مسجد مقدس جمکران، میعادگاه دل‌های منتظر عاشقان امام زمان(عج)
خبرگزاری تسنیم: مسجد مقدس جمکران بی‌گمان قطعه‌ای از خاک بهشت در این زمین خاکی است زیرا هر هفته میزبان صدها هزار عاشق دل‌خسته و پایگاه معنوی مشتاقان حضرت ولی‌عصر (عج) است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، جمکران روستایی کوچک در 10 کیلومتری قم است که نامی بزرگ بر خود دارد: جمکران!
منظور از جم، یکی از سلاطین افسانه‌ای ایران، یعنی جمشید است که در اسطوره‌های ایرانی بسیاری از پیشرفت‌های بشری و حتی رفتن به آسمان را به وی نسبت داده‌اند و طول مدت سلطنت وی را هزار سال یا بیشتر دانسته‌اند و منظور از کران به معنی چمنزار سرسبز و دشت وسیع است که واژه جمکران به دشت جم معنی می‌شود.
اما علت معروفیت هزار سال اخیر جمکران، نه انتساب آن به یکی از سلاطین افسانه ایران زمین، بلکه وجود مسجد مقدس جمکران است که از دیرباز، میعادگاه عاشقان و عارفان و توتیای چشم منتظران حضرت مهدی (عج) است.
حرم کریمه اهل‌بیت (س) و مسجد جمکران، دو نگین ارزشمند شهر قم
در متون تاریخی شیعه آنچه به ثبت رسیده است از قدمت این مسجد، مبین قدمت بیش از هزار ساله این مکان مقدس و به فرمان مقدس حضرت مهدی (عج) در بیداری و نه در خواب تأسیس شده است؛ این مسجد عظیم الشان قرارگاه سه شنبه شب‌های عاشقی است، اما چرا سه‌شنبه‌ها و چرا شهر قم؟
از زمانی که پیکر مطهر بانوی آب و آیینه، در شهر قم آرام گرفت، فضایی جدیدی برای این شهر در پیک تاریخی رقم زد، البته در روایات متعدد فضیلت این شهر همان بس که علی ابن موسی الرضا (ع) درباره فضیلت این شهر فرمودند: «خداوند از آنان خشنود باشد، بهشت دارای هشت در است و یکی از آن‌ها از آن قمیان است، اهل قم بهترین شیعیان ما از میان دیگر شهرها هستند، خداوند دوستی ما را در سرنوشتشان آمیخته است».
اما درباره چرایی وجود مسجد مقدس جمکران در شهر مقدس قم، و چرا سه شب‌های جمکران، باید توجه داشت که از سال 273 هجری که این مسجد ساخته شده است تاکنون بیش از 1160 سال از تأسیس این مسجد مقدس می‌گذرد، اصل ماجرای تأسیس مسجد به حسن بن مثله جمکرانی بر می‌گردد که از سوی امام زمان (عج) مأمور به ساخت این مسجد شده است.
دستور ساخت مسجد جمکران در بیداری به حسن بن مثله داده شده است
البته باید در نظر داشت که بر اساس نظر اکثر علما به‌ویژه آیت‌الله مکارم شیرازی ماجرای دستور ساخت مسجد مقدس جمکران در بیداری اتفاق افتاده است و همچنین حسن بن مثله جمکرانی فرد عادی و معمولی نبوده است، بلکه در روایات از او به عنوان مردی صالح، باتقوا و شناخته شده یاد می‌شود، تنها نیمی از این ماجرا مربوط به حسن بن مثله است و مابقی آن توسط فرد دیگری با نام سید ابوالحسن مورد تصدیق واقع می‌شود.
کتاب نجم الثاقب از تألیفات عالم فرزانه میرزا حسین نوری یکی از معتبرترین سندهایی است که بر شیوه ساخت مسجد مقدس جمکران صحه می‌گذارد.
