ لیَعبُدوا الله مخلِصینَ له الدین حنفاء و یقیموا الصلوة و یؤتوا الزکوة و ذلک دین القَیّمَة.» (4) «و این مردم امر نشده اند مگر آنکه عبادت کنند خدا را، و دین و مَرام را فقط براى او قرار داده و از هر رویّه اى اعراض کنند و فقط اعمال و رفتار خود را در منهج و راه او قرار دهند، و اقامۀ نماز کنند و ایتاء زکات نمایند؛ و این دین دین استوار و محکمى خواهد بود.»
علامه طهرانی سپس دو روایت را در این باب به عنوان شاهد مثال طرح می‌کند:
عن أبی‌جعفر علیه السّلام قال: «قالَ رَسُولُ اللهِ صلّی الله علیه و آله و سلّم: ”ما بَینَ المُسلِمِ و بَینَ أن یَکفُرَ إلّا تَرکُ الصَّلاةِ الفَرِیضَةِ مُتَعَمِّدًا أو یَتَهاوَنَ بِها فَلا یُصَلِّیَها.“» (5) «[امام باقر از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت می کند:] بین مسلمان و بین اینکه کافر شود، هیچ فاصله اى نیست کوتاه تر و نزدیک تر از اینکه نماز واجب خود را عمداً ترک نماید و یا درباره آن سستى و تکاهل ورزد و بجاى نیاورد.»
آثار محافظت از نماز، در روایات نبوی(ص)
«قال النّبیّ صلّی الله علیه و آله: ”مَن حَفِظَ خَمسَ صَلواتٍ فى أوقاتِها و أتَمَّ رُکوعها و سُجُودَها، أکرَمَهُ اللهُ تَعالى بِخَمسَ عَشَرَ خِصلَةً: ثَلاثَة فى الدُّنیا و ثلاثَة عِندَ المَوتِ و ثلاثَة فى القَبرِ و ثلاثَة فى الحَشرِ و ثلاثَة عِندَ الصِّراطِ. أمّا الثلاثَة الّتى فى الدُّنیا: فَزادَ عُمرُهُ و مالُهُ و أهلُهُ. «پیامبر فرمودند: کسى که پنج نوبت نماز را در اوّل وقت خود بجاى آورد و رکوع و سجودش را نیکو انجام دهد، خداوند او را به پانزده موهبت گرامى مى دارد که سه تاى آن در دنیا و سه عدد آن هنگام مرگ و سه تاى دیگر در قبر و سه مورد در صحراى محشر و سه عدد باقیمانده در هنگام عبور از صراط مى باشد. امّا آن سه مورد در دنیا: زیادى عمر و مال و فرزندانش مى باشد.»
و أمّا الثلاثَة الّتى عِندَ المَوتِ: فَبَرائَة [بالأمن] مِن الخَوفِ و الفَزَعِ و دُخولُ الجَنَّة؛ کَما قالَ اللهُ تَعالَى: «انّ الذینَ قالوا ربّنا الله ثم استقاموا تتنزل علیهم الملائکة الاّ تخافوا و لا تحزنوا و ابشِرُوا بالجنّة التی کُنتُم تُوعَدونَ.»(6) و آن سه مورد هنگام مرگ: آسودگى او از ترس و وحشت قبر و وارد شدن به بهشت است؛ خداوند مى‌فرماید: «کسانی که می گویند: پروردگارمان الله است و سپس بر این امر پایدارى مى کنند، فرشتگان بر ایشان فرود مى آیند که هراسى و غصّه اى نداشته باشید، و ما شما را بشارت می دهیم به بهشتى که در دنیا به شما وعده داده شده بود.»
و أمّا الثّلاثَة الّتى فى القَبرِ: فَیُسَهَّلُ عَلَیه سُؤالُ مُنکَرٍ و نَکیرٍ، و یُوسَّعُ عَلَیه قَبرُهُ، و یُفتَحُ لَه بابٌ مِن الجَنّة. و أمّا الثلاثة الّتى فى الحَشرِ: فَیُخرَجُ من قَبرِهِ [القبر] و [هو] یَتَلألأ وَجهُهُ کالقَمَرِ لَیلَة البَدرِ کَما قالَ اللهُ تَعالَى: «یَسعَی نُورهُم بینَ أیدِیهم و بِأیمانِهِم.»(7) و یُعطَى کِتابُهُ بِیَمینِهِ، و یُحاسَبُ حِسابًا یَسیرًا. و أمّا الثلاثَة الّتى عِندَ لِقاءِ اللهِ: فَرِضَى اللهُ تَعالَى عَنهُ، و السَّلامُ عَلَیهِ، و النَّظَرُ إلَیهِ؛ کَما قالَ تَعالَى: «سَلام قولاً مِن رَب الرّحیمِ»(8) و «وُجوهٌ یَومئذٍ ناضرةٌ * إلی ربّها ناظِرةٌ»(9)
«و امّا آن سه چیزى که در قبر خداوند براى او مقرّر فرموده است اینکه: سؤال نکیر و منکر را آسان مى کند، و قبر را براى او توسعه مى دهد، و درى از بهشت به روى او مى گشاید.» و امّا آن سه موردى که در روز محشر است: از قبر خارج مى شود در حالی‌که صورتش چون قرص ماه مى درخشد چنانچه خدا مى فرماید: «نور آنها در روبه‌رو و اطراف در تلألؤ است»، و کتاب اعمال را به دست راست او مى دهند، و حساب او را آسان رسیدگى مى نمایند. و امّا آن سه چیزى که هنگام ملاقات پروردگار و عبور از صراط به او عطاء مى شود: خدا از او راضى و خشنود است، و درود خدا شامل حال او خواهد شد، و خداى متعال به دیده لطف و مرحمت بر او نظر مى اندازد؛ چنانچه مى فرماید: «درود پروردگار بخشنده بر او نازل خواهد شد» و «در آن روز چهره هائى بشّاش و با طراوت است که به سوى پروردگارشان نظر مى کنند.»