علامه بزرگوار، میرزا حسین نورى، در کتاب ارزشمند نجم الثاقب که به فرمان میرزاى بزرگ، آن را نوشت و میرزاى شیرازى، در تقریظ خود، از آن ستایش فراوان کرد و نوشت: «براى تصحیح عقیده خود، به این کتاب مراجعه کنند تا از لمعانِ انوار هدایتاش، به سر منزل یقین و ایمان برسند» تاریخچه تأسیس مسجد مقدس جمکران را به شرح زیر آورده است:
شیخ فاضل، حسن بن محمد بن حسن قمی، معاصر شیخ صدوق، در کتاب تاریخ قم از کتاب مونس الحزین فی معرفة الحق و الیقین ـ از تألیفات شیخ صدوق ـ بناى مسجد جمکران را به این عبارت نقل کرده است: شیخ عفیف صالح حسن بن مثله جمکرانی می‌گوید: شب سه‌شنبه، هفدهم ماه مبارک رمضان 373 هجری، در منزل خود خواب بودم که افرادی به خانه من آمدند، نیمی از شب گذشته بود که مرا بیدار کردند و گفتند: «برخیز و امر امام محمد مهدى صاحب الزمان، صلوات الله علیه را اجابت کن که ترا می‌خواند».
حسن بن مثله می‌گوید: «من، برخاستم و آماده شدم» چون به در سراى رسیدم، جماعتى از بزرگان را دیدم. سلام کردم. جواب دادند و خوش آمد گفتند و مرا به آن جایگاه که اکنون مسجد (مقدس جمکران) است، آوردند».
چون نیک نگاه کردم، دیدم تختى نهاده و فرشى نیکو بر آن تخت گسترده و بالش‌های نیکو نهاده و جوانى سى ساله، بر روى تخت، بر چهار بالش، تکیه کرده، پیر مردى در مقابل او نشسته، کتابى در دست گرفته، بر آن جوان می‌خواند.
بیش از شصت مرد که برخى جامه سفید و برخى جامه سبز بر تن داشتند، برگرد او روى زمین نماز می‌خواندند.
آن پیرمرد که حضرت خضر (ع) بود، مرا نشاند و حضرت امام (عج) مرا به اسم خواند و فرمود: «برو به حسن بن مسلم بگو: «تو، چند سال است که این زمین را عمارت می‌کنی و ما خراب می‌کنیم. پنج سال زراعت کردى و امسال دیگر باره شروع کردی، عمارت می‌کنی، رخصت نیست که تو دیگر در این زمین زراعت کنی، باید هرچه از این زمین منفعت برده‌ای، برگردانی تا در این موضع مسجد بنا کنند».
به حسن بن مسلم بگو: «اینجا، زمین شریفی است و حق تعالی این زمین را از زمین‌های دیگر برگزیده و شریف کرده است، تو آن را گرفته به زمین خود ملحق کرده‌ای! خداوند، دو پسر جوان از تو گرفت و هنوز هم متنبّه نشده‌ای! اگر از این کار بر حذر نشوی، نقمت خداوند، از ناحیه‌ای که گمان نمی‌بری بر تو فرو می‌ریزد».
جمکران از دیدگاه علما و مراجع عظام تقلید
این بخشی از ماجرای تشرف به محضر حضرت مهدی (عج) و دستور ساخت مسجد مقدس جمکران است و اما مسجد مقدس جمکران از منظر بزرگان دین نیز قابل تأمل است، این مسجد مقدس؛ از دیدگاه عالمان بزرگ شیعه و بندگان پرهیزکار، موقعیت ویژه‌ای دارد که علما به بهره‌مندی از فضای مقدس این مسجد تأکید زیادی دارند تا جایی که: رهبر معظم انقلاب مسجد جمکران را، گنجینه فناناپذیر شیعه می‌داند که باید از آن بهره‌مند شد.
مرحوم آیت اللّه بهجت درباره مسجد مقدس جمکران تصریح می‌کرد: خود این مسجد، افراد را راهنمایی می‌کند، حرف من این است که ما معتقدیم این مشاهد مبارکه و مساجدی نظیر جمکران، مستغنی از معرّفی هستند، اگر کسی بگوید رفتم و چیزی در آنجا ندیدم، به حسب ظاهر باید گفت: از روی اعتقاد صحیح نرفته است یا برای امتحان رفته یا همین طور رفته است، به هر حال بهترین معرّفِ این اماکن، خودشان هستند.
آیت اللّه مکارم شیرازی گفت: مسجد جمکران، مطابق روایت موجود، به فرمان حضرت مهدی (عج) برای هدف بزرگی در این منطقه از شهر تاریخی ـ مذهبی قم ساخته شده است، هرکس در فضای ملکوتی آن قرار می‌گیرد، احساس روحانیتی عجیب و جاذبه معنوی فوق‌العاده می‌کند؛ این جاذبه نیرومند معنوی، به اضافه قضای حوایج و حل مشکلات فراوانی که مردم از عبادت در آن و توسل به حضرت مهدی (عج) دیده‌اند، بر شکوه دامنه آن افزوده است.
مرحوم آیت اللّه العظمی فاضل لنکرانی درباره مسجد مقدس جمکران این نظر را داشت که، در دوران طلبگی، من خیلی زیاد به مسجد جمکران می‌رفتم و کرامات زیادی در این مسجد دیده و شنیده‌ام.
مرحوم آیت اللّه العظمی بروجردی نیز این نظر را داشت که، اگر برای من مقدور بود، نمازهای واجب روزانه را هم در مسجد جمکران می‌خواندم.
مرحوم آیت اللّه العظمی مرعشی نجفی درباره عظمت مسجد جمکران گفته است، حقیر مکرر کراماتی در آنجا مشاهده کرده‌ام، جای تردید نیست که از امکنه ای است که مورد توجه و منزول برکات الهی می‌باشد و بعد از مسجد سهله، این بهترین مقام و جایی است که منتسب به حضرت ولی‌عصر (عج) می‌باشد.
درباره ساخت مسجد مقدس جمکران نیز در کتاب «خلاصة البلدان» از کتاب مونس الحزین ـ از تصنیفات شیخ صدوق که از سندهای صحیح و معتبر است، از امیر مؤمنان (ع) روایت شده است که خطاب به حذیفه فرمود: «ای پسر یمانی! در اول ظهور، خروج نماید قائم آل محمد (عج) از شهری که آن را قم گویند و مردم را دعوت به حق می‌کند، همه خلائق از شرق و غرب، به آن شهر روی آورند و اسلام، تازه شود... ای پسر یمانی! این زمین مقدس است، از همه لوث‌ها، پاک است... عمارت آن، هفت فرسنگ در هشت فرسنگ باشد. رایت وی بر این کوه سفید بزنند، به نزد دهی کهن، که در جنب مسجد است، و قصری کهن -که قصر مجوس است‌ـ و آن را «جمکران» خوانند. از زیر یک مناره آن مسجد بیرون آید، نزدیک آنجا که آتشخانه گبران بوده...».
البته از این حدیث شریف، این‌گونه برداشت می‌شود که «مسجد سهله» در دوران ظهور حضرت مهدی (عج) پایگاه آن حضرت است و مسجد مقدس جمکران نیز در عصر ظهور، جایگاه خاصی دارد و پایگاه دیگری برای امام زمان (عج) محسوب می‌شود.
مسجد جمکران میعادگاه عشقی است که همانند سرزمین رازها، معدن امدادها و عنایات است، این مسجد معدن محل انس دل‌های خسته با نگاه گره گشای امام معصوم (عج) است، قدم که به وادی عشق جمکران می‌گذاری یک‌باره از عمق وجود بر این فرهنگسرای دلدادگی، بر شاهراه ارتباطی دل‌های منتظر و گنبد فیروزه‌ای جمکران سلام می‌دهی.
گزارش از زهرا رئیسی
انتهای پیام/