قالَ صلّی الله علیه و آله و سلّم: مَن یُهاوِنُ الصَّلَواتَ الخَمسِ عاقَبَهُ اللهُ تَعالَى عَلى خَمسَة عَشَرَ خَصلَةً: ثلاثَة فى الدُّنیا: فَیُرفَعُ البَرَکَة مِن رِزقِهِ و مِن عُمرِهِ و سِیماءُ الصّالِحینَ مِن وَجهِهِ. «سپس پیامبر فرمودند: و امّا کسى که نمازهاى پنج گانه را سست بشمارد خداوند او را به پانزده مسأله گرفتار خواهد نمود: سه مورد آن در دنیا است: برکت را از رزق او و عمر او بر مى دارد و سوّم آنکه نور صلاح از چهره او برداشته مى شود.»
و أمّا الثلاثَة الّتى عِندَ المَوتِ: فَیَموتُ جائِعًا و عاطِشًا و ذَلیلًا. و أمّا الثلاثة الّتى فى القَبرِ: فَیَضیقُ قَبرُهُ حَتّى یَدخُلَ أضلاعُهُ بَعضُها فى بَعضٍ، و یُسَلَّطُ عَلَیهِ الحَیّاتُ و العَقارِبُ، و یُفتَحُ لَه بابٌ مِن النّارِ. و أمّا الثلاثَة الّتى فى الحَشرِ: فَیُخرَجُ مِن قَبرِهِ مُسوَدَّ الوَجهِ، [و] مَکتُوبٌ فى جَبهَتِهِ هَذا آیِسٌ مِن رَحمَة اللهِ [تَعالَى]، و یُعطَى الکِتابَ مِن وَراءِ ظَهرِهِ.
«و امّا سه موردى که هنگام مرگ براى او حاصل مى شود: مى میرد در حالی‌که گرسنه و تشنه و ذلیل است. و امّا سه موردى که در قبر براى او خواهد بود: چنان قبر را بر او تنگ مىگرداند که دنده هاى او در هم فرو خواهند رفت، و مارها و عقرب ها بر او مسلّط خواهند شد، و درى از جهنّم بروى او گشوده می‌گردد. و امّا سه موردى که در محشر براى او خواهد بود: با صورت سیاه از قبر خارج مى‌شود، و بر پیشانى او نوشته شده است: این شخص از رحمت خداوند بهره اى ندارد، و نامه اعمالش از پشت به او داده خواهد شد.»
و أمّا الثلاثَة الّتى عِندَ لِقاءِ اللهِ تَعالَى: فَلا یُکَلِّمُهُ اللهُ، و لا یَنظُرُ إلَیهِ یَومَ القِیامَة، و لا یُزَکّیهِ و لَه عَذابٌ ألیمٌ؛ کَما قالَ اللهُ تَعالَى: «فخلفَ مِن بَعدهِم خَلفٌ أضاعُوا الصَلوة و اتّبَعُوا الشّهواتِ فَسَوفَ یَلقَونَ غَیّاً»(10) «و امّا سه موردى که هنگام ملاقات خدا براى او پیش خواهد آمد: خداوند با او سخن نخواهد گفت، و به او توجّهى نخواهد کرد، و او را پاک و بدون آلودگى نخواهد نمود و عذابى دردناک براى او خواهد بود؛ چنانچه فرمود: «سپس بعضى از افراد از پى آنان آمدند در حالی‌که نماز را ضایع کردند و به دنبال شهوات حرکت نمودند؛ زود است به مقصدى که براى آنان در نظر گرفته شده است برسند.»(11)
*************
1. اعیان الشّیعة، ج 4، ص 440
2. بحار الأنوار، ج 79، ص207
3. الکافی، ج 3، ص 265
4. سوره البیّنة آیه 5
5. المحاسن، ج 1، ص 80
6. سوره فصّلت آیه 30
7. سوره حدید آیه 12
8. سوره یس آیه 58
9. سوره قیامة آیه 22 و 23
10 سوره مریم آیه 59
11 لئالی الأخبار، ج 4، ص 47
انتهای پیام/
